کہے حسین فقیر سائیں دا

لكهت:ڈاكٹر كرامت مغل

دنیا دی حیاتی کھیڈ تماشا اے قرآن پاک دی ایس آیت مبارک نوں اک عالم فاضل سندا اے۔ ایہ عالم فاضل اجہیا اے جو بھری جوانی وچ قرآن،تفسیر،فقہ تے حدیث دے علماں اتے مکمل عبور رکھدا اے۔سورۃ العنکبوت دی چھیویں آیت نوں جدوں اوہ سمجھن دا جتن کردے نیں تاں جیون نوں کھیڈ تماشا سمجھ جاندے نیں تے اچی اچی ہسن لگ جاندے نیں۔ استاد ہوراں نوں جد ایس کیفیت دا پتا چلدا اے تاں اوہ آپ نوں دو نفل نماز پڑھن دا آکھدے نیں۔نفل نماز پڑھدیاں ہویاں آپ سورۃ فاتحہ توں بعد جس سور نوں خد بخد نال ملدیاں ویکھ کے پڑھدے نیں تاں اوس دا مطلب وی نال سمجھدے نیں جس دا مطلب اے کیہ اسیں تیرا سینا نہیں کھول دِتاآپ اچی ساری حق،حق دا نعرا ماردیاں درس توں باہر نکل آندے نیں۔ایس توں بعد ایس عالم فاضل نے داڑھی مچھ تے بھروِٹے منا دتے تے فقیراں دا چوغا پا لِتا۔جدوں ایس بارے شہزادہ سلیم جہانگیر نوں خبر ہوئی تاں اوہناں نے ایس فقیر دی مجذوبی حالت وچ بولے جاون والے اکھراں دی کھوج لان لئی منشی بہار خان دی ڈیوٹی لا دِتی۔ایس منشی دا بس ایہ کم سی کہ مجذوبی حالت جو ایہ فقیر بولے لکھ لیا جاوے۔ایس فقیر نے جو بولیا اوہی کافی دے بول سن۔تے ایہ مجذوبی حالت وچ عالم فاضل کوئی ہور نہیں پنجابی زبان نوں کافی دی صنف نال آشنا کرن والے شاہ حسین ہوریں سن۔ آپ نے پنجابی زبان نوں اپنے خیالات لوکائی تک اپڑان واسطے وسیلا بنایا اے ایس توں اڈ زبان دی عظمت دا وی اندا زا ہوندا اے۔ آپ اتے ایہ سر مستی تے مجذوبیت دا دور لگ بھگ پنجھی ورھے رہیا۔ کافی جیوں کہ گاون والی شاعری اے ایس لئی ایہدے لئی استھائی دا ہونا ضروری اے پنجابی زبان وچ استھائی نوں رہا آکھدے نیں تے رہا توں مگروں آون والے ہر مصرع دی اپنی اک الگ حیثیت بن جاندی اے۔جہڑا وی شاعر کافی لکھدا اے اوہ ایس دے نال راگ دی وی دس پاندا اے کہ ایس نوں کس راگ وچ گایا جاوے۔گاون والا کافی دے ہر مصرعے نوں گاندیاں ہویاں رہا نوں وار وار گاندا رہندا اے۔ منشی بہار خان دی لکھت بہاریہ وچ سبھ توں پہلاں شاہ حسین بارے پتا چلدا اے۔ایس توں وکھ دارالشکوہ نے حسنات العارفین وچ وی آپ دا ذکر کیتا اے۔ایہ شاہ حسین ای سن جہناں نے اپنیاں کافیاں وچ وحدت الوجود دے مسئلے نوں بڑے من کھچویں انداز نال بیانیا اے۔اوہناں دے اک اک شعر پچھے نویاں رمزاں لکیاں ہویاں نیں۔
شاہ حسین ہوریں 1539 نوں ٹلہ بگا جس نوں اج کل ٹیکسالی دروازا آ کھیا جاندا اے ایس علاقے وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے دادا کلجس رائے ہوریں ہندو توں مسلمان ہوئے سن۔آپ دے والد ہوراں دا ناں شیخ عثمان سی جو کھڈی دا کم کردے سن یعنی پیشے وجھوں جولاہے سن۔ایسے لئی تاں شاہ حسین بارے آکھیا جاندا اے کہ اوہ مومن یاں کافر ہوون توں تاں انکار کر سکد ااے پر جولاہا ہوون توں انکار کسے طرحاں وی نہیں کر سکدا اے تے شاہ حسین ایس دا اظہار اپنیاں کافیاں وچ وی کردے نیں۔ مولوی ابو بکر ہوراں کولوں آپ نے مدرسے وچ تعلیم حاصل کیتی۔ شیخ سعد اللہ ہوراں کولوں آپ نے تفسیر پڑھی۔ ایس توں وکھ آپ نے حضرت بہلول دریائی کولوں روحانی منز لاں حاصل کیتیاں۔
شاہ حسین ہوریں عالم فاضل سن تے اپنے ویلے دے مروجہ علوم نوں چنگی طرحاں سمجھدے تے پرکھدے سن۔ایس لئی اوہناں نے اپنے کلام وچ اجہیاں رمزاں تے علامتاں دا ذکر کیتا اے جو اوس ویلے وی تے ہن وی اسانی نال سمجھیاں جا سکدیاں سن۔چرخا اوس ویلے دی سبھ توں وڈی ٹیکنالوجی سی آپ نے اپنیاں کافیاں وچ چرخے تے او س نال سنبدھت ہور وستاں دا ڈھکواں بیان کیتا اے۔ایہ ایس لئی سی کہ لوکیں اسانی نال سمجھ سکن۔چرخا گھروکی جیون وچ عام وستو سی جس نوں گھر دا لازمی حصا سمجھیا جاندا سی کیوں جے کپڑے تے ہر کسی نے پانے ہوندے سن ایس دے نال نال کڑیاں چڑیاں نے اپنا داج ایس اتے ای کت کے بنانا ہوندا سی۔شاہ حسین ہوراں نے چرخا توں مراد جسم لیا تے کتن توں مراد نیک عمل رکھے۔(جاری اے)