جنرل پرویز مشرف دا سفر زندگی وی تما م ہویا

چوہدری شاہد اجمل

پچھلے صدر تے پچھلے آرمی چیف (ر) جنرل پرویز مشرف لمی علالت مگروں دبئی دے ہسپتال وچ انتقال کر گئے۔ پرویز مشرف اقتدار اتے قبضہ کرن مگروں ہمیشہ ہمیشہ توں متنازعہ رہے۔ اوہ شدید بیماری وچ مبتلا سن تے پیرانہ سالی دی باوجود پچھلے کجھ سال توں متحدہ عرب امارات دی ریاست دبئی وچ مقیم سن جتھے اوہ مقامی ہسپتال وچ زیر علاج وی رہے۔ اوہناں دے ملک توں چلے جان دی وڈی وجہ غداری کیس وچ اوہناں دے خلاف کارروائی بنی جہدے نتیجے وچ 17دسمبر 2019 نوں خصوصی عدالت نے سنگین غداری کیس وچ پچھلے صدر جنرل (ر) پرویز مشرف نوں غداری دا مرتکب قرار دیندے ہوئیاں سزائے موت دا حکم دتا سی۔ کارگل وچ فوجی کارروائی مگروں وزیراعظم نواز شریف تے اوہناں وچ بداعتمادی پیدا ہو چکی سی۔ 12اکتوبر 1999وچ وزیراعظم نواز شریف نے جنرل پرویز مشرف نوں معطل سبکدوش کر کے آئی ایس آئی دے سربراہ جنرل خواجہ ضیاالدین نوں نواں آرمی چیف مقرر کردتا۔ جنرل پرویز مشرف اوس ویلے ملک توں باہر سری لنکا وچ سرکاری دورے تے سن تے اک کمرشل پرواز دے ذریعے ملک واپس آ رہے سن۔ اوہدوں فوج دے اعلیٰ افسراں نے اوہناں دی برطرفی نوں رد کردتا تے بغاوت کر کے ملک وچ مارشل لا دی راہ ہموار کردتی۔ وطن پہنچ کے جنرل پرویز مشرف نے منتخب جمہوری حکومت دا تختہ الٹ کے اقتدار اتے قبضہ کر لیتا تے اسلامی جمہوریہ پاکستان دے وزیراعظم میاں نواز شریف تے اوہناں دی حکومت دے افراد دے خلاف طیارہ اغوا کیس تیار کر کے مسلم لیگی قیادت نوں گرفتار کر لیتا گیا۔ ملک وچ مارشل لا دے تحت ایمرجنسی نافذ کر کے تن سالاں وچ الیکشن کروان دا وعدہ کیتا گیا۔
پچھلے ارمی چیف جنرل پرویز مشرف دے 1999وچ اقتدار اتے قبضہ کر کے ملک دا چیف ایگزیکٹو بن گئے۔ فیر خود ای صدر مملکت بن کے بھارت وچ آگرہ دے دورے تے وزیراعظم واجپائی نال ملاقات وچ وی پرجوش وکھائی دیندے رہے حالانکہ ایسے بھارتی وزیراعظم دے نال منتخب وزیراعظم نواز شریف دے کامیاب مذاکرات تے کارگل وچ کارروائی کر کے اوہناں نے ای امن لئی اقدامات نوں سبوتاژ کردتا سی۔ جہڑے اعلیٰ عدلیہ توں اوہناں نوں اپنی حکومت چلان دا عبوری ریلیف ملیا 8سال مگروں 2007 وچ اوہدے نال اوہناں دا اک نواں بحران پیدا ہویا جدوں اوہناں نے ملک وچ اک واری فیر ایمرجنسی نافذ کیتی۔ ایس سال 3نومبر توں 15دسمبر دے مختصر عرصے لئی آئین معطل رہیا سی تے چیف جسٹس افتخار چودھری سنے بہت سارے ججاں نوں حراست وچ لے لیتا گیا سی۔ ایہدے مگروں احکامات دا اعلان کیتا گیا جہدے وچ جون 2001وچ صدر دے عہدے تے خود تعینات ہون والے پرویز مشرف نے ملک وچ ایمرجنسی نافذ کیتی سی۔ 