کولے ورگی کان دی زندگی

محمد ذکریا

ایس لئی بڑا گھٹ معاوضے تے وی اوہدے وسنیک دو ویلے دی روٹی لئی کم کرن تے مجبور نیں۔ آئے دن حادثیاں وچ زخمی ہون والے مزدوراں لئی ایس ضلعے وچ اک مائنز ہسپتال تے قائم اے پر ایتھے دوائیاں دی کمی دے نال نال آرتھوپیڈک سرجن دی اک ہور آسامی دی لوڑ اے۔ کان دے اندر کم کرن والے مزدوراں لئی پین دے صاف پانی دا انتظام ویلے دی لوڑ اے۔ خالی اسامیاں نوں پُر کرن دی وی لوڑ اے جد کہ اجرت دے مسئلے حل کرن لئی چھیتی قدم چکیا جانا ضروری اے۔
ایس ضلعے دیاں پہاڑیاں وچ لائم سٹون ڈھیر مقدار وچ میسر اے ایس خام مال دی وجہ نال ضلع خوشاب وچ سیمنٹ دے دو وڈے کارخانے کم کر رہے نیں۔ اک وڈا کارخانہ اجے تعمیر ہو رہیا اے سیمنٹ و چ خام مال دے طور تے استعمال ہون والا چونے دا پتھر اعلیٰ معیار تے کھلی مقدار پاروں کارخانہ داراں لئی انمول تحفہ اے ایس پتھر دی نکاسی زیادہ اوکھی نہیں نہ ای ایہدے لئی زیادہ دور تک پہاڑ دے اندر سرنگ بنانی پیندی اے فیر وی ایس پتھر نوں کڈھن والے مزدوراں دی حالت دوجی مائنز دی صنعتاں توں بہتر نہیں ایس چونے دے پتھر نوں مہاڑ دے علاقے وچ اکٹھا کرکے بھٹیاں وچ ساڑ کے چونہ تیار کیتا جاندا اے جو سفیدی لئی پورے پاکستان وچ سپلائی کیتا جاندا اے۔ افسوسناک گل ایہہ وے کہ ایہناں بھٹیاں وچ پہاڑاں توں حاصل کیتی گئی کاہے تے پھلاہی ورگی قیمتی لکڑی دا انھا استعمال کیتا جاندا اے جو ملکی معیشت لئی بڑا نقصان دہ تے چنتا جوگ اے۔ ایہناں بھٹھیاں وچ قیمتی لکڑی دے استعمال نوں منع قرار دتا جانا وی ضروری اے تے ایس توں اڈ مالکان نوں پابند کیتا جاوے کہ ایہناں چونے دیاں بھٹھیاں وچ پہاڑی کولا استعمال کرن جو کالے سونے دے ناں توں ڈھیر مقدار وچ ضلع خوشاب وچ پہاڑیاں چوں کڈھیا جا رہیا اے تے دراڈے علاقیاں تک بھٹہ خشت وچ استعمال ہو رہیا اے مائنز وچ ہون والے حادثیاں نال نبڑن لئی ایس ضلعے وچ ریسکیو سٹیشن تے قائم کر دتے گئے جتھے کان کناں نوں ریسکیو دی خصوصی ٹریننگ وی دتی جانی سی پر ایہ سٹیشنز فعال کردار ادا نہیں کر رہے۔ کان کناں نوں مسئلیا ںدا سامنا اے مائنز لیبر ویلفیئر کمشنریٹ دا ادارہ کاغذی کاروائی تک محدود اے۔ کان کناں دی فلاح و بہبود لئی ممکن پربندھ کرن توں ایہ ادارہ قاصر نظر آئوندا اے مائنز وچ کم کردے ہوئے مہلک حادثیاں وچ مرن والے کان کناں دے وارثاں نوں ڈیتھ گرانٹ دی شکل وچ رقم نہیں ملدی جے کوئی تھوڑی بہت رحم دلی وکھائی وی جاندی اے تے اوہناں دی دتی ہوئی رقم بڑی گھٹ ہوندی اے جد کہ مائنز مالکان ولوں وی ایناں معاوضہ مل پاندا اے جو اونٹھ دے منہ وچ زیرے دے برابر ہوندا اے۔ مائنز قنوناں دی خلاف ورزی مائنز مالکان دی روایت بن چکی اے۔ چالان لیبرکورٹ وچ دائر کرن توں مزدور قاصر ہوندے نیں کہ اوہناں دی روزی ایسے شعبے نال جڑی ہوندی اے جے کوئی مزدور اپنے حق دی خاطر لیبر کورٹ دا رخ کردا وی اے تے مالکان اثرورسوخ دی بنا تے اوہناں نوں ختم کرا لیندے نیں لون دی کاناں وچ کم کرن والے محنت کش تے مزدور جہناں دی آواز بارودی دھماکیاں وچ پہاڑ دی سرنگاں وچ دب کے رہ جاندی اے دے حقوق لئی قنون بنان دی ڈاڈھی لوڑ اے تے لیبر قنوناں دے تحت ایہناں نوں یونین سازی دا حق دتا جانا وی ضروری اے۔