پنجابی وسیب

لكهت: ابرار ندیم

کوئی منے یاں نہ منے پر ایہ اک وڈی حقیقت اے کہ اج اسیں جان بجھ کے یاں بھُل چُک وچ اپنی زبان تے ثقافت توں دور ہو رہے آں خاص طور تے ساڈی نویں نسل بڑی تیزی نال اپنی بولی تے ثقافت نوں بھُلدی جا رہی اے۔ ساڈیاں قدراں‘ ساڈیاں رسماں تے ساڈے رواج کنے سہانے تے شاندار سن۔ ساڈے ڈھولے‘ ٹپے‘ ماہیے‘ گیتاں تے بولیاں وچ کنی مٹھاس سی۔ ساڈے جوان کنے جی دار‘ بہادر‘ سورمے تے غیرت والے ہوندے سن تے ساڈیاں بہو بیٹیاں کنیاں سلیقہ شعار‘ وفادار تے شرم و حیا والیاں سن۔ کسان کیویں صبح سویرے کھیتی باڑی لئی کھیتاں نوں جاندے سن تے اوہناں دے پچھے ددھ رڑک کے سجرے مکھن نال چوپڑی تندور دیاں روٹیاں‘ اچار تے لسی دا بھانڈا سر تے چکے سرسوں دے پھُلاں نال سجیاں ہریاں بھریاں فصلاں چوں گزردیاں مٹیاراں کیہ بہار دا منظر پیش کردیاں سن۔
گڈے گڈیاں دے نال کھیڈدی تے ٹاہلی دے رُکھ تے پینگھاں جھولدیاں کڑیاں دے معصوم قہقہے‘ شوخیاں تے شرارتاں کنیاں سوہنیاں تے زندگی نال بھرپور ہوندیاں سن۔ پیراں وچ تِلّے والے کھسے تے لاچے کرتے دے نال سراں تے اُچے شملے والی پگ پا کے گبھرو کنی شان نال چلدے سن۔ تپدی دوپہر وچ بوڑھ‘ ٹاہلی تے دھریک دی چھاں وچ کناں سُکھ ملدا سی۔ باغاں وچ کوکن والی کوئل دی آواز سنن والیاںنوں کیویں مست کردی سی۔ شام سویرے چونترے یاں پسار وچ چلھے کول جدوں سارا ٹبر اکٹھے بہہ کے کھاندا پیندا سی تے گھر دے سارے بندیاں وچ کناں پیار‘ محبت تے سلوک ودھدا سی۔ رات کھلے اسمان تھلے تاریاں دی چھاں وچ سون ویلے جناں‘ پریاں تے شہزادے شہزادیاں دیاں کہانیاں سنن دا کیہ سواد سی۔ شادی ویاہ تے گبھرو جواناں تے مٹیاراں دے وکھرے وکھرے بھنگڑے تے گِدے کیہ رنگ جماندے سن۔ کنک دی کٹائی دے بعد لگن والے میلیاں ٹھیلیاں وچ جوان کوڈی‘ کشتی تے نیزہ بازی دے میدان وچ کیویں اپنی مہارت تے زور وکھاندے سن۔ سہیلیاں دے نال میلے توں کڑیاں والیاں ہتھاں وچ رنگ برنگیاں ونگاں پا کے کیویں اک دوجے نوں وکھا کے خوش ہوندیاں سن۔ پنڈ والے کس طرح رَل مل کے دھیاں دیاں ڈولیاں چکدے۔ باراتاں کیویں آئوندیاں تے اوہناں دی ٹہل سیوا کیویں کیتی جاندی سی۔ بزرگاں دا کیہ رعب تے دبدبہ ہوندا سی تے نوجوان اوہناں دی گل دا کیویں مان رکھدے سن۔
ترنجناں وچ بیٹھیاں وڈیاں مائیاں کیویں گلاں گلاں وچ بچیاں نوں زندگی گزارن دا ڈھنگ تے گُر سکھاندیاں سن۔ شام نوں جدوں روہی توں مڑ کے گھراں نوں واپس آئوندے جانوراں دے گلے وچ بنھیاں گھنٹیاں تے پنڈاں وچ آٹا پیہن والیاں چکیاں دی ٹھو ٹھو دی آواز کناں وچ پیندی تے اوہ کناں سرور دیندی سی۔ چوپالاں تے بیٹھکاں وچ ہیر رانجھے تے سیف الملوک دیاں داستاناں گا کے سنان والے کیہ سماں بنھدے سن۔ رب گواہ اے ساڈے کول نویں نسل نوں دسن لئی بڑا کجھ سی پر افسوس اسیں ایہناں نوں کجھ دسیا ای نہیں۔ ایہو وجہ اے کہ اج ساڈی نویں نسل جدوں ایہ کہندی اے کہ اوہناں نوں سر تے چادر لیندے شرم آئوندی اے یاں مکھن تے ساگ دے نال مکئی دی روٹی دی بجائے اوہناں نوں فاسٹ فوڈ چنگا لگدا اے تے ایہدے وچ اوہناں دا کوئی قصور نہیں۔ اج ساڈی نویں نسل اپنے وڈیاں دے رہن سہن نوں اپنان توں انکاری اے تے ایہدے وچ غلطی اوہناں دی نہیں بھُل کدھرے ساڈے توں ای ہوئی اے۔ میں سمجھنا واں کہ ساڈی سب توں وڈی بھُل ایہہ وے کہ اسیں ایہ سوچ کے ہتھاں تے ہتھ دھر کے بہہ جائیے کہ ساری ذمہ داری صرف حکومت دی اے۔ یقینا ایس حوالے نال حکومتاں کردار وی اے پر سوچن والی گل ایہہ وے کہ کیہ ساڈی ثقافت تے بولی دا سودا ایناں سستا اے کہ اسیں سال وچ کسے مخصوص تہوار یاں دن تے اک ادھ سیمینار کرکے یاں ریلی کڈھ کے ایہ سمجھ لویے کہ اساں اپنی تہذیب و ثقافت تے بولی دی بقاء لئی اپنا فرض نبھا دتا اے۔٭٭