جہلم دی داستان

لكهت: مظہر برلاس

کجھ ورھے پہلاں اسلام آباد توں میرپور جاندے ہوئے کجھ دیر سوہاوہ دی اسسٹنٹ کمشنر نرگس شازیہ چوہدری دے کول کجھ دیر رکیا‘ موسم چنگا سی‘ بدلاں نے ایہدے وچ حسن دے رنگ بھر دتے سن۔ سوہاوہ توں نکلیا تے فیر ضلع جہلم دے پہاڑاں وچ بکھریاں داستاناں وچ کھوہ گیا۔ بیگنوالہ توں شروع ہو کے کالاباغ نوں چھوہن والا کوہستان نمک یاد آیا۔ نمک توں سکندراعظم دی یاد آئی کہ اوہدے گھوڑیاں نے جلال پور دے نیڑے پتھر چٹ کے نمک دریافت کیتا سی۔ اج کھیوڑہ دی کان دا شمار دنیا وچ نمک دی دوجی وڈی کان دے طور تے ہوندا اے ایس ہمالین سالٹ دا شمار بہترین نمک وچ ہوندا اے۔ ایہ قبل مسیح دا قصہ اے پر میری دھرتی دے عظیم پنجابی سیاستدان شاعر افضل احسن رندھاوا نے جہلم دے سیاسی روپ نوں شاندار نظم شیشہ اک لشکارے دو وچ جمع کر دتا اے۔ افضل احسن رندھاوا دے نیڑے جہلم نے دو وڈے سیاسی سپوت پیدا کیتے۔ اک راجا پورس دوجا چوہدری الطاف حسین‘ جہلم دے شیشے دے ایہو دو لشکارے نیں۔ راجا پورس دے مقابلے تے ہاتھیاں دے قصے تسیں پڑھ ای چکے او۔ پنجاہ دی دہائی توں نبے دی دہائی تک سیاستدان‘ مقرر‘ قانون دان تے شاعر چوہدری الطاف حسین دی سیاست تہاڈے سامنے رہی۔ اوہناں نے آندھیاں وچ چراغ سنے کئی یادگار کتاباں لکھیاں۔ اوہ 1956ء وچ نکی عمر وچ رکن اسمبلی بنے‘ مادر ملت محترمہ فاطمہ جناح دا بھرپور ساتھ دتا۔ میاں ممتاز دولتانہ تے فیض احمد فیض نال دوستی رہی۔ فیض صاحب نارووال دے تتلے تے چوہدری الطاف حسین جہلم دے وینس جٹ سن۔ جہلم دی مٹی توں سیاستدان تے ذہانت بولدