بھولے بادشاہ

شکیل امجد صادق

میں کنڈیکٹر نوں کرایہ دین لئی سائیڈ جیب وچ ہتھ پان لگا تے میرے نال بیٹھے اجنبی بندے جہدا دوروں نیڑیوں میرے نال کوئی واسطہ نہیں سی میرا ہتھ سختی نال پھڑدے ہوئے کہیا:
’’نہیں بابو صاحب! تہاڈا کرایہ میں دینا واں‘‘ تسیں بڑے پڑھے لکھے تے نفیس انسان او۔ بابو نے بہت کہیا کہ اوہ اپنا کرایہ آپ دیوے گا۔ تسیں میرا بھار کیوں چکو گے پر اجنبی بڑا مہربان ہو رہیا سی تے بھرپور محبت تے چاہت نچھاور کر رہیا سی۔ آخر میرے لکھ منع کرن دے باوجود میرا کرایہ کنڈیکٹر نوں دے دتا۔ اگلے سٹاپ تے اوہ اجنبی بندہ بڑے تپاک نال مل کے بس توں تھلے لہہ گیا۔ میں کافی دیر تک سوچ وچ ڈبیا رہیا کہ ایہ بندہ کون ہو سکدا اے۔ اچانک میں کسے چیز نوں جیب چوں کڈھن لگا تے سر پھڑ کے بہہ گیا۔ اوس اجنبی نے میری جیب دا صفایا کر دتا سی۔ دوجے دن میں اوس چور نوں بازار وچ پھڑیا تے اوہ چور مینوں گلے لا کے رون لگ پیا۔ ایناں رویا کہ اوہدا دامن اتھروئواں نال بھج گیا۔ زارو قطار روندے ہوئے بولیا بابو صاحب! مینوں معاف کر دیو تہاڈے توں چوری کرن دے بعد میری دھی مر گئی ’’مینوں دھی بڑی پیاری سی‘ میری جان سی اوہ‘ میری اکلوتی اولاد سی اوہ۔
بابو نے نرم دلی نال اوہنوں معاف ر دتا تے دیر تک اوہدی دھی دے مرن تے افسردہ رہیا۔ چور ٹر گیا پر گلے ملن ویلے اوہنے فیر بابو دی جیب دا صفایا کر دتا سی۔ بابو اوہدی ایس حرکت تے فیر حیران ہو گیا۔ کجھ دیہاڑ بعد بابو صاحب موٹرسائیکل تے کدھرے جا رہے سن کہ راہ وچ اوہنوں اوس چور نے روکیا۔ چور نے روندے ہوئے بابو صاحب توں معافی منگی‘ بابو نوں اوہدے سارے پیسے وی دے دتے تے نالدی دکان وچ لے جا کے کولڈ ڈرنک پلان مگروں ٹر گیا۔بابو خوشی خوشی جدوں اپنی موٹرسائیکل والی تھاں تے آیا تے ویکھیا کہ ایس واری چور اوہدی موٹرسائیکل لے گیا سی۔ بابو ایہ منظر ویکھ کے سر پٹدا رہ گیا تے چور دی ایس استادی تے سیاست تے حیرانی تے حیرت زدہ ہو گیا۔
ماضی دے جھروکیاں توں جھاتی مار کے ذرا حال دیاں باریاں کھول کے دریچیاں نوں سجری ہوا دین دی کوشش کریئے تے سانوں ان گنت سانحے تے حادثیاں دا سامنا کرنا پیندا اے۔ 1947ء دے واقعات تے اپنے اندر ہجرت تے قتل و غارت دی پوری تریخ رکھدے نیں تے ایہ واقعات ایناں اندوہناک تے کرب نال بھرے پئے نیں کہ ایہناں نوں یاد کرکے کلیجہ منہ نوں آئوندا اے پر ساڈی سیاسی پارٹیاں تے جمہوریت دے پرچارکاں نے ایس واقعے توں کوئی سبق نہیں سکھیا تے ملک عزیز لئی کوئی وڈا کارنامہ سرانجام نہیں دتا۔ افسوس ایس گل دا اے کہ ملک عزیز دے قیام دے 73 ورھے بعد وی کوئی اجیہا بندہ پیدا نہیںہو سکیا جو ملک نوں اپنے پیراں تے کھڑا کر کے ایناں مضبوط تے مستحکم کر دیوے کہ آن والیاں نسلاں اوس بندے نوں نجات دہندہ تے مسیحا من سکن تے اسیں صحیح معنیاں وچ محب وطن تے محب قوم ثابت ہو سکیے۔ قیام پاکستان دے بعد اسیں جمہوریت تے آمریت دی تریخ چک کے ویکھیے تے سانوں سانحہ مشرقی پاکستان‘ کارگل دی کہانی‘ سانحہ اے پی ایس پشاور‘ سانحہ کراچی‘ سانحہ ماڈل ٹائون دے نال نال ان گنت انسانیت سوز واقعات نال کن لھویٹ کے تے منہ بند کرکے گزرنا پیندا اے۔ ایہ اوہ واقعات نیں جہناں دا تعلق براہ راست کسے نہ کسے طرح حکومتاں تے حکمراناں دیاں نااہلیاں ول کھلا اشارا اے۔ واضح رہوے تریخ ایسیاں حکومتاں تے حکمراناں نوں معاف نہیں کردی سگوں آن والیاں نسلاں لئی اک بدترین عہد دی عکاس بن جاندی اے۔ اک گل یاد رہوے معاشرے ہمیشہ بندے دی ہم آہنگی‘ مثبت سوچ‘ اتحاد دی پیروی‘ نظم و ضبط دی پابندی‘ انفرادی تے اجتماعی مفاہمت نال وجود وچ آئوندے نیں تے ریاست دی ذمے واری ہوندی اے کہ بندے تے قوم لئی اجہے موقع پیدا کرے‘ اجیہا ماحول دیوے تے اوہدے توں ثمرات اپڑاوے پر ساڈے ایتھے معاملہ ای پٹھا اے۔ ساڈے حکمران تے ارب پتی بن گئے تے لوک سُکی روٹی دے نوالے نوں وی ترس گئے۔ ان پڑھ ایواناں دی زینت بن گئے تے پڑھے لکھے نوجوان مزدور‘ دیہاڑی دار‘ سبزی فروش‘ ڈرائیور حالاں کہ چور تے ڈاکو بن کے اپنی اخلاقی تے مذہبی قدراں توں دور ہو گئے۔ ملک وچ اجہے اجہے مافیا پیدا ہو گئے کہ ملک تے عوام ایہناں دے چنگل وچ آ گئے تے ایہناں مافیا نے لوکاں دا جینا اوکھا کر دتا۔ ایہو اوہ مافیا نیں جہناں نے ملکی حالات سرمائے نوں اپنے ہتھاں وچ لے کے قومی سلامتی دی پروا کیتے بناں ملک و قوم دے جسم نوں کھوتیاں وانگوں نوچنا شروع کر دتا تے ملک دیاں جڑاں کھوکھلیاں کرن وچ اک دوجے توں اگے ودھن وچ کوئی کسر باقی نہیں چھڈ رہے۔ ایہو اوہ لوک نیں جہڑے اک سٹاپ توں لوکاں دے نال بیٹھدے نیں اوہناں دا کرایہ دے کے اوہناں دی جیب صاف کر کے اگلے سٹاپ تے لہہ جاندے نیں۔ معافی منگ کے فیر آئوندے نیں تے تہانوں فیر چکما دین وچ کامیاب ہو جاندے نیں تے ساڈے ورگے ’’بھولے بادشاہ‘‘ تریجی واری وی ایہناں تے یقین محکم دی فضا پیدا کرکے اپنے تن دا لباس وی اوہناں دے حوالے کر دیندے نیں تے گلی گلی‘ شہر شہر ڈھول کٹدے نیں کہ ساڈے حکمران کرپٹ نیں۔ ساڈے حکمران چور نیں‘ کیہ ایہ بہتر نہیں کہ اسیں اجہے لوکاں نوں چوری تے کرپشن کرن دا موقع ای نہ دیئے۔ بقول رانا غلام محی الدین
تعزیر کے لائق تھے، دکھانے کے نہیں تھے
سب خواب مرے، میرے زمانے کے نہیں تھے