آزادی اظہار رائے دیاں سرحداں

امر جلیل

تسیں کیہ سمجھدے او’ پچھلے دیہاڑیاں اسلام آباد وچ جو کجھ ہویا سی اوہ سب چنگا سی’ یاں کہ اوہ سب کجھ برا سی؟ اسلام آباد وچ انج وی بہت کجھ ہوندا رہندا اے۔ اسلام آباد معمولی شہر نہیں۔ پاکستان دا کیپٹل اے’ یعنی دارالحکومت اے۔ ایس لئی اسلام آباد ایمبسیز تے ہائی کمشنز دا شہر اے۔ اسلام آباد بیورو کریٹس دا شہر اے۔ اکثر بیورو کریٹس دی دھون وچ تکلیف رہندی اے۔ ایس لئی دھون گھما کے اوہ ایدھر اودھر نہیں ویکھدے۔ اوہ نک دی سِدھ وچ ویکھدے نیں۔ اللہ سائیں دے بخشے ہوئے ایم این ایز جہڑے ستاریاں دی گردش دی وجہ نال وزیر تے وزیر مملکت بن جاندے نیں اوہناں ولوں اوہناں دے کارن بیورو کریٹس اوہناں دیاں وزارتاں چلاندے نیں۔ اک لحاظ نال بیورو کریٹس پاکستان چلاندے نیں۔
اسلام آباد شہر اے بلڈرز دا’ اج توں پنجاہ ورھے پہلاں تعمیراتی کم ٹھیکیدار کردے سن ٹھیکیدار آپ’ بنفس نفیس راج وی ہوندے سن۔ آپ ای مستری ہوندے سن’ ترکھان وی ہوندے سن۔ اودوں اسلام آبادوچ پنج سو گز دا پلاٹ پنجاہ ہزار روپیے وچ ملدا سی۔ ہن حالات اوہ نہیں رہے جو پنجاہ ورھے پہلے ہوندے سن۔ ہن تعمیراتی کم بلڈر کردے نیں۔ اوہ آپ راج’ بڑھئی’ ترکھان تے مستری نہیں ہندے۔ اوہ ہر ہنر دے کاریگراں نوں اپنے کول ملازم رکھدے نیں ہن اسلام آباد وچ پنج سو گز دا پلاٹ پنج توں دس کروڑ دا ملدا اے۔ جلاوطنی دے اٹھائی ورھے گزارن لئی میں 1974ء وچ اسلام آباد آیا سی۔ اودوں اسلام آباد دی آبادی اسی نوے ہزار دے نیڑے سی۔ چرند پرند دی گنتی ایس توں ڈھیر ودھ سی۔ سورج ڈبدیاں ای اسلام آباد تے چھوٹے وڈے جانوراں دا راج ہوندا سی۔ کانسٹیٹوشن ایونیو توں اک بل کھاندا ہویا ٹیڑھا میڑھا راہ ہوندا سی تے ہن وی اے۔ اوس روڈ دا ناں سی سگوں ہن وی اے شارع جمہوریت’ اودوں ٹریفک نہ ہون دے برابر ہوندی سی پر فیر وی سب توں ودھ حادثے شارع جمہوریت تے ہوندے سن۔ تیزی نال بدلدے ہوئے شہر وچ میں اپنی زندگی دے اٹھائی ورھے گزارے سن۔ رام نے چوداں ورھے بنواس وچ کٹے سن۔ اوہدے کول گیتا سی۔ میں اسلام آباد دے بنواس وچ اٹھائی ورھے کٹے سن میرے کول نہ سیتا سی’ نہ گیتا سی۔ اٹھائی ورھے بعد کراچی پرستا تے دوستاں نے مینوں پچھانن توں انکار کر دتا سی۔ اوہناں دا انکار بے معنی نہیں سی۔ جدوں میں اسلام آباد گھلیا سی اودوں جوان سی۔ اٹھائی ورھے بعد پرتیا تے بڈھا ہو کے پرتیا سی۔ جدوں کراچی توں چلیا سی اودوں میرے چہرے تے داڑھی نہیں سی۔ پرستیا تے چہرے تے سنگھنی داڑھی سجا کے پرتیا سی۔ دوست مینوں پچھان دے وی تے کیویں؟ اسلام آباد نال میریاں مافوق الفطرت یاداں جڑیاں نیں۔ اجہیاں یاداں منطق دی کسوٹی تے پوری نہیں اتردیاں’ فیر وی تجسس نال بھرویاں لگدیاں نیں۔