3نومبر 2007 پرویز مشرف نے ایمرجنسی نافذ کردیاں 1973 دے آئین نوں معطل کردتا جہدی وجہ نال چیف جسٹس آف پاکستان سنے اعلیٰ عدالت دے 61 جج فارغ ہو گئے۔ ملک دے سارے نجی چینلز نوں بند کردتا گیا تے صرف سرکاری نشریاتی ادارے پی ٹی وی اتے ایمرجنسی دے احکامات نشر کیتے گئے جہدے وچ انتہا پسنداں دی سرگرمیاں وچ ودھدے وادھے نوں ایمرجنسی دی وجہ دسیا گیا۔ 28 نومبر 2007 نوں پرویز مشرف سیاست توں ریٹائر ہوئے تے فوج دی کمان جنرل اشفاق پرویز کیانی نوں سونپی تے اگلے ای دن ریٹائرڈ جنرل نے عوامی صدر دے عہدے دا حلف چکیا۔ 15دسمبر 2007 نوں پرویز مشرف نے ایمرجنسی ختم کیتی تے عبوری آئینی حکم نامہ پی سی او واپس لیتا تے صدارتی فرماناں دے ذریعے ترمیم شدہ آئین نوں بحال کیتا۔
ملک وچ عام انتخابات مگروں بنن والی پیپلز پارٹی تے مسلم لیگ دی مخلوط حکومت نے وی پارلیمنٹ وچ اوہناں دے خلاف مواخذے لئی کارروائی شروع کردتی۔ پرویز مشرف نے واضح کیتا کہ اوہناں دا استعفیٰ دین یا جلاوطن ہون دا کوئی منصوبہ نہیں لیکن 18اگست 2008 نوں پرویز مشرف نوں خود عہدہ صدارت توں مستعفی ہونا پیا۔ 22جولائی2009 نوں سپریم کورٹ نے پچھلے فوجی حکمران نوں 3 نومبر 2007 دے اقدامات دا دفاع کرن لئی طلب کیتا۔یکم اگست 2009 نوں سپریم کورٹ نے حکم جاری کیتا کہ پرویز مشرف دا 3نومبر 2007 نوں ایمرجنسی نافذ کرن تے اوہناں دے پی سی او غیر قنونی تے غیر آئینی نیں۔ پرویز مشرف اوہناں دی خلاف لائے گئے الزاماں دا جواب دین توں گریز پا ہو کے پاکستان چھڈ کے برطانیہ چلے گئے تے سیاسی ساتھیاں نے سیاسی جماعت بنائی جہدا نام آل پاکستان مسلم لیگ رکھیا گیا جہدے اوہ خود سربراہ بنے۔ سندھ ہائیکورٹ نے پرویز مشرف دی ضمانت وچ توسیع کیتی تاہم حکم دتا کہ اوہ بغیر اجازت ملک توں باہر نہیں جا سکدے۔ سپریم کورٹ نے پچھلے فوجی حکمران نوں اوہناں دے خلاف سنگین غداری کیس وچ طلب کیتا۔ 5اپریل 2013نوں سپریم کورٹ نے پرویز مشرف دے خلاف سنگین غداری ایکٹ 1973 دے دفعہ 2 تے 3دے تحت پرویز مشرف دے خلاف کیس دی سماعت منظور کر لیتی۔ اسلام آباد وچ اوہناں دے فارم ہائوس چک شہزاد نوں ’’سب جیل‘‘ قرار دتا گیا۔ 24جون 2013 نوں وزیراعظم نواز شریف نے قومی اسمبلی نوں دسیا کہ اوہناں دی حکومت سپریم کورٹ توں پرویز مشرف دے خلاف آئین دے آرٹیکل 6 دے تحت ٹرائل دی درخواست کرے گی۔ سپریم کورٹ نے پچھلے صدر دے خلاف سنگین غداری دا کیس چلان لئی خصوصی ٹربیونل قائم کیتا۔ حکومت نے خصوصی عدالت وچ پرویز مشرف دے خلاف سنگین غداری دے 5الزام عائد کیتے سن۔
