پاکستان وچ جمہوریت دا سفر

جنرل ضیاء دی شہادت دے بعد ملک وچ جمہوریت دے نویں سفر دا آغاز ہویا

لكهت:عتیق انور راجا

پرائمری سکول وچ سی کہ پتہ چلیا ذوالفقار علی بھٹو ملک دا وزیراعظم اے تے ویکھیا کہ لوک ایس نال دیوانہ وار محبت کردے سن۔ ہجے ایس محبت دی سوجھ بوجھ مکمل نہیں ہوئی کہ خبر سنی بھٹو نوں پھانسی ہو گئی اے تے ملک دی نس بھج جنرل ضیاء نے سنبھال لئی اے۔ میرا تعلق جس علاقے نال اے اوتھے کدی ہر گھر دا اک یا دو بندے فوج وچ ہوندے سن، لوکاں دی فوج نال بوہت محبت سی ماواں نکے بالاں نوں فوج وچ افسر بن کے دشمن دے مقابلے لئی تیار کیتا کردیاں سن پر جدوں جنرل ضیا الھق نے مارشل لایا کہ حکومتی امور سنبھال لئے تے کئی بزرگاں توں سنیا کہ ایہہ چنگا نہیں ہویا۔ اونج تے لوک فوج نال بوہت محبت کردے نیں پر جدوں جدوں فوج نے اقتدار سنبھالیا اے تے ایس اُتے سیاستداناں تے عوام ولوں شدید تنقید ہونا طے اے۔ کہن والے کہندے سن کہ فوج جدوں دشمن نال مقابلہ لئی تیاری کردی اے تے ساری قوم ایس دے نال کھڑی ہوندی اے پر جدوں اوہ ای فوج عوام اُتے حکومت کرن لگے تے حکمراناں توں عوام نوں بوہت سارے اختلافات ہو جاندے نیں۔ سکول دی کسے کتاب وچ پڑھیا سی کہ جمہوریت دا مطلب اے لوکاں دی حکومت، لوکاں دے ذریعے تے لوکاں لئی۔ جمہوریت د ایہہ تعریف ایہناں دناں پڑھن نوں ملی جنہاں دناں ملک وچ جنرل ضیاء دی شخصی حکومت سی۔ انج دل وچ ایس خیال دا آنا بن دا سی کہ جے میرے ملک وچ لوکاں دی رائے (ووٹ) نال حکومت موجود نہیں تے فیر جمہوریت دا ایہہ سبق سکول وچ پڑھان دا کیہ مطلب اے؟ خیر ویلا لنگھدا گیا تے ہجے اسیں سکول وچ ای سی کہ لمبی ترین فوجی حکومت توں بعد صدر مملکت جنرل ضیاء نے ملک وچ جمہوری سسٹم دی بحالی دا آغاز کیتا۔ 1985 وچ ملک وچ غیر جماعتی انتخابات کرائے گئے جنہاں وچ کامیابی حاصل کر کے محمد خاں جونیجو وزیراعظم پاکستان بن گئے۔ جونیجو صاحب دی پہچان پاکستان دے ایہناں کجھ سیاست داناں وچ ہوندی اے کہ جنہاں اُتے اینے وڈے منصب اُتے فائز ہون دے باوجود کسے قسم دا کوئی الزام نہیں لایا جا سکدا یعنی اوہ ملک دے ایماندار سیاستداناں دی صف اول وچ تھاں رکھدے نیں۔ سیاست دان چاہے جنہا وی کمزور ہوئے پر چونکہ ایس دا اٹھنا بیٹھنا عوام وچ ہوندا اے ایس لئی اوہ عوامی مسائل نوں زیادہ بہتر سمجھ سکدا اے ایس لئی وزیراعظم پاکستان محمد خاں جونیجو تے صدر مملکت ضیاء الحق دے وچکار کشیدگی دی خبراں اخباراں وچ پڑھن نوں ملن لگیاں۔ فیر میرے ملک وچ اوجڑی کیمپ والا اک واقعہ ہو گیا تے ایس دے کجھ ای ویلے بعد صدر پاکستان جنرل ضیاء الحق نے اپنی تیار کردہ آئینی ترمیم دا استعمال کردے ہوئے جونیجو حکومت نوں ختم کر دتا ایس دے کجھ عرصے بعد جنرل ضیاء طیارہ حادثہ وچ چل بسے۔
