تصریحات نعت

تنویر ظہور

ذکر رسولۖ نعت تے سیرت دی صورت وچ دنیا دی تقریباً ہر زبان وچ ہوندا رہیا’ ہو رہیا اے تے قیامت تک ہوندا رہوے گا۔ ایہ روح پرور سلسبیل اے جہدی آفاقیت تے ابدیت وچ کلام نہیں۔ ایہ لمحہ اول فرشتیاں تے آپ ذات باری تعالیٰ دے وردِ زبان اے۔ ان گنت زمانے گزر گئے اودھر لبیک الھم لبیک دیاں اعترافی صداواں بندگان خدا دا حرز جاں نیں تے ایدھر ورفعنا لک ذکرک دے مصداق الصلوٰة والسلام علیک یا رسول اللہ دیاں والہانہ صداواں کراں توں کراں گونجدیاں نیں۔ ایہو نہیں سگوں حرمین دے آثار و متعلقات وی اپنیاں ساریاں رعنائیاں دے نال نصاب حرف و نوا بن جاندے نیں۔ ایہناں جاوداں ساعتاں وچ دل جھوم جھوم اٹھدے نیں۔ زباناں عقیدتاں دے موتی پروندیاں نیں تے قلم بے قرار ہو کے صفحہ قرطاس تے پھُل کھلاندے نیں۔ نعت رسول کریمۖ نال محبت دے اظہار دا خوبصورت پرایہ اے۔ اک نعت گو جو وی کہندا اے اوہ محبت دے عظیم جذبے دے تحت کہندا اے۔ نور محمد جرال حجاز مقدس وچ رہندے نیں اوہناں دے دو نعتیہ شعر ملاحظہ کرو:
نعت سرکار وظیفہ ہے تو مشکل کیسی
پل سے گزریں گے گناہ گار ہوا کی صورت
نعت اعزاز ہے، اکرام ہے، خوش بختی ہے
بات سرکار سے کرتا ہوں ثنا کی صورت
کراچی وچ رہندے اکرم کنجاہی ممتاز شاعر’ محقق’ نقاد’ دانشور’ مدیر تے مقرر نیں۔ تصریحات نعت’ تحقیق و تنقید دے حوالے نال اوہناں دی دسویں کتاب اے۔ پچھلے کجھ ورھیاں توں ایس حوالے نال اوہناں نے بڑا کم کیتا اے۔ کتاب دے ناشر شاعر علی شاعر نے لکھیا اے کہ تنقید نگاری وچ اکرم کنجاہی نے اپنے آپ نوں غزل یاں شعری اصناف تک محدود نہیں رکھیا۔ فکشن تے فکاہیات تے وی اوہناں دا واہوا تنقیدی کم زیور طباعت نال آراستہ ہو چکیا اے۔ ایہناں دناں اوہناں دا دھیان تقدیسی ادب ول زیادہ اے۔ تصریحات نعت توں علاوہ نعت گوئی (ارتقا اور رجحانات) وی چھیتی چھپے گی۔ نعت دے حوالے نال زیرنظر کتاب رمضان المبارک وچ چھپی اے جہڑی دو حصیاں تے مشتمل اے۔ پہلا حصہ نعت نگاری تے دوجا تنقید نعت۔ کتاب وچ جنے مضمون چھاپے گئے نیں ایہ اصل وچ دیباچے نیں جو اکرم کنجاہی نے ایہناں شخصیات دے نعت دے حوالے نال کتاباں تے لکھے تے اوہ اوہناں وچ چھاپے۔ پہلے حصے وچ راغب مراد آبادی دی نعت گوئی’ ڈاکٹر افتخارالحق ارقم دی اسلوبیاتی تازہ کاری’ نورالحسن نور دے حوالے نال’ کلام غالب دے نعتیہ رنگ’ تنویر پھول کی تنویر حرا’ سفیر نعت’ حافظ قاری محمد سعید اطہر صدیقی’ دوجے حصے وچ ژتہنیت ثنا (واجدامیر دے حوالے نال) نسیم سحر دا ایک اور احسن کام’ ڈاکٹر زاہد ہمایوں کا منفرد کام (نعت دے 101 رنگ) راغب مراد آبادی نوں اکرم کنجاہی شاعری وچ اپنا استاد من دے نیں۔ کتاب وچ اوہناں دی نعت گوئی تے وی لماں مضمون شامل اے۔ اکرم کنجاہی لکھدے نیں کہ راغب صاحب رباعی کہن تے شہنشاہ رباعی’ غزل کہن تے استاد غزل گو تے جے نعت کہن تے اینے جذب و کیف وچ ڈب کے عشق رسولۖ دے سانچے وچ ڈھلے ہوئے محسوس ہون۔ کدی غیرمنقوط نذرانہ عقیدت پیش کرن تے کدی غالب دی زمیناں وچ محبت دے پھل کھلان۔ ایس طرح ایس دریوزہ گر کوئے محمد عربیۖ دے نعتیہ کارہائے نمایاں اسلامی ادبی تریخ وچ یادگار حیثیت رکھدے نیں کہ ایہو اوہناں دی مرغوب ترین صنف سخن اے۔
اکرم کنجاہی نے تصریحات نعت دا انتساب نامور نعت گو’ نعت خواں حضرت اعظم چشتی دے ناں کیتا اے جو اک احسن قدم اے۔ اعظم چشتی نال راقم دا نیازمندانہ تعلق رہیا اے۔ میرا شمار اوہناں دے ادنیٰ مداحواں وچ ہوندا اے۔ مارچ 1993ء نوں پہلی واری رمضان المبارک وچ مینوں عمرہ دی سعادت حاصل ہوئی۔ معروف نعت گو تے نعت خواں محمد علی ظہوری تے راقم دا قیام مسجد نبویۖ دے نیڑے اک اجہی عمارت وچ سی جتھے اعظم چشتی وی رہندے سن۔ اوہ اوہناں دیہاڑیاں ڈاڈھے بیمار سن۔ ایس توں پہلاں اوہ ماشااللہ کافی حج تے عمرہ دی سعادت حاصل کر چکے نیں۔ اوہناں دے کسے مداح نے عمرے دا ٹکٹ دتا۔ بیماری دے باوجود مدینہ منورہ اپڑ گئے پر اوہ عمرہ دی سعادت حاصل نہ کر سکے تے مدینہ توں ای پاکستان چلے گئے پر روضہ رسولۖ تے حاضری دی سعادت حاصل ہو گئی۔ مدینہ منورہ وچ اعظم چشتی نال مکالمہ کیتا جو آخری مکالمہ ثابت ہویا۔ اوہناں دے دارفانی توں کوچ کرن دے بعد چھپیا۔ اوہناں دا دعویٰ سی کہ میرے توں پہلاں نعت خوانی ہوندی ای نہیں سی۔ اج جنے وی نعت خواں نیں’ ایہ سارے مجھ فقیر دی تتبع تے پیروی کردے نیں۔ میں نعت خوانی نوں بالکل وکھرا رنگ دتا اے۔ میں ہندی’ فارسی’ اردو’ پنجابی’ سرائیکی’ عربی زبان دے لٹریچر دا مطالعہ وی کیتا اے۔ ایہدا نتیجہ ایہ نکلیا کہ میں اللہ دے فضل و کرم نال ایہ محسوس کرن لگا کہ میں بے پایاں ہو گیا واں۔ بے انتہا ہو گیا واں’ مینوں اندازا ای نہیں کہ مینوں کنے شعر یاد نیں۔ مینوں فارسی تے اردو دے ہزاراں شعر یاد نیں’ ایہدا مینوں فائدہ ایہ ہویا کہ گرہ لان وچ آسانی ہو گئی۔ گرہ دا اسلوب صرف میں اختیار کیتا۔ ایس فن دی ابتدا میں ای کیتی۔ مینوں موسیقی دا وی شوق سی۔ ایس گل نے مینوں فائدہ دتا اعظم چشتی دا شعر اے:
اعظم وہ انتخاب مشیت ہوں میں جسے
نعت رسولۖ کے لیے پیدا کیا گیا