کرن وقار۔۔۔ ریاستی ترجیحات دا اک ہور شکار

محمد عاطف علیم

قتل صرف اوس نوں نہیں آکھدے جیہڑا اکھیں ویکھ کے تے کنیں سن کے رپورٹ کیتا جاوے۔
ساری دنیا دے پینل کوڈ صرف اس عمل نوں قتل متھدے نیں جیہڑا اک بندہ دوجے بندے یا کجھ بندے کجھ ہو ر بندیاں اتےدھاوا بول کے کردے نیں تے جس دے پاروں کوئی اک یا اک توں ودھ بندے اپنی جان توں جاندے نیں۔
قتل دے فعل دیاں منیاں ہویاں تعبیراں جنیاں محدود نیں اونیاں ای سطحی وی نیں۔کُل عالم دے قنون دان جاندے نیں کہ قتل صرف اس فعل تک محدود نئیں ہندا جس دی جانکاری اسی اپنے حواس راہیں کرنے آں تے جس دے کارن کسے بندے اتے انگل دھری جاسکدی اے۔ ایس توں اڈ، قتل ایسا مضمون اے جیہڑا سو طراں لکھیا جاسکدا اے۔ ریاستی مفادات دی راکھی اتے جُتے ہوئے قنون دان چنگی طراں جاندے نیں کہ دنیا اچ بے شمار انسانی جاناں ریاستاں اتے قابض حکمران طبقیاں دے مفادات، رجحانات تے سوچ سمجھ کے متھیاں جان والیاں پالیسیاں دے نتیجے اچ تلف کردتیاں جاندیاں نیں۔ایہہ ظالم تے عقلوں پیدل حکمران طبقے ریاست دے اداریاں نوں ورتدیاںہویاں اپنے شہریاں نوں جان بجھ کے موت دے انہے کھوہ وچ دھکا دے دیندے نیں۔ ریاست دا ایہہ جرم ہر لحاظ نال قتل عمد متھیا جاسکدا اے پر ریاستی مفادات دے راکھے قنون داناں نیں ایس تے اچ چپ وٹی ہوئی اے۔
دنیا دے کسے وی قنونی ضابطے اچ بھکھ، بیماری، حادثیاں تے وسائل توں محرومی پاروں ہون والیاں موتاں نوں قتل دے کھاتے نہیں پایا جاندا کیوں جے فیر ایس دے ذمے وار وی متھنے پین گے تے اوس ریاست نوں ہتھکڑیاں وی لانیاں پینیاں نیں جس نوں اپنے ای شہریاں نوں بلدی اگ وچ دھکن چ کوئی عار نئیں ہندی۔
جے کر اسیں اپنے ملک وی دھیان پائیے تے ساڈا سامنا اک ازلی بدنصیبی نال ہندا اے۔ایہہ ساڈا نصیب کہ اسیں اک جنگجو ریاست اچ پیدا ہوئے آں تے ساڈا اک اک ساہ ایس ریاست دی جنگجو فطرت نوں خراج کرن اچ خرچ ہوجاندا اے۔اسیں بھانویں چاہیے یا نہ چاہیے، ریاست ساڈے کولوں اپنی جنگ بازی دا خراج وصول کر ای لیندی اے، کدی مذہب دے پج تے کدی وطن دے ناں اتے۔پر اوس دے بدلے ریاست سانوں جو کجھ دیندی اے کجھ اوس دا حساب کتاب وی ہوجاوے۔

