‘‘ہے حق ہمارا آزادی ’’

جس بنیاد اُتے ہندوستان تقسیم ہویا سی جے انگریز دی نیت ٹھیک ہوندی تے کشمیر پاکستان وچ شامل کر دتا جاندا

لکھت:عتیق انور راجا

میرے پنڈ توں تھوڑی ای دور آزاد کشمیر دا علاقہ شروع ہو جاندا اے۔ پنڈ دے بوہت سارے منڈے اپنی تعلیم لئی پنڈ توں 10 میل دور گورنمنٹ کالج بھمبر (آزاد کشمیر) وچ داخلہ لیا کردے سن تے کجھ میری طرح پنڈ توں 30 میل دور گجرات دے زمیندار کالج وچ مستقبل سنوارن لئی بساں وچ مسلسل دو دو گھنٹے کھڑے ہو کے س فر کیتا کردے سی۔ پر بھمبر کالج گرائونڈ وچ سانوں کرکٹ میچ کھیڈن دا شرف تقریباً سب نوں ای حاصل ہوندا رہیا۔ ایس لئی جدوں جدوں آزاد کشمیر وچ داخل ہوندے تے دیواراں اُتے لکھے آزادی دے نعرے پڑھن نوں ملدے رہندے جنہاں دے مطلب و مفہوم آپس وچ کجھ ملدے جلدے ای ہویا کردے سن۔ یعنی لے کے رہیںگے آزادی، ہے حق ہمارا آزادی اور جنت کسی کافر کو ملے ہے نہ ملے گی۔ پر افسوس ! ہائے افسوس تقسیم ہ ند نوں ہن پون صدی لنگھ چکی اے پر کشمیر ہجے تیکر آزادی دی منزل نہیں حاصل کر سکے۔ بلکہ کشمیریاں دے حالا ت دن بدن پہلے توں زیادہ ابتر ہوندے چلے جا رہے نیں۔پروفیسر اکرم ورک صاحب جیہڑے تاریخ اُتے بڑی گہری نظر رکھدے نیں ایہناں توں معلوم کیتا کہ حضور ایہہ نعرہ جیہڑا لایا جاندا اے کہ ’’ہے حق ہمارا آزادی‘‘ ایس دا مطلب ہے کیہ ؟ کیہ دنیا وچ وسن والے شہری جدوں چاہن اپنی ریاستاں توں آزادی لئی ایہہ نعرہ لا سکدے نیں۔ یا آزادی کسے مخصوص علاقے تے قوم دے لوکاں دا ای حق منیا جاندا اے۔ پروفیسر صاحب نے دسیا کہ ایہہ اک مسلمہ حقیقت اے کہ جدوں دنیا وچ وسن والی کوئی قوم جدوں اجتماعی طور اُتے ایہہ فیصلہ کر لوے کہ اوہ اپنے لئی اک وکھری ریاست چاہندے نیں تے ایس ریاست دے حصول لئی ایس قوم دے لوک ہر قسم دی قربانی دین لئی وی تیار ہو جان تے فیر دنیا نوں ایہناں دا حق دینا ای پیندا اے تے فیر کشمیر دے معصوماں، مظلوماں تے محروماں نوں آزادی کیوں نہیں مل رہی۔ کشمیر وچ تے سننے آں کہ دو چار توں لے کے اسی ورہے دی خواتین دی عزتاں، بھارتی جابر و ظالم فوج لٹ رہی اے ۔ نوجواناں نوں سرعام قتل کیتا جا رہیا اے۔ بڈھیاں نوں سڑکاں اُتے گھسیٹیا جا رہیا اے فیر ایہناں نوں آزادی کیوں نہیں مل رہی جناب عالی قدر ؟ راجہ صاحب تسیں جذباتی نہ ہوئو۔ اسیں لوک ہر ورہے فروری دے مہینے وچ تے بڑے دلکش نعرے لانے آں تے فیر سارا سال چپ کر کے لنگھا دینے آں۔ ایہہ درست اے کہ جدو ں کوئی قوم آزادی لئی متحرک ہو جائے تے اقوام عالم نوں ایس دا ساتھ دینا پیندا اے۔ جنہاں بنیاداں اُتے ہندوستان تقسیم ہویا سی جے انگریز دی نیت ٹھیک ہوندی تے کشمیر پاکستان وچ شامل کر دتا جاندا پر جویں ساڈے دانشور کہندے نیں نا ! کہ انگریز آن والے سو سال دی سوچدا اے تے انگریز نے ایس خطے دے لوکاں نوں آپس وچ الجھدے رہن لئی ایسے طرح تقسیم دا عمل ادھورا چھڈیا کہ ہن دونویں ملک چاہن وی تے اپنے اختلافات بہہ کے حل نہیں کر سکدے۔
