اسیں تہاڈے نال آں پر…

پیارے سیلاب زدگان اسیں تہاڈے نال آں پر ایہناں حکمراناں دی عقل تے ماتم کرن نوں دل کردا اے جہناں نے ادھی صدی دا عرصہ اقتدار دی ہوس وچ گزار دتا جہناں نے اک لمحے لئی وی ایہ نہ سوچیا کہ ڈیمز ایس ملک لئی کنے ضروری نیں ساڈے حکمران’ ساڈیاں سیاسی جماعتاں کالاباغ ڈیم تے لڑدیاں رہیاں’ ایس دوران اوہ آمر وی اقتدار وچ آئے پر اوہناں دے دور وچ وی کوئی ڈیم نہ بن سکیا۔ ورھے گزردے رہے تے پاکستانی حکمراناں نوں ایہ خیال تک نہ آیا کہ ڈیم ملک لئی کنے ضروری نیں۔ ایس دوران بھارت ڈیمز تعمیر کردا رہیا سگوں سندھ طاس معاہدے دے تحت جہڑے دریاواں تے پاکستان دا حق منیا گیا سی اوہناں تے وی بھارت نے ڈیمز تعمیر کر لئے’ ساڈے واٹر کمشنر جماعت علی شاہ چپ رہے تے فیر ایہدے بعد مہرعلی شاہ وی چپ رہے۔ ایہناں دی منافقانہ چپ پاروں چناب تے رتل ڈیم توں علاوہ بگلیہار ڈیم بن گیا’ ایہناں دی چپ پاروں دریائے جہلم تے کشن گنگا ڈیم بن گیا’ بھارت مقبوضہ علاقیاں توں گزرن والے دریاواں سندھ’ چناب تے جہلم تے پندراں توں ودھ ڈیم بنا چکیا اے جد کہ ہور پنجاہ سٹھ ڈیم بنان دیاں تیاریاں کر رہیا اے۔
تہاڈے علم وچ لیاندا جاواں کہ بھارت رتلے’ مہار’ لوئرکلنائی’ پاکال دل ہائیڈرو الیکٹرک پلانٹ تے وولر بیراج نیوی گیشن پراجیکٹ تے کم دا مڈھ بنھ رہیا اے۔ دوجے بھارتی منصوبیاں وچ نیموشلنگ’ کارگل ہنڈر’ منگرم سنگر تے اسنوک شامل نیں۔ بھارت وچ ایس ویلے پنج ہزار توں ودھ ڈیم نیں تے ساڈے کول چھوٹے وڈے ڈیم ملا کے مجموعی طور تے 185 تے چین وچ چھوٹے وڈے 84 ہزار ڈیمز نیں تے ایہناں وچوں پنج ہزار وڈے ڈیم نیں۔ ایشیا دا واٹر بینک کیوں جے تبت اے ایس لئی ایس علاقے وچ چین دنیا دا سب توں وڈا ڈیم بنان جا رہیا اے ایس توں پہلاں پانی اکٹھا کرن دے اعتبار نال دنیا دا سب توں وڈا تربیلا ڈیم پاکستان وچ اے۔ چین تبت دے علاقے وچ جو سپر ڈیم بنان جا رہیا اے اوہدے تے بھارت رو رہیا اے کیوں جے ایہ ڈیم بھارتی سرحد توں صرف تریہہ کلومیٹر دور دریائے یرلانگ ژزانگبو تے تعمیر ہووے گا۔
بھارتی آبی وسائل دی وزارت دی ترجمان دا ایس سلسلے وچ کہنا اے اسیں وی براہمہ پترا تے وڈا ڈیم بناواں گے۔ امریکہ تے جاپان وچ وی وڈے ڈیمز نیں سگوں دنیا دے پنج وڈے ڈیماں وچوں دو امریکہ وچ نیں بھارت نے جتھے پاکستان دے حصے وچ آن والے دریاواںتے ڈیم بنائے اوتھے اوہناں نے ایہناں دریاواں دا پانی وی روک لیا جہناں دا قدرتی علاقہ زیادہ تر پاکستان وچ سی۔ دریائے راوی تے اوہنے مادھو پور ڈیم بنا لیا ہن اوہ شاہ پور کندی ڈیم وی بنا رہیا اے ایسے طرح ستلج تے بیاس نوں اکٹھا کرکے اوہدے تے اک وڈا بھاکڑہ ننگل ڈیم تعمیر کیتا۔ ایہ دریا ہن ساڈے لئی صرف برساتی نالے نیں پاکستان وچ برساتی پانی نوں اکٹھا کرن والا سب توں وڈا ڈیم میرانی ڈیم اے۔ پاکستان وچ ورھیاں بعد عمران خان دی صورت وچ اک اجیہا حکمران اقتدار وچ آیا جنہے جنگلات تے ڈیمز دی کمی نوں محسوس کیتا اوہنے ایہناں دوہاں شعبیاں وچ بھرواں کم کیتا۔ اوہنے ملک وچ دس نویں ڈیماں تے کم شروع کروایا اوہنے دیامر’ بھاشا ڈیم تے صرف تختی نہیں لائی سگوں کم شروع کروایا۔ ایہ ڈیم پاکستان دا سب توں وڈا ڈیم ہووے گا۔ جہدے توں 4800 میگاواٹ سستی بجلی حاصل ہووے گی ایہدے وچ 81 لکھ ایکڑ فٹ توں ودھ پانی اکٹھا ہو سکے گا۔
مہل ہائیڈرو پاور پراجیکٹ توں ہزار میگاواٹ بجلی حاصل ہووے گی۔ سوکھی کناری ہائیڈرو پاور پراجیکٹ 2024ء وچ مکمل ہووے گا اوہے توں 884 میگاواٹ سستی بجلی حاصل ہووے گی مہج ڈیم توں 120 میگاواٹ بجلی آوے گی۔ کیروڈ ہائیڈرو پاور پراجیکٹ ایس ورھے مکمل ہو جاوے گا اوہدے توں 720 میگاواٹ بجلی ملے گی۔ بالاکوٹ ہائیڈرو پاور پراجیکٹ خیبرپختونخوا حکومت دے تعاون نال بن رہیا اے اوہدے توں 320 میگاواٹ بجلی حاصل ہووے گی۔ کوٹو ہائیڈرو پاور پراجیکٹ وی خیبرپختونخوا حکومت دے تعاون نال مکمل ہو چکیا اے جہدے توں 40 میگاواٹ بجلی بن رہی اے۔ کراچی وچ عمران خان نے دو ایٹمی بجلی گھراں تے کم شروع کیتا اے اک مکمل ہو چکیا اے جد کہ دوجا 2023ء وچ ہووے گا اوہدے توں ہزار میگاواٹ بجلی حاصل ہووے گی۔ ایہناں سارے منصوبیاں تے پاک فوج دے جوان سکیورٹی دے فرائض نبھا رہے نیں۔
ایہ وڈے منصوبے عمران خان نے اپنے ساڑھے تن سالہ دور وچ شروع کیتے۔ ہن ذرا باقی حکمراناں تے وی نظر مارو تہانوں پتہ چلے گا کہ اوہناں نے پنجاہ ورھیاں وچ ڈیماں دا سوچیا ای نہیں۔ جے ایہ ڈیم بنے ہوندے تے نہ اج سیلاب نال تباہیاں ہوندیاں تے نہ لوک بجلی نوں ترس رہے ہوندے۔ ہن آفت آ گئی اے تے اسیں سارے متاثرین سیلاب دے نال کھڑے آں کہ بقول اسلم گورداسپوری۔
مثل خار وخس تمہاری بہہ گئی ہیں بستیاں
بے گھرو اور بے سہارو، ہم تمہارے ساتھ ہیں
ہر طرف سے تم پہ ہے سیلاب کی لشکر کشی
مادر گیتی کے دھارو، ہم تمہارے ساتھ ہیں
زندگی کی ہر بلا کا سامنا تم نے کیا
جراتوں کے کوہسارو، ہم تمہارے ساتھ ہیں
٭٭٭