اک ٹھگنے بندے دے سر تے اک عجیب الخلقت پرندہ آ کے بیٹھا کسے نے پہلے کدی نہیں سی ویکھیا۔ اچانک ایوان صدر دا مرکزی بوہا کھل گیا۔ اودوں سیانیاں نے عجیب الخلقت پرندے نوں پچھان لیا اوہ پرندہ ہما سی۔ جہدے سر تے بہہ جاوے اوہنوں حاکم وقت بنا دیندا اے۔ ٹھگنا بندہ بلاجھجک صدارتی محل وچ داخل ہویا۔ ایوان صدر وچ داخل ہون دے بعد اوہنے معنی خیز مسکراہٹ نال سر تے بیٹھے ہوئے ہما ول ویکھیا۔ ٹھگنے بندے دی مسکراہٹ عجیب و غریب سی۔ اوہ دند کڈھ کے جدوں وی مسکراندا سی اودوں چالاک لومڑ لگدا سی۔ اوہنے سر تے بیٹھے ہوئے ہما ول ویکھدے ہوئے کہیا’ چل اڑ جا رے پنچھی کہ اب یہ محل ہوا ہے میرا۔ صدارتی محل دے اندر تے باہر صفائی دا کم کرن والے دسدے نیں کہ ٹھگنے صدر دا ماتھا اودوں ٹھنکیا جدوں اک رات تے اوہ اماوس دی رات سی صدارتی محل اگربتیاں تے لوبان دی خوشبو نال مہک اٹھیا سی۔ ٹھگنے صدر نے سکیورٹی والیاں نوں سدیا تے اوہناں توں پراسرار مہک بارے پچھیا۔ سکیورٹی والیاں نے جو گلاں دسیاں’ اوہ گلاں سن کے ٹھگنا صدر سکتے وچ آ گیا۔ گھاگ پرانے سکیورٹی عملداراں نے صدر صاحب نوں دسیا کہ اماوس دی انھیری راتاں وچ ایوان صدر غیرمعمولی خوشبو نال مہک اٹھدا اے۔ چوکیداراں نے قسم کھا کے صدر صاحب نوں دسیا کہ اوہناں نے آپ اک کالے لباس وچ لپٹی اک عورت نوں ایوان صدر دے کاریڈور وچ دبے پیریں چلدے ہوئے ویکھیا اے۔ صدر صاحب دی تے جیویں جان ای نکل گئی۔ اوہناں نے اوس بدنصیب دن نوں کوسیا جس دن ہما اوہناں دے سر تے آ کے بیٹھیا سی۔ صدر صاحب بڑبڑائے’ کاش میرے سر تے خبیث کاں آ کے بیٹھدا۔
ایس قسم دے ان گنت قصے میریاں ڈایریاں وچ لکھے ہوئے نیں پر پچھلے دیہاڑیاں جو کجھ اسلام آباد وچ ہویا سی اوہدی مثال اپنے اٹھائی سالہ بنواس دے دوران میں پہلے کدی نہیں سی ویکھی۔ اسلام آباد وچ جو کجھ ہویا سی اوہ ٹھیک نہیں سی۔ اوہ سب کجھ برا نہیں سی’ اسیں سارے چنگے نہیں ہوندے۔ اسیں بارے برے وی نہیں ہوندے۔ اسیں تھوڑے تھوڑے چنگے تے تھوڑے تھوڑے برے ہونے آں پر’ دنیا دے ہر معاشرے وچ برائی برداشت کرن یاں نظرانداز کرن دیاں حداں بنیاں ہوئیاں نیں۔ ایہناں حداں توں ودھن دے بعد برائی جرم وچ بدل جاندی اے۔ عمران ہر لحاظ نال بین الاقوامی ہیرو اے۔ اجہے بندے دے بارے وچ’ اوہناں دے حق وچ لکھن والیاں نوں اپنے اظہار دے معیار دا فیر توں جائزہ لینا پوے گا۔ اوہناں نو ںاپنی زبان’ اپنے لہجے تے الفاظ دے چنائو دا بار بار جائزہ لینا پوے گا۔ فحش زبان تے نجائز لہجے وچ اپنے ہیرو دی حمایت اصل وچ تہاڈے ہیرو نوں نقصان اپڑاندی اے۔ اوہدی ساکھ نوں ناقابل تلافی نقصان اپڑاندی اے۔ موبائل فون دی بتی جلانا کھیڈ اے پر سوشل میڈیا تے اظہار رائے ذمہ داری دا کم اے۔٭٭