نبیذ…جسمانی امراض لئی صحت بخش مشروب

ایہہ نہ صرف معدے دی تیزابیت دور کردا اے بلکہ ایہدے وچ موجود فائبر سارا دن طاقت دیندا اے
ایہدے علاوہ ایہہ جگر‘ گردیاں تے باقی سارے اعضا دے فکشناں نوں بہتر بناندا اے

پروفیسر حکیم سید عمران فیاض

نبیذکیویں بندا اے؟ امی عائشہ ؓ کولوں روایت اے کہ میں تھوری جئی کھجور یا تھوڑی جئی کشمش لے لیندی تے اوہنوں پانی وچ پا دیندی۔ جے سویرے پاندی تے آپؐ شام نوں نوش فرما لیندے تے جے شام نوں پاندی تے آپؐ اوہنوں سویرے نوش فرما لیندے‘ تاخیر نہ فرماندے کہ کدھرے ایہدے اندر نشہ پیدا نہ ہو جاوے۔ حضرت جابرؓ فرماندے نیں کہ پتھر دے برتن وچ آپ لئی نبیذ بنایا جاندا (ابن ماجہ جلد2صفحہ 358)
حصرت انسؓ نے اوہ پیالہ کسے نوں وکھایا تے فرمایا کہ ایہہ اوہ پیالہ اے کہ جہدے وچ میں نبیؐ نوں شہد‘ نبیز‘ پانی تے ددھ پلایا اے۔ (عمدہ جلد21صفحہ 206) نبیذ عرب دے محبوب مشروباں وچوں اے۔ آپؐ نوں وی بہت مرعوب سی۔ چھوارے یا کشمکش وغیرہ نوں پانی وچ پا دتا جاندا تے اوہدی مٹھاس تے ہلکا جیا مزہ پانی وچ آ جاندا۔ آپؐ اوہنوں نوش فرما لیندے۔ گویا کہ ہلکا مٹھا شربت ہو جاندا۔ صبح دا پایا ہویا شام نوں تے شام دا پایا ہویا سویرے پی لیندے۔ لیکن پانی وچ اینی دیر تک رکھنا کہ گاڑہ پن آ جاوے نشہ آ جاوے یا جھگ آ جاوے تے ایس صورت وچ استعمال کرنا حرام اے۔ نبیؐ نے کدی ایس صورت وچ استعمال نہیں کیتا جہدے توں نشہ پیدا ہو جاندا تے نشہ نوں آپؐ نے حرام قرار دتا۔ چنانچہ جے کدی استعمال کرن توں رہ جاندا یا دیر بوہتی ہو جاندی تے شبہ ہو جاندا کہ شاید ایہدی کیفیت بدل گئی ہووے تے اوہنوں فیر ضائع کردتا جاندا پیتا نہیں جاندا سی۔نبیذ بارے اک ذاتی تجربہ وی اے تے کئی لوکاں نوں دسیا وی‘ اک نہیں کنے لوکاںنوں دسیا جنہاں نے اپنی جسمانی کمزوری دی شکایت کیتی۔
نبیذ کیہ اے؟: اوہ مشروب جہدے وچ کھجوراں پائی جاون جہدے توں پانی مٹھا ہو جاوے مگر (اعضا نوں) سست کرن والا تے نشہ آور نہ ہووے‘ نشہ آور ہووے تے اوہدا پینا حرام اے۔نبیذ بنا اے نبیذ توں معنی پھینکنا‘ ڈالنا‘ فیر سٹی ہوئی شے نوں نبیذ آکھن لگے‘ ایہدے مگروں سٹن دے نتیجے نوں نبیذ آکھن لگے ایتھے آخری تیجے معنی مراد نیں۔
نبیذ تازہ یا خشک پھلاں نال تیار کیتا جان والا جوس اے‘ جوس وی نبیذ ای دی اک قسم اے۔ نبیذ عموماً کھجور دے شربت (زلال نتھرا ہویا شربت) نوں آکھدے نیں کہ رات نوں کشمش یا کھجوراں پانی وچ بھگو دتیاں جاندیاں نیں‘ سویرے اوہ پانی نتھار نے پیتاجاندا اے اوہنوں نبیذ آکھدے نیں۔ ایہہ بہت ای مقوی تے زود ہضم ہوندا اے۔ ایہہ حلال اے بشرطیکہ خدشہ نوں نہ پہنچے جے بہت دن تک رکھیا رہوے تے جھگ چھڈ دیندا اے تے نشہ آور اے ‘ ہن حرام ہو جاندا اے۔ کسے وی خشک پھل (منقی یا چھوہارے) نوں پانی وچ پا دتا جاندا‘ جدوں اوہ نرم ہو جاندا تے پھل نوں ہتھاں نال مسل کے کسے کپڑے نال اوہدا پانی نچوڑ لیتا جاندا تاں جے پھل دا پھوگ وکھرا ہو جاوے۔پھل دے اثر والا نچڑیا ہویا پانی نبیذ کہلاندا اے۔ ایہہ ذائقہ دار تے مقوی ہوندا اے۔
