’’بھانبڑ وچ سریر‘‘ دیاں گلاں

ڈاکٹر محمد ایوب

سریر منکھ دی ہوند دا ثبوت اے۔ ایس دے کسے وی انگ توں جے کر پیڑ ہووے تاں آپ مہارے ایس دے سبھ توں انگ ’’زبان‘‘ راہیں اوس دا پرگھٹاوا آپ مہارے ہو جاندا اے۔ ایہہ منکھی حیاتی دا وطیرہ ہے کہ اوہ جگ اندر واپرن والیاں گھٹناواں دا اثر سِدھے یاں ان سِدھے طور تے محسوس کردا یاں قبول کردا اے تے فیر اپنیاں دے تت انفرادی یاں اجتماعی طور توں شبداں راہیں بیان کردا اے۔ کدے کدے اِنج وی ہوندا اے کہ سماج اندر کُجھ لوک پیڑتا وچ ہوندے نیں پر اوس دااحساس سماج دے کُجھ حساس بندیاں ’’شاعراں‘‘ نوں ہوندااے۔ اوہ ایس پیڑتا نوں محسوس کردے نیں تے منکھتا نوں جا گروپ کرن لئی شعراں راہیں اپنے وچاراں دی سانجھ پاندے نیں۔
لالی میریاں اکھاں وِچ رِڑکے
اکھ میرے یار دی دُکھے
ایہہ لوک محبتاں ونڈدے نیں۔ دُکھ وچ بھائی والی کردے نیں۔ اوہناں دی پیڑتا نوں گھٹ کرن دا جتن کردے نیں کیوں جے
تینوں تاپ چڑھے میں ہونگا
تیرے میری اک جندڑی
والا حساب رکھدے نیں۔ اوہناں اپنے آپ نوں کدے سماج توں وکھرا نہیں کیتا۔ اجہی سوچ رکھن والیاں وچ اِک ناں انجینئر ظفر محی الدین ہوراں دا وی اے۔ جہناں لوک پیڑتا نوں لوک پدھر اُتے نظماں راہیں بیان کیتا اے۔ ’’بھانبڑ وچ سریر‘‘دے۔ اوہناں ایس پراگے وچ کیہ کجھ آکھیا اوس دا ویروا کجھ انج اے۔
کوِتا رِیت موجب کم وچ آسانی لئی کوی ربی رحمت لوچدے نیں۔ آپ وی ایس رِیت دی پالناکردے ہوئے آکھدے نیں کہ میں ہر ویلے تیرے ناں دی مالا پھیردا ہاں۔ تیرے کُن آکھن نال کائنات دی رچنا ہوئی۔ تیرا میرا رشتہ مالک تے بندے دا اے۔
ہر دم جپاں تیرا ناں
قیمت یار محلاں والی
کہ کسے نئیں ویکھی
توں علماں دا پاک چبارا
ہتھ تیرے وچ کُن
تیرا میرا اِکو رشتہ
توں مالک میں بندہ
ازل توں ابد تائیں کائنات دے رنگ وچ رسول پاک دی رشنائی رہے گی۔ ہر ہر روح نے کملی والے نوں پچھاتا۔
ازل ابد دی رشنائی
ساری وچ محمدؐ آئی
ہر ہر روح پچھاتا
موڈھے کملی پائی
حضرت علیؓ جلیل القدر صحابی نیں۔ آپ دا ناںلیاں دُکھ بیماری دور ہوندی اے، آپؐ نے مرجب نوں ماریا۔ ہجرت والی رات آپ بستر نبوی ؐ تے سُتے۔ رب نے آپ نوں تلوار بخشی۔
نا م لیاں دکھ دوربیماری
حکم نال نبی سرور دے
بنھ کافر مرجب نوں مارے
پر تلوار دھون اتاری
ہجرت والی رات
تے بستر نبیؐ تے
ہرتھاں اوہدے جان نثار
جس نوں دِتی اللہ خود تلوار
آپؐ دے دہتر حضرت امام حسین علیہ السلام کربلا دی دھرتی اُتے تنبو گڈھے، سجدے وچ سر کٹاکے دین نوں زندہ کیتا۔
پہنچ دھرتی کربلا اندر
سر سجدے وچ کٹا آقا
کیتے وعدے خوب نبھا دِتے
چڑھ نیزے تے قرآن سنامولا
تفسیر و انحر دی سرعام کیتی
غوث پاکؒ دا بغداد وچ ڈیرہ اے۔ جدوں آپ دے ناں داجاپ کیتا جاوے تاں کوئی اوکڑ نہیں رہندی۔
لجپال ہے میرا دستگیرسوہنا
جہدا وچ بغداد دے خاص ڈیرہ
کوئی مشکل نہ رہوے نال میرے