ایہہ ساڈی ریاست دی دین اے کہ علاج معالجے دیاں سہولتاں ناں ہون کارن ہر سال ہزاراں بچے ماواں دی ککھ اچ ای مرجاندے نیں تے جے جم پین تے ہر اک ہزار چوں 68 بچے پنجاں سالاں توں پہلاں ای موت دی کُچھڑ سوں جاندے نیں۔تے فیر اوناں ماواں دی گنتی کون کرے گا جیہڑیاں ایس پاروں بال جمدیاں مرجاندیاں نیں کہ ریاست نے علاج معالجے دا اجیہا ڈھانچہ نئیں بنایا جیہڑا کسے تمیز دے بغیر تمام شہریاں دی صحت دا تحفظ کرسکے؟ ساڈی ریاست دیاں ترجیحات دا اک فطری نتیجہ ڈھائی کروڑ بچیاں دی شکل اچ ساڈے سامنے وے جنہاں لئی کوئی سکول اجے تیک نئیں بن سکیا۔سکول دی پڑھائی توں محروم بچیاں دی ایہہ فوج ہوش سمھالدیاں ای گلیاں دا رزق بن جاندی اے۔کدی کسے نے گنتی کیتی اے کہ ایناں چوں کنیاں بچیاں نوں روڑی چگن اتے لادتا جاندا اے؟ مستقبل دے کنے آئن سٹائن، کنے عبدالسلام تے کنیاں ملالاواں نوں بھیک منگن، جیباں کٹن، چوریاں کرن تے منشیات ویچن اتے لادتا جاندا اے؟ کسے نیں کدی جانن دی کوشش کیتی اے کہ ایناں چوں کنے بچیاں نوں جبری مشقت دی بھٹھی دے حوالے کردتا جاندا اے تے کنے بچیاں دی معصومیت دے منہ تے جیل دیاں انھیاں کوٹھڑیاں وچ کالک مل دتی جاندی اے؟
جدوں دا دنیا نوں کرونا دی نحوست نے اپنی لپیٹ اچ لیا اے، دنیا دے کئی ملکاں نے اپنے ریسرچ تے ٹیکنالوجی دے ڈھانچے نوں آلتو فالتو کماں توں ہٹا کے ایس بیماری دا علاج لبھن اتے لادتا پر ساڈے پاسے حکمران میزائلاں دے تجربے کردے رئے۔ او ایس توں اڈ کجھ کر وی نئیں سکدے سن کیوں جے جنگ بازی دے شوقین ملکاں اچ ٹیکنالوجی دا منہ وی ترجیحات ول موڑ دتا جاندا اے۔رہ گئی عوام دی فلاح والی گل تے تسی ذرا زحمت کرکے پچھلے ستر پچھتر سالاں تو چھپن والے سرکاری معاشی سروے پڑھ ویکھو پتا چل جائے گا کہ ساڈے اصلی حکمراناں نیں اپنے شہریاں نوں موت، محرومی تے جہالت دی دلدل وچ کیویں پھسایا اے۔کوئی ایس عمل نوں کجھ وی آکھے میں تے ایس نوں قتلام دا ناں ای دیاں گا۔
اسیں قدرتی آفتاں، حادثیاں تے دوجیاں بیماریاں نوں بھل کے جے صرف کرونا نال ہون والیاں موتاں دا ویروا کریے تے پتا چلے گا کہ کرونا نال ہون والیاں بہت ساریاں موتاں نوں روکیا جاسکدا سی جے مریض نوں ویلے سر طبی سہولت مل جاندی یا جے جہالت نوں اینا اچیاں نہ اپڑا دتا جاندا کہ کرونا stigmatize ہوجاندا جس دے پاروں لوکی ہسپتالاں دا رخ کرن دی تھاں گھر وچ رہ کے مرن نوں ترجیح دین لگ پیندے۔ او ہساریاں موتاں اوسے طراں قتل نیں جس طراں کرن وقار ناں دی اک سوہنی تے حیاتی اچ رجھی ہوئی ماں دی بے وقت موت اک قتل اے۔
میری جانکاری دے مطابق کرن وقار ناں دی ایہہ سوہنی تے سچجی کڑی شاعر سی تے بڑی تیزی نال ادبی حلقیاں اچ اپنی پچھان بنا رئی سی۔ایہہ کڑی اوکاڑہ اچ سی جدوں کرونا نے اوس اتے حملہ کیتا۔اوس توں پہلاں اوس دی ماں تے چھوٹا بھرا کرونا دی لپیٹ وچ آئے۔ جدوں اونہاں دی حالت وگڑی تے اونہاں نوں ڈی ایچ کیو اوکاڑہ وچ داخل کرادتا گیا جتھے نہ آکسیجن دا سلنڈر میسر سی تے نہ ای کوئی ہور سہولت۔کرن وقار نے 31 مارچ نوں اپنی آخری ٹویٹ وچ لکھیا سی کہ او تے اوس دا چھوٹا بھرا کرونا دی وجہ تو تشویشناک حالت وچ نیں پر ڈی ایچ کیو اوکاڑہ وچ کوئی “آکسیجن اے نہ کیئر”۔ اوس نے ٹویٹ وچ کسے اجیہے ہسپتال دا اتا پتا پچھیا جتھے ساریاں سہولتاں موجود ہون۔ پر ایس توں پہلاں کہ کوئی اوس نوں اجیہے ہسپتال دا پتا دسدا۔ اوس دیاں اکھاں دے سامنے پہلاں اوس دی ماں تے فیر نکا بھرا ریاستی ترجیحات دے گھاٹ اتر گئے۔
سنن اچ آیا اے کہ کرن دی حالت وی خراب ہوئی تے اوس نوں لہور ریفر کردتا گیا پر اودوں تک دیر ہوچکی سی۔ اوہ نمانی زندگی تے موت دے نال لڑدی اپنی ماں تے نکے بھرا دے پچھے پچھے عدم دیاں دھنداں اچ گواچ گئی۔
کرن وقار ورگے کنے ای حیاتی دے رنگاں اچ بھجے لوک ہون گے جنہاں دی زندگی بچ سکدی سی جے حکمران طبقیاں دی ترجیحاتوچ کدھرے لوکائی دی بھلائی وی شامل ہندی۔پر او ایس انھی تے بولی ریاست دی ترجیحات دی بھینٹ ایس طراں چڑھ گئے کہ کسے دے دامن اتے خون دا کوئی داغ اے نہ ای اونہاں ول کوئی انگل چکن دی جرات کرسکدا اے۔