پچھلے آرمی چیف نے انٹرویو وچ اپنے دور حکمرانی دے دوران کجھ وی غلط کم کرن تے ’’معافی‘‘ طلب کیتی سی۔ خصوصی ٹربیونل دی کارروائی دے دوران پرویز مشرف نوں سنگین غداری کیس دی سماعت لئی عدالت لے جاندیاں ’’دل دے عارضے‘‘ دی وجہ نال ہسپتال لے جانا پیا سی۔ میڈیکل بورڈ نے پرویز مشرف دی حالت نوں ’سنگین‘ دسیا تے اوہناں دا علاج اوہناں دے مرضی دے مقام اتے کرن دی تجویز دے دتی۔ جدوں پرویز مشرف اتے سنگین غداری کیس وچ فرد جرم عائد کیتی گئی تے اوہناں نے صحت جرم توں انکار کیتا۔ 14 مارچ 2016 نوں پچھلے صدر نے طبی بنیاداں اتے اک واری بیرون ملک جان دی اجازت طلب کیتی۔ سپریم کورٹ نے پرویز مشرف دا نام ای سی ایل توں کڈن دا حکم دے دتا۔ ایس واری بیرون ملک جان مگروں اوہ فیر واپس نہیں آئے۔ 11مئی 2016 نوں سنگین غداری کیس وچ خصوصی عدالت نے اوہناں نوں مفرور قرار دے دتا۔ 19نومبر 2019 نوں سنگین غداری کیس وچ خصوصی عدالت نے اپنی سماعت مکمل کر لیتی۔ جہدے تے پرویز مشرف نے دبئی دے ہسپتال توں جاری ویڈیو پیغام وچ کہیا کہ ایس کیس وچ اوہناں دی شنوائی تے انصاف دا تقاضا پورا نہیں کیتا جا رہیا۔ جہڑے فیصلے لئی 28نومبر دا دن مقرر کیتا گیا سی بالآخر 17دسمبر 2019 نوں خصوصی عدالت نے سنگین غداری کیس وچ پچھلے صدر جنرل (ر) پرویز مشرف نوں غداری دا مرتکب قرار دیندیاں سزائے موت دا حکم سنا دتا۔
جنرل پرویز مشرف نے بھارت دے نال ہون والی دونویں جنگاں یعنی پاک بھارت جنگ 1965 تے 1971 وچ حصہ لیتا تے کئی فوجی اعزاز حاصل کیتے۔ 11ستمبر 2001وچ امریکی ورلڈ ٹریڈ سنٹر اتے حملیاں مگروں جنرل پرویز مشرف نے امریکی صدر تے وزیر خارجہ کولن پال دے نال مکمل تعاون کردیاں اوہدے مطالبیاں نوں فوری تسلیم کر لیتا تے انج امریکی جنگ وچ پاکستان باقاعدہ شامل ہو گیا۔ ایس جنگ دے دوران پرویز مشرف نے امریکی ہدایات تے 689 بندیاں نوں گرفتار کیتا جہناں وچوں 369 افراد بشمول زنانیاں نوں امریکہ دے حوالے کیتا گیا۔ جنرل مشرف اپنی یادداشت اتے مبنی کتاب In The Line of Fire وچ اعتراف کردے نیں کہ اسیں اوہناں افراد دے عوض امریکہ توں کئی ملین ڈالراں دے انعام وصول کیتے۔ جہناں اتے گوانتا ناموبے وچ کئی سال تک بدترین تشدد کیتا جاندا رہیا تے بمشکل رہائی پائی۔ اوہناں دے متنازعہ فیصلیاں وچ پتنگ بازی تے مخلوط پارٹیاں دے انعقاد‘ حدود آرڈیننس وچ ترمیم‘ جامعہ حفصہ تے لال مسجد اتے فوجی آپریشن‘ بلوچستان وچ نواب اکبر بگٹی دا قتل‘ ڈاکٹر عبدالقدیر خان دی بے توقیری تے طویل نظر بندی‘ ڈاکٹر عافیہ صدیقی دا اغوا تے امریکہ نوں حوالگی اج وی بھیڑے لفظاں وچ یاد کیتے جاندے نیں۔