بوہت گھٹ لوک ایس اُتے گل کردے نیں جے تقسیم دے فارمولے دے تحت لارڈ مائونٹ بیٹن صاحب گورداسپور نوں پاکستان وچ شامل کر دیندے تے بھارت سرکار نہ کشمیر اُتے چڑھائی کرن دے قابل ہوندی تے نہ ای پاک بھارت ہمیشہ لئی اک دوجے دے دشمن ملک بن دے۔ گورداسپور نوں بھارت وچ شامل کرن دا مقصد بھارت دا کشمیر اُتے غاصبانہ قبضے دی راہ ہموار کرنا سی۔ پروفیسر صاحب ہن کشمیر کنج آزاد ہوئے گا؟ کیہ کشمیری انج ای ظلم برداشت کردے رہن گے۔ کیہ کشمیر دی خواتین، معصوم بچیاں بھارتی درندہ صفت فوج دے جبر دا انج ای شکار ہوندی رہے گی۔ راجہ صاحب کشمیری صرف آزادی نہیں منگ رہے اوہ تے پاکستان دے نال الحاق دے خواہشمند نیں۔ جے تقسیم دے ویلے سارے کشمیر نوں پاکستان دا حصہ بنا دتا جاندا تے بھارت سرکار لئی شاید کوئی مسئلہ نہ ہوندا پر ہن اج جے بھارت کشمیر نوں حق آزادی دیندا اے تے ایس دی بارہ توں چودہ دوجی ریاستاں وی آزادی دا علم بلند کر دین گیاں۔ شمالی بھارت دی اوہ ریاستاں جیہڑی کشمیریاں دی طرح بوہت ورھیاں توں اپنی آزادی لئی کوشاں نیں جتھے مقبوضہ کشمیر توں وی زیادہ پرتشدد علیحدگی دی تحریکاں چل رہیاں نیں۔ ایہناں نوں اپنے نال جوڑے رکھنا بھارت لئی ناممکن ہو جائے گا بھارت سرکار اپنے مرکز نوں بچائے رکھن لئی ہر ممکن تشدد نال کشمیر نوں اپنا حصہ بنائے رکھنا چاہندی اے۔ اوہ جان دے نیں جے کشمیر آزاد ہویا تے روس وانگوں بھارت وی ٹوٹیاں وچ بٹ جائے گا۔ صاحبو! ہن اک حل تے ایہہ وے کہ اسیں کشمیریاں دی اخلاقی، سیاسی تے سفارتی مدد کردے رہیئے تے کسے معجزے دا انتظار کریئے تے دوجا حل ایہہ وے کہ اسیں اپنے پاک وطن نوں سیاسی، معاشی تے عسکری طور اُتے مضبوط بنائیے۔ پاک فوج دی مہارت، قابلیت تے تربیت نوں ساری دنیا من دی اے پر ایہہ نقطہ سانوں سمجھ لینا ہوئے گا کہ صرف کسے اک شعبے دی مضبوطی تے کسے دوجے شعبے دی کمزوری نال اسیں کدی کشمیریاں دی مدد نہیں کر سکاں گے۔ یعنی جس دن پاکستان عسکری میدان دے بعد سیاسی تے معاشی میدان وچ وی طاقتور ہو جائے گا ایس توں اقوام عالم وچ پاکستان دی گل نوں نہ صرف سنیا جائے گا بلکہ منیا وی جائے گا تے آزادی کشمیر لئی سانوں اپنی صفاں وچ اتحاد پیدا کرنا ہوئے گا۔ فرقیاں، گروہواں تے مفاد پرستیاں توں نکل کے قوم بننا ہوئے گا۔