کراں یا غوث غوث دا ورد جدوں
والد اِک سنگھنے رُکھ وانگ ہوندا اے۔ اوہناں پاروں کوئی روگ نیڑے نہیں آندا۔ اوکھے سمے جدوں بندہ ایس رُکھ دی چھانویں آ بہندا اے تاں اوکڑاں بھج جاندیاں نیں۔
تیرے مونہوں نیک دعاواں
پل پل میرے ناں
تیرے ہوندیاں
تاپ کدے نئیں چڑھدے
توںویکھیں تے چڑھیا سورج
چھاویں آن کھلوندا
رُکھے ساہ وی مٹھے کردی
مُکھ تیرے دی لو
ماں دُکھاں بھری حیاتی دی اوہ نگھ اے جس دا آنند ورلے ای مان سکدے نیں، کیوں جے جدوں ایہ پوِتر ہستی ساڈے کول ہوندی تاں اسیں ایس دی قدر نہیں کردے۔ ایس گل دا احساس سانوں کوِی دیاں ایہناں لائناں وچ پڑھن نوں مِلدا اے۔
سولاں ورگا پندھ لمیرا
میں اگے میری منزل پچھے
لوکی دشمن جان میری دے
تیرے باجھوں ہُن میریئے مائے
نئیں ہویا کوئی سجن میرا
کوِی دے بلدے سریر نوں منکھتا دے بلدے سریراںد ا سیک وی اپڑدا اے۔ ایسے لئی تے اوہ سماج اندرواپرن والیاں ہرطرحاں دیاں گھٹناواں نوں کوِتا دے روپ وچ ظاہر کردے نیں۔ جدوںچور اُچکا چوہدری تے گھُنڈی رن پردھان والی گل ہووے تاں بدھی مان لوک جنگلاں وچ وسیب کردے نیں تے ڈگریاں لے کے وی جہالت دا شکارلوکائی دی حالت ویکھ کہندے نیں۔
سچ ننگے تھلوں پیدل
ممبر آن کھلوئے نیں
جنگلاں دے وچ بابو رہندے
وسن… کر سپاں نال پیار
تے ڈگ ڈگ نعرہ لاوندے
’’علموں بس کریں او یار‘‘
حاکماں دی ماڑی سوچ پاروں لوک انھیرے وچ رُلدے پئے نیں۔
ویلا پھسیا اج چوراں ہتھ
سادھو اندر لُکدے پھردے نیں
حاکم سوچوں پچھے رہ گئے
لوک انھیرے ڈکدے پھردے نیں
کریماں لاہ لاہ بھاویں مونہہ چٹے کر لیے پر دِلوںکالے نیں
بوتھی چٹی کردے نال کریماں
دِل ڈیموںکالے ہوئے پھردے نیں
ایہہ کالے دل والے حاکماں دی ابلیس نال یاری اے۔

ایہہ لوکائی دی رت پیندی نیں۔ سِر اُ تے ٹوپی رکھ کے نیکاں انساناں والا سوانگ چاہندے نیں ۔
نال ابلیس یارانے گھوہڑے وی
مل کالکھ مونہہ خلقت دے
نت جون وگاڑی لوکاں دی
سر ٹوپ بوتھا دھوں کالا
کیہ سانگ بنایا حاکم نے ایہہ کسے دے سکے نہیں۔ ایہناں دی ساکا گیری اودوں تائیں اے جدوں تک تہاڈے نال ایہناں دِیاں لوڑاں جُڑیاں ہوئیاں نیں۔اے لوکو اپنیاں نوں جان لو نہیں تے بدقسمتی تہاڈے پلے پے جاوے گی۔
سکے نہ ہوئے ساک اپنے
سبھ غرضاں توں واری واری ہو گئے
ویلے توں کھنجے فقیرا
نصیباں تے بھاری ہو گئے
عاجزی اختیار کر اپنے من تے اکھ نوں صاف کر کے عشق حقیقی دا آنند مان۔
چڑھ تختے نیواں توں ہو جا
ہو پنج چوداں داسچ نوکر
دھر بسم اللہ وچ جھولی
رکھ صاف زبان تے اکھ روشن
چکھ عشق دا سالن تت پیارے
ایس لئی تینوں جگ تیاگناپوے گا تے ہر ویلے اوہدے ناں دا جاپ کرنا پو یگا۔
جے چاہویں توں اج اشنائی
فیر دنیا نوں رکھ پرے پرے
تے گل اِک ساڈی من
رکھ یار نوں چیتے ہر ویلے صرف الف دے جاپ دی لوڑ اے۔ نیواں ہوون توں بغیر کوئی ڈھوئی نہیں
پڑھ ورد وظیفہ الف ہزارے دا
فرویکھیں موجاں یار دیاں
سرنیواں سر نوں وچ سجدے
دس اپنی وکھری لو لوکاں
جد الف نے ب نوں چھڈیا نئیں
کیہ بازی فر پریم پرتیاں دی
اپنے سریر دے ہر انگ دی راکھی کر۔ کیوں جے جوانی سمے ہر انگ پھُلاں ہار ہو ندا اے تے پھُلاںدی عمر بہت تھوڑی ہوندی اے۔