جنرل ضیاء دی شہادت دے بعد ملک وچ جمہوریت دے نویں سفر دا آغاز ہویا ملک توں دور بے نظیر بھٹو پاکستان تشریف لیائیاں تے بھٹو دے چاہن والیاں نے ایہناں نوں سر اکھاں اُتے بٹھا لیا ہن صاف نظر آ رہیا سی کہ انتخابات وچ اوہ بھاری اکثریت حاصل کر لین گیاں پر فیر وی مسلم لیگ تے دوجی پارٹیاں دی وجہ نال پیپلز پارٹی نوں پارلیمنٹ وچ اینی مضبوطی نہیں مل سکی جس دی شروع وچ توقع سی۔ بے نظیر بھٹو دی تعلیم و تربیت مغربی ملکاں وچ ہوندی سی ایس لئی ایہناں دا اردو بولن دا لہجہ تھوڑا ہٹ کے سی پر لوکاں نے ایس لہجے نوں وی خوب پسند کیتا۔ ملک وچ ترقیاتی منصوبے تیار ہون لگے کہ دوسال توں وی گھٹ عرصے وچ صدر غلام اسحاق خان نے ایہناں اُتے بدعنوانی دے الزام لا کے ایہناں دی حکومت نوں برخاست کر دتا۔ نویں الیکشن ہوئے تے جنرل ضیاء دور وچ غیر جماعتی انتخابات دے ذریعے پنج ورہے تیکر پنجاب دے وزیراعلیٰ منتخب ہون والے میاں نواز شریف 1990 اسلامی جمہوری اتحاد دی سربراہی کردے ہوئے فاتح قرار پائے۔ بعد وچ ایہہ الزام لگیا تے اج تیکر کہیا جا رہیا اے کہ ایہناں دی جت دے پچھے خفیہ ایجنسی دی محنت سی۔ بینظیر دے بعد نواز شریف حکومت دا بستر گول کرن دا سہرا وی غلام اسحاق خان دے سر رہیا۔ میاں نواز شریف نے گھر جان دی بجائے عدالت دا دروازہ کھڑکایا تے ایس دا صلہ ایہناں نوں ایہہ ملیا کہ حکومت عدالت دے حکم اُتے بحال ہو گئی پر کجھ ای ویلے بعد وزیراعظم تے صدر غلام اسحاق خان دونویں اک معاہدے دے تحت مستعفی ہو گئے فیر الیکشن ہوئے تے بینظیر بھٹو اک وار فیر چارے صوبیاں دی بھرپور نمائندگی کردے ہوئے ملک دی وزیراعظم منتخب ہو گئیاں۔ ایس وار ایہناں نوں حکومت وچ رہن دا ویلا پہلے توں کجھ زیادہ مل گیا۔ یعنی دوجا دور حکومت تن ورہے تیکر چلیا تے اک وار فیر اوہ کرپشن تے بدعنوانی دے الزامات اُتے اپنے منتخب کردہ صدر دے ہتھوں ایوان توں کڈ دتیاں گئیاں۔ ملک وچ الیکشن ہوئے تے ایس وار میاں نواز شریف بھاری اکثریت نال پارلیمنٹ اپڑے۔ ایہناں دے وڈے وڈے ترقیاتی منصوبے ہجے تکمیل دے مراحل وچ ای سن کہ جنرل مشرف نال ایہناں دے اختلافات شروع ہوئے تے حالات کجھ انج دے بن گئے کہ جنرل مشرف نے اک وار فیر ملک توں جمہوریت دا بوریا بستر گول کر دتا تے اوہ آپ ملک دے چیف آف آرمی سٹاف تے صدر بن گئے۔