نشہ دار کدوں ہوندا اے؟:صرف جو پین وچ کوئی حرج نہیں لیکن شرط ایہہ اے کہ ایہدے وچ نشہ پیدا نہ ہووے‘ ایہدی علامت ایہہ اے کہ ایہدے وچ جھگ پیدا ہو جاوے یا ذائقہ وچ ترشی محسوس ہون لگے تے ایسے حالات وچ اوہنوں پینا درست نہیں۔ درست حالت وچ جہڑا نبیذ ہوندا اے اوہنوں گرمیاں وچ اک دن تے سردیاں وچ تن دن تک پین دی اجازت اے کیوں جے بوہتی دیر تک پیا رہن دی وجہ نال اوہدے وچ نشہ آن دا اندیشہ اے۔ چنانچہ عائشہ صدیقہؓ دا بیان اے کہ ہر مشروب پیتا جا سکدا اے مگر نشہ وچ نہ آوے۔ عبداللہ ابن عباس کولوں اک بندے نے پچھیا: میں مٹھا نبیذ نوش کرنا واں تے پین مگروں میرے ڈھڈ وچ گڑ گڑ ہوندی اے۔ ابن عباس نے فرمایا کہ ایسی نبیذ مت نوش کرو اگرچہ اوہ شہد توں بوہتا مٹھا ہووے۔ ایہو پرانا ہویا گر نشہ والا بن جاندا اے جہڑا اسلام وچ حرام دا حکم رکھدا۔
نبیذ پین دا شرعی حکم:واضح رہوے کہ کھجور‘ کشمش یا کسے وی پھل دا نبیذ پینا جائز تے حلال اے بلکہ نبیذ پینا سنت وی اے۔ حدیث مبارکہ وچ اے کہ ازواج مطہرات رضی اللہ عنھن رسول اللہﷺ لئی نبیذ بنایا کردیاں سن۔ چنانچہ مسند احمد وچ حضرت عائشہؓ کولوں روایت اے کہ اسیں نبی کریمﷺ لئی (چمڑے دے) مشکیزہ وچ نبیذ بنایا کردے ساں تے اک مٹھی کشمش یا کھجور لے لیا کردے ساں‘ جہنوں اسیں مشخیزہ وچ پا دتا کردے ساں‘ فیر رات نوں اوہدے وچ پانی پایا کردے سی‘ جہنوں آپؐ دن وچ پیندے سن یا دن ویلے پانی پا دیندے سن‘ جہنوں آپؐ رات وچ پیندے سن۔ (مسند احمد)
البتہ ایہہ گل واضح رہنی چاہیدی اے کہ جنہاں ذرائع توں نبیذ بندا اے اوہناں ذرائع توں شراب وی بندی اے لہٰذا نبیذ بنان مگروں ایس گل دا لحاظ رکھنا ضروری اے کہ نبیذ اینے دن تک باقی نہ رکھے جہدے وچ گاڑھا پن آن دی وجہ نال نشہ پیدا ہو جاوے ورنہ ایسی صورت وچ اوہدا پینا جائز نہیں ہووے گا۔
چنانچہ ابو عمر المہرانیؒ فرماندے نیں کہ میں حضرت ابن عباسؓنوں ایہہ فرماندے ہوئے سنیا اے کہ آپﷺ لئی رات وچ نبیذ بنائی جاندی سی تے آپﷺ اوہنوں اگلے دن نوش فرماندے‘ فیر آن والی رات نوں وی پیندے‘ فیر اگلے دن تے رات نوں وی استعمال فرماندے‘ فیر تیجے دن دی عصر تک استعمال فرماندے‘ جے فیر وی کجھ بچ جاندا تے آپ اوہنوں سٹن دا حکم دیندے۔(صحیح مسلم)
ساڈے پیارے نبی کریمﷺ دا پسندیدہ مشروب
ایہہ مشروب کھجور یا کشمش نال تیار کیتا جاندا اے
بنان دا طریقہ
اجزا:کھجور‘5-7طاق اعداد میں۔کشمش‘ ایک مٹھی کے برابر۔پانی‘ اک گلاس
طریقہ کار:رات ویلے اک گلاس پانی وچ کھجوراں یا کشمش پا کے بھگو دیو تے سویرے اٹھ کے اوہدے وچ کھجوراں یا کشمش کڈ دیو تے فیر اوس پانی نوں پی لوو۔تسیں اک وڈا جگ بنا کے پورا دن وی استعمال کر سکدے او۔ یاد رہوے کہ کھجوراں تے کشمش نال نہیں پانا۔ دونواں وچوں کوئی اک استعمال کرنا اے۔
فیدے:ایہہ مشروب اسلامی تعلیمات دے مطابق بہت فیدہ مند اے۔ ایہہ معدے دے مسئلے حل کرن وچ مدد کردا اے۔ سویرے ایہدا استعمال بہت اہمیت دا حامل اے کیوں جے ایہہ نہ صرف معدے دی تیزابیت دور کردا اے بلکہ ایہدے وچ موجود فائبر سارا دن طاقت دیندا اے۔ ایس دے علاوہ ایہہ جگر‘ گردیاں تے باقی سارے اعضا دے فنکشناں نوں بہتر بناندا اے تے سب توں ودھ کے ایہدا استعمال سنت رسول اللہؐ اے۔