رکھ اکھ مستانی نیویں نیویں
مت لال پراندہ کھل جاوے
جند جان جوانی گندلاں جئی
رکھ سانبھ کے ہتھ اپنے
تھوڑے دن ہوندے نیں پھُلاں دے
ایہ کم کرن توں پہلاں اپنی ذات دی پچھان کر۔ کیوں جے ذات دے گیان توں بغیر عرفان حاصل نہیں تھیندا۔
یار فقیرا چک ٹنڈ پرات
اجو اپنی ذات پچھان
کوِی دا بلدا سریر کیول سماجک اوکڑاں تے کڑھدا ای نئیں۔ ایس اندر پریت دا وی اپنا تھاں اے جے کرمن کر پریم دا واس نہ ہووے تاں رومانوی کوِتا لکھی ای نہیں جا سکدی، خاص کر من اندر وسن والے محبوب دا چترن۔ ایہہ چترن پڑھو تے کوی نوں ایس جذبے اُتے دادوی دیو۔
نین نشیلے تیرے نیں
کیتے ٹوٹے میرے نیں
جھلے ہوئے تیرے پچھے
پیتے نین کٹورے نیں
کالے کاغت کورے نیں
وہویں تیریاں زلفاں دے
پر چار چوفیرے نیں
جُثہ تیرا پھل گلاب
نین شرابی تیرے نیں
گوری گلھ تے اکھ مستانی نے سینہ ٹھار دِتااے۔ اسیں کالی زلف دے ڈنگے گئے آں۔
گوری گلھ تے اکھ مستانی
سینہ مِتراں دا ٹھار گئی
یار فقیرا ہن کیہ کریے
کالی زلف اسانوں مار گئی
ایہہ چیترن چشق دی پہلی پوڑھی ہے۔ پر جو ایس دے پینڈے پیا اوہ فقیر ہو گیا۔
غم چیر دیندے نیں
سفر عشق دے پنڈولے
اصل وچ ایہہ کارا سوہنے لوک کردے نیں:
سوہنے پنڈے مہکاں لاواں
اوہدے ورگا ہور نہ کوئی
اوہنوں گاواں اوہنوں چاواں
پھڑ بانہوں عشقے اندر
کسے اگے من پھرولن توںپہلاں چیتے رکھیں کہ عشق نے تینوں سولی ٹنگ چھڈنا ایں نہ چتر رت چنگی لگے گی تے نہ ساون رتے چین آوے گا۔
وکھراعشق نے پرت پڑھا پائے
چھڈ سولی ٹنگیا ہجراں نیں
سانوں چیتر رُت نہ راس آئی
بنیا ساون وی خاص سہارا نئیں
اسیں رل گئے وچ بہاراں دے
ہجر دی لگی دا سامنا کرنا بہوں اوکھااے۔

ہجر دی لگی دا سامنا کرنا بہوں اوکھااے۔
سدھراں قربان کرنیاںپیندیاں نیں۔سارا کجھ لٹا کے وی اوس دی پراپتی نئیں ہوندی۔
اگ ہجر دی بھانی اوکھی
ساہ نال جپھی پانی اوکھی
کجھ نئیں بچدا ایس بزارے
سدھراں نوں اگ لانی اوکھی
ایس لئی اوہ سوہنیاں نظراں والیاں توںبچن دی تلقین کردے نیں۔
نیویں نظر دا جے وجے تیر
رب دی سونہہ بندہ بچدا نئیں
مرشد پاروں میرے ولّے
رحمت بدل آئے نیں
میرے لیکھ نصیباں اتے
اوہدے ٹھنڈے سائے نیں
کوِی نے ساری کوِتانوں سوہنیاں تشبیہاں نال شنگاریا اے۔ کجھ مثالاں انج نیں۔
پل پل ساہواں اندر
کھُر کھُر جاوے
وانگ پتاسے
دُھد ملائیوں چٹی
تے برفی ورگی
اوہدا حسن پتاسیوں ودھ چٹا
کیہ لفتاں رنگ بہار دیاں
ایس پراگے اندر ص 177توں192 تائیں صفحے غائب نیں تے اوہناں دی تھاں ص 81توں96موجود نیں۔ ایس لیکھ دا انت اوہناں ولوں لکھی ایس دُعا اتے،
منزل ملے تے عزت عظمت
رب سچا کھُل عام دوّے
دُھد پت دی بہتات ہووے
تے کل عالم تینوں چمے
فیض ہووے سبھ تیرے ہتھوں
تے ونڈیں توں وچ لوکاں