حاجیاں دے خادم ،حاجی اشفاق دا سفرآخرت

حاجی اشفاق عازمین حج تے عمرہ دی خدمت اک عبادت جان کے کردے سن

پروفیسرحکیم شفیق کھوکھر

پچھلی رات سونے دی تیاریاں وچ مصروف سی کہ اچانک گجرات نال حبیب راحت ملک دا پیغام ملیا کہ پیارے دوست حاجی اشفاق دا انتقال ہو گیا اے۔ میرے لئی وی ایہہ خبر ایسے طرح پریشان کن سی جویں ایہناں حضرات لئی سی جنہاں نوں حج یا عمرے دے دوران حاجی اشفاق دی میزبانی دا شرف حاصل ہو چکیا اے۔ میں فوری طور اُتے رانا عبدالسلام عارف صاحب تے حاجی صاحب دے وڈے بھرا چودھری آفتاب احمد نال رابطہ کیتا تے ایس دی تصدیق کیتی۔ ایس دے بعد اللہ تعالیٰ نال مرحوم دی مغفرت بلندی، درجات دی دعا کیتی تے ایہناں دی حسین یاداں وچ کھو گیا۔
میرے ۳۱ مئی ۱۹۷۴ء نوں گجرات جان توں پہلے اوتھے قربان طاہر نمائندہ روزنامہ نوائے وقت لاہور، پروفیسر قریشی احمد حسن قلعداری تے پروفیسر شریف کنجاہی دے سوا کسے نال واقفیت نہیں سی۔ پر قربان طاہر نے تسلی دتی سی کہ تسیں آ جائو تہانوں کوئی پریشانی نہیں ہوئے گی۔ واقعی انج ای ہویا قربان طاہر دے توسط نال میرا حلقہ ارباب شعور، گجرات پریس کلب، تے مقامی سیاست داناں نال رابطہ قائم ہو گیا۔ ایسے دوران روزنامہ سعادت لاہور دے نمائندے جلیس الرحمان رتڑا جیہڑے خود وی مقامی اخبار کڈدے سن نال تعارف ہویا جنہاں دے توسط نال چودھری آفتاب احمد جیہڑے اسٹیٹ لائف کارپوریشن نال وابسطہ سن ملاقات ہوئی جیہڑی فیملی تعلقات وچ بدل گئی۔ فیر چودھری آفتاب دے بچیاں دی تعلیمی راہنمائی دا فریضہ وی مل گیا۔ ایہناں دے دوجے بھائی چودھری افضال میرے شاگرد بن گئے تے تعلیم حاصل کر کے بیرون ملک چلے گئے۔
اگست 1996ء وچ مینوں بچپن دے اک دوست دی دعوت اُتے عمرہ دی سعادت دا موقع ملیا تے حاجی فضل احمد نے تاکید کیتی کہ تسیں مکہ جا کے میرے پتر حاجی اشفاق نال ضرور ملنا۔ اک تے مینوں اوتھے دے بارے کجھ علم نہیں سی۔ دوئم وچ اوتھے کلا سی۔ رات نوں تقریبا تن وجے دے نیڑے میں باب جہد دے نیڑے اپڑیا تے حاجی فضل احمد دی ہدایت اُتے حاجی اشفاق نوں ٹیلی فون کیتا۔ اوہ فوراً آ گئے تے مینوں اپنے نال اپنے گھر لے گئے۔ کھانا کھوایا تے ارام کرن دی ہدایت کیتی سویرے مینوں اپنے نال بیت اللہ شریف لے گئے تے کہیا کہ میں ظہر دے ویلے آئواں گا تسیں کتھے ملو گے؟ میں کہیا کہ تسیں مقام ابراہیم دے نیڑے مینوں ملنا۔ نماز ظہر دے بعد اوہناں نے میرے موہڈے اُتے ہتھ رکھیا تے دسیا کہ میں کافی دیر پہلے آ گیا سی پر میں تہانوں ڈسٹرب نہیں کیتا۔ایس دے بعد اوہ مینوں اپنے نال لے گئے دوپہر دا کھانا کھوایاتے ایسے طرح اوہ روزانہ مینوں سویرے بیت اللہ لے جاندے تے دوپہر نوں آ کے مینوں کھانا کھواندے تے اپنی گڈی وچ مکہ مکرمہ دے مختلف مقامات دی زیارت کراندے۔ اوہناں نے جبل نور، جبل رحمت ،منیٰ،مزلفہ سنے سارے مقامات دی زیارت کرائی تے ایس دے نال ای بیت اللہ دے اندر وی جان دا موقع فراہم کیتا جیہڑا میرے لئی بوہت وڈی سعادت سی۔ ایس دے بعد اوہناں نے مینوں مدینہ منورہ جان لئی کہیا تے اک دوست دا ٹیلی فون نمبر دتا تے کہیا تسی مدینہ منورہ جا کے ایس نال رابطہ کر لوئو۔ مدینہ منورہ اپڑ کے میں ایس نال رابطہ کیتا تے اوہ مینوں اپنے گھر لے گیا تے نو دن تیکر ایس نے میری مہمان داری کیتی اوہناں نے مینوں اپنی گڈی وچ جبل احمد، مسجد قباء تے دوجے مقامات دی زیارت کرائی تے میرے قیام و طعام دی ساری ذمہ داری چکی۔ ایس طرح مینوں عمرہ دی ادائیگی دے دوران کوئی دشواری پیش نہیں آئی۔ ایہو نہیں اوہناں نے گجرات آ کے مینوں بیت اللہ شریف دی چھت دی لکڑی، بیت اللہ دے پتھر دے ٹکڑے تے کجھ دوجے نادر نوادرات وی عنایت کیتے جیہڑے ہن میرے کول دوجے نوادرات دے نال محفوظ نیں۔
ایہو نہیں جدوں وی میرا کوئی عزیز عمرہ یا حج دی ادائیگی لئی جاندا حاجی اشفاق ایس دی خاطر داری کردے۔ پتہ چلیا کہ اوہ عازمین حج تے عمرہ دی خدمت اک عبادت جان کے کردے سن۔ ملک دی بوہت ساری اعلیٰ شخصیتاں دی وی حاجی صاحب دل و جان نال خدمت کردے سن۔ ایہناں دا کہنا سی کہ ایہہ میری خوش قسمتی اے کہ اللہ تعالیٰ اپنے بندیاں دی خدمت دا کم میرے کولوں لے رہیا اے۔ اوہناں نے گجرات وچ وی لوکاں دی خدمت دا سلسلہ جاری رکھیا جدوں وی مکہ توں گجرات آندے کھجوراں دی بوہت وڈی مقدار نال لیاندے تے مہماناں نوں پیش کردے۔ ایہناں دی خوش اخلاقی تے وضع داری اپنی مثال آپ سی۔ بعد وچ اوہناں نے زیادہ تر ویلا گجرات وچ لنگھان دا فیصلہ کیتا کیوں جے بچے وی وڈے ہو گئے سن تے کاروباری مصروفیات وی ودھ گئی سی۔
2004ء وچ مینوں کاموکے وچ بطور پرنسپل تبدیلی دی وجہ نال گجرات توں آنا پیا پر حاجی صاحب تے ایہناں دے خاندان نال میرا تعلق قائم رہیا جیہڑا ہجے تیکر قائم اے۔ ہن بڑھاپے تے بیماری دی وجہ نال لہور توں نکلنا مشکل اے ایہو وجہ اے کہ میں ایہناں دے جنازے وچ شرکت نہ کر سکیا تے رانا عبدالسلام عارف نال گزارش کیتی کہ اوہ نماز جنازہ وچ میری نمائندگی فرمان۔ اللہ تعالیٰ نال گزارش اے کہ اوہ مرحوم نوں ایس دی بے لوث خدمات پاروں اپنے جوار رحمت وچ تھاں دین ایہناں دے درجات بلند فرمان۔ ایہناں دے پسماندگان نوں صبر جمیل عطا فرمان۔ ایہناں دے کول موجود تبرکات تے غلاف کعبہ دے طفیل پاکستان تے پوری دنیا دے انسانوں نوں کرونا تے دوجیاں مصیبتاں توں نجات دلائے۔ آمین۔