اسرائیل بارے وزیراعظم دا اصولی موقف

لکھت:اسد اللہ غالب

متحدہ عرب امارات دی طرفوں اسرائیل نوں تسلیم کرن دے بعد پاکستان وچ چہ میگوئیاں دا سلسلہ شروع ہو گیا ہر بندا اک ای سوال کر رہیا سی کہ جے عرباں نے اسرائیل نوں تسلیم کر لیا تے پاکستان کس پلڑے وچ وزن پائے گا۔ ایس سوال دا جواب وزیراعظم عمران خان دی طرفوں واضح طور اُتے آ گیا اے، اوہناں نے دو ٹوک لفظاں وچ کہیا اے کہ پاکستان دا اج وی اوہ ای موقف اے جیہڑا بانی پاکستان قائداعظم دا سی کہ اسرائیل پہلے فلسطینیاں دے حقوق دیوے۔ فیر اینوں تسلیم کیتا جائے گا۔ وزیراعظم نے کہیا کہ جے اسیں ایس موقف توں ہٹاں گے تے ساڈا کشمیر کیس وی کمزور ہو جائے گا، کشمیر اُتے وی بھارت دا غاصبانہ قبضہ اے تے فلسطین اُتے اسرائیل غاصبانہ قبضہ جمائے بیٹھا اے۔ دونویں معاملات اک جہے نیں۔ ایس لئی اسیں اسرائیل دے بارے وچ ایس ویلے تیکر سوچ وی نہیں سکدے جدوں تیکر فلسطینیاں تے کشمیریاں نوں ایہناں دے حقوق نہیں مل جاندے تے ایہہ حقوق سلامتی کونسل دی قرار داداں دے مطابق ہونے چاہیدے نیں۔
وزیراعظم نے اسرائیل دے سلسلے وچ عرباں دے بھار دے امکانات نوں وی رد کر دتا اے، ایہناں دا کہنا اے کہ ایہناں دی اپنی خارجہ پالیسی اے تے اسیں اپنی خارجہ پالیسی وچ آزاد نیں۔ ایس نال ایہہ بحث وی ختم ہو جانی چاہیدی اے کہ عرباں نے بھارت دے نال قریبی دوستانہ تعلقات قائم کر رکھے نیں۔ اوہ بھارت دے نال ودھ چڑھ کے تجارت کر رہے نیں۔ اوہ او آئی سی دے اجلاس وچ بھارتی وزیر خارجہ سشماسوراج نوں مدعو کردے نیں۔ ایس اُتے ظاہر اے پاکستان نے اجلاس دا بائیکاٹ کیتا جہڑا ایس دا حق سی۔ عرب ملک بھارتی وزیراعظم مودی نوں ایوارڈ نال نواز دے نیں ۔ ایس دے مقابلے وچ اسیں حریت راہنما سید علی گیلانی لئی نشان پاکستان دے ایوارڈ دا اعلان کر دتا اے۔ خارجہ پالیسی ادلے دا بدلہ ہوندی اے تے پاکستان ہر پلیٹ فارم اُتے ہر اک نوں ترکی بہ ترکی جواب دیندا اے۔پچھلے ورہے جنرل اسمبلی وچ وزیراعظم عمران خان نے کشمیر وچ بھارتی مظالم دی کھل کے مذمت کیتی تے دنیا اُتے واضح کر دتا کہ کشمیر دا مسئلا سلامتی کونسل دی منشا دے مطابق حل نہ ہویا تے خطے وچ ایٹمی جنگ بھڑک اٹھے گی جس دی تباہی دا دائرہ برصغیر دی حدود توں باہر تیکر ودھ جائے گا۔ پاکستانی قوم جذباتی تے جوشیلی نہیں پر کشمیر اُتے ایس دی پالیسی ہر حکومت دی تبدیلی دے باوجود یکساں رہی اے۔
وزیراعظم عمران خان نے صاف کہیا اے کہ ساڈا حقیقی دوست چین اے۔ ایس دی دوستی آزمائی جا چکی اے تے اسیں چین توں دوری نہیں اختیار کر سکدے۔ ایس موقف دے پچھے ایہہ حقیقت جھلک رہی اے کہ چین نے پاکستان نوں اک ارب ڈالر ایسے ویلے دے دتے جدوں سعودی عرب نے اپنے اک ارب ڈالر واپس منگے۔ایس نال پاکستانی عوام نوں انج لگیا جویں پاک سعودی تعلقات وچ کوئی رخنہ آ گیا اے پر افواہواں نوں دور کرن لئی فوری طور اُتے آرمی چیف تے آئی ایس آئی چیف دونواں نے سعودیہ دا دورہ کیتا، پاکستان نے کدی عرباں دی خارجہ پالیسی دیاں اکھاں بند کر کے تقلید نہیں کیتی۔ صدام حسین نے کویت اُتے قبضہ کیتا تے ساڈی حکومت دی پالیسی ایہہ سی کہ صدام نے کویت اُتے غاصبانہ قبضہ کیتا اے جس طرح بھارت نے کشمیر نوں غضب کر رکھیا اے۔ سعودی عرب نے مدد لئی پاکستان توں فوج منگی تے پارلیمنٹ نے اتفاق رائے نال قرار دتا کہ پاکستان برادر اسلامی ملکاں دی لڑائی وچ فریق نہیں بنے گا۔ ایہو جواب بحرین نوں وی دتا گیا۔ اگرچے پاکستان دے ایہناں فیصلیاں اُتے عرب امارات دے اک وزیر نے سخت تنقید کیتی پر پاکستان نے کوئی لچک نہیں وکھائی تے اپنے آپ نوں مکمل غیر جانبدار رکھیا۔ پاکستان دی خاہش اے کہ اسلامی ملک کشمیر اُتے بھارت دی مذمت کرن پر پاکستان دی گل نہیں منی گئی تے پاکستان نے ایس اُتے کسے برادر اسلامی ملک نوں تنقید دا نشانہ نہیں بنایا تے دوجے پاسے اسلامی ملکاں نوں ایہو مشورہ دتا کہ باہمی جھگڑے مشوریاں نال حل کیتے جان تے طاقت دا استعمال نہ کیتا جائے۔
وزیراعظم عمران خان نے جس خارجہ پالیسی نوں اپنایا اے اوہ پاکستان دی متفقہ قومی خارجہ پالیسی اے۔ میری ذاتی معلومات دے مطابق وزیراعظم عمران خان کسے بھار وچ آ کے اسرائیل نوں تسلیم کرن لئی تیار نہیں ہون گے، اوہناں نے کھلے لفظاں وچ کہہ دتا اے کہ فلسطینیاں نوں حقوق ملن تیکر اسرائیلیاں نوں تسلیم نہیں کرن گے۔
عرب ملکاں دی خارجہ پالیسی اُتے گل کرن دی ایس لئی وی لوڑ نہیں کہ جدوں مسجد اقصیٰ نوں اگ لائی گئی سی تے ایس سنگین مسئلے اُتے غور کرن لئی مراکش وچ او آئی سی دا ہنگامی اجلاس بلایا گیا، پاکستان دے صدر یحییٰ خان اوتھے شرکت لئی اپڑے تے ایہناں نوں پتا چلیا کہ عرباں نے تاں بھارتی وزیر خارجہ سردار سورن سنگھ نوں وی مدعو کر رکھیا اے ایس اُتے یحییٰ خان نے بائیکاٹ دی دھمکی دتی تے عرباں نوں مجبور ہو کے بھارتی وزیر خارجہ نوں کانفرنس توں خارج کرنا پیا۔
وزیراعظم عمران خان نے قومی امنگاں تے ملک دی متفقہ خارجہ پالیسی دا علم اُچا کیتا اے تے ساری چہ میگوئیاں دا سلسلہ ٹھپ کر دتا اے۔