انج دا دور کدوں آیا سی؟

امرجلیل

1960ء دے بعد پیدا ہون تے پروان چڑھن والیاں نسلاں نوں میری اج دیاں گلاں جھوٹیاں‘ مضحکہ خیز تے بناوٹی محسوس ہون گئیاں۔ میری کسے گل دا تہانو ںیقین نہیں آوے گا۔ میری ہر گل تہانوں جھوٹ دا پلندہ محسوس ہووے گی پر کیہ کیتا جاوے کہ ایہہ سب کجھ سی جو میں تہانوں اج دسن جا رہیا واں۔ میری عمر دے کجھ لوک اجے جیوندے نیں۔ تسیں اوہناں توں پچھ سکدے او اوہناں توں تصدیق کر سکدے او۔ فیر وی یقین نہ آوے تے تسیں انٹرنیٹ تے بکھری جانکاری دے جنگل چوں بہت کجھ لبھ سکدے او۔ کرسی لئی چھینا جھپٹی پہلے دن توں پاکستان دے نصیب وچ لکھ دتی گئی سی ایس لئی 1947ء توں لے کے 2022ء تک پاکستانی سیاستدان کرسی دے حصول لئی مردے رہے نیں تے ماردے رہے نیں۔ اک دوجے نوں چور اُچکا کہنا اوہناں دی سیاسی عادت ہو چکی اے۔ اوہ جو کجھ کردے نیں کرسی دے حصول لئی کردے ینں فیر کرسی بھاویں صدر مملکت دی ہووے‘ وزیراعظم دی ہووے‘ وزیراعلیٰ دی کرسی ہووے‘ مرکزی یاں صوبائی وزارت دی کرسی ہووے‘ ایم پی اے‘ ایم این اے دی کرسی کیوں نہ ہووے۔ کرسی حاصل کرن لئی سیاستدان ساریاں حداں پار کر جاندے نیں۔ کوڈی دے بھاء وکن لئی تیار ہو جاندے نیں۔ اوہ کدی پاکستان تے پاکستانی لوکاں دی بھلیائی لئی کم نہیں کردے۔ لوک بیروزگار رہن‘ تعلیم و تربیت توں محروم رہن‘ طبی سہولتاں نوں ترسدے رہن سیاستداناں نوں کوئی پرواہ نہیں ہوندی۔ لوک لاقانونیت‘ بدامنی تے دہشت گردی دا شکار ہوندے رہن۔ سیاستداناں دے کن تے جوں وی نہیں رینگدی۔ ایس قسم دے بدتر سیاسی رویاں توں جو کجھ کسے ملک دے نال ہو سکدا اے پاکستان دے نال ہوندا رہیا اے تے ہو رہیا اے۔ 1960ء دے بعد پیدا ہون والیاں نسلاں ایہناں حالات وچ پل کے جوان تے ہن بڑھاپے دی دہلیز تے ہتھ وچ بجھی لالٹین پھڑے کھلوتیاں نیں۔ لالٹین بجھی ہوئی ایس لئی اے کہ لالٹین وچ مٹی دا تیل نہیں‘ اللہ سائیں نوں پیاری ہو جان والیاں نسلاں مٹی دے تیل نوں گاسلیٹ کہندیاں سن۔
دو ٹکے وچ لیٹر بھر بوتل مل جاندی سی۔ اج میں نویں نسلاں توں گزرے ہوئے زمانیاں دے قصے شیئر کراں گا۔ ا ودوں اگ بالن تے کھانا پکان لئی شہراں دے کچن وچ کوئلے جلائے جاندے سن۔ سردیاں وچ ہتھ سیکن لئی انگیٹھیاں وچ کوئلے بالے جاندے سن۔ استری کرن لئی استریاں وچ بھخدے انگارے پائے جاندے سن۔ کوئلے جلان لئی رواج سی کہ کوئلیاں تے گاسلیٹ یعنی مٹی دا تیل چھڑکیا جاندا سی تے فیر کوئلیاں نوں تیلی وکھائی جاندی۔ کوئلے اک دم بھخ جاندے۔ پنڈاں وچ اودوں لکڑیاں جلائیاں جاندیاں سن ہن وی پنڈاں وچ لکڑیاں جلائیاں جاندیاں نیں۔ صدیاں توں وقت اوہناں لئی رکیا ہویا اے۔ کراچی دا سب توں ودھ‘ بلکہ اکلا پررونق تے باغ و بہار علاقہ ہوندا سی صدر۔ صاف ستھرا‘ چمکدا‘ جگمگاندا ہویا علاقہ‘ کھلی کھلی‘ روشن‘ دلفریب دکاناں‘ کپڑے‘ برانڈڈ ریڈی میڈ لباس‘ جُتیاں‘ کراکری‘ کاسمیٹک‘ کتاباں‘ الیکٹرانکس‘ کھیڈ دے سامان دیاں دکاناں‘ قطار در قطار صدر دی سجاوٹ بنی ہوئی سی۔ شام ہوندیاں ای کرسچن‘ پارسی‘ ہندو‘ مسلمان فیملیاں صدر دا رخ کردیاں سن۔ ایلفنسٹن سٹریٹ جہنوں ہن زیب النساء سٹریٹ تے وکٹوریہ روڈ‘ جہدا نواں ناں عبداللہ ہارون روڈ اے تے دوجے روڈ رستیاں تے بنیاں عالی شان عمارتاں دے شروع وچ‘ اعلیٰ معیار دے ریسٹورنٹ کھلے ہوئے سن۔ کجھ ناں تے ہن وی میرے لئی ناقابل فراموش نیں جیویں کہ انڈیا کافی ہائوس‘ فریڈرکس کیفے ٹیریا‘ زیلنس کافی ہائونس‘ کیفے جارج‘ پرشین ریسٹورنٹ تے بوہری بازار دے شروع ہوندے ای‘ جہانگیر پارک دے بالکل سامنے بومن ایرانی ریسٹورنٹ‘ بوہری مٹھائی تے سموسیاں توں علاوہ صدر دیاں دو بیکریاں بڑیاں مشہور سن۔ اک آدم سومار بیکری تے دوجی پیریرابیکری‘ ٹرام ن ے صدر‘ کینٹ‘ کیماڑی‘ چاکیواڑہ توں لے کے سولجر بازار تک کراچی نوں جوڑ رکھیا سی۔ افسوس کہ نویں نسل نے کراچی دی اوہ سج دھج نہیں ویکھی۔
اودوں لائل پور دا ناں کسے نے فیصل آباد نہیں سی رکھیا۔ لائل پور دا کپڑا دنیا بھر وچ ایکسپورٹ ہوندا سی۔ معیار ایناں لاجواب کہ یورپ وچ یورپین کپڑے نوں پاکستانی کپڑے نے پچھے چھڈ دتا سی لائل پور دا اونی کپڑا خاص طور تے سوٹنگ بیرون ملک مارکیٹاں تے چھایا ہویا سی۔ مانگ اینی زیادہ سی کہ دن رات دی پروڈکشن دے باوجود لارنس پور دے مالکان مانگ پوری نہیں سن کر سکدے۔ انج دی شہرت بنوں تے ہرنائی دے گرام کپڑے دی وی ہوندی۔ بنوں تے ہرنائی ملز دے گرم کپڑے توں خاص طورتے کوٹ تے اوورکوٹ بنائے جاندے سن جو منفی درجہ حرارت دے ملکاں وچ استعمال ہوندے سن۔ تسیں بنوں ہرنائی جا کے پتہ کرو کہ ہن اوتھے کیہ ہو رہیا اے۔ سیالکوٹ توں کھیڈاں دا سامان دھڑا دھڑ ایکسپورٹ ہوندا سی۔ بین الاقوامی وپار دی وجہ نال پاکستانی بینکاں وچ غیرملکی کرنسی دی ریل پیل ہوندی سی۔ ایسے سطح دا بین الاقوامی وپار وزیرآباد توں ہوندا سی۔ اعلیٰ معیار دے سرجری دے اوزار تے دوجا سامان جہاز بھر بھر کے بیرون ملک گھلیا جاندا سی۔ میں تہانوں ایہ قصے اوس دور دے چشم دید گواہ دے طور تے سنا رہیا واں۔
یقین کرو 1960ء تک پاکستان نے بڑا چنگا دور ویکھیا سی۔ جہدے تے تسیں جناں فخر کرو گھٹ اے۔ جدوں یورپ وچ ٹیلی فون بوتھ لائے جا رہے سن اودوں اسیں کراچی وچ دائرے وانگوں گول ٹیلی فون بوتھ توں ٹیلی فون کردے سی۔ انج دے اٹھ دس فون بوتھ صدر کراچی وچ لائے گئے سن اجیہا دور اسیں ویکھیا سی۔ اودوں ڈالر دی قیمت ڈیڑھ یاں دو روپیے سی تے بکرے دا گوشت اک روپیے پنجی پیسے فی کلو ملدا سی۔ اودوں اسیں کلو نوں سیر کہندے سی۔ ہن تسیں ایہ نہ پچھو کہ اجیہا دور کدوں آیا سی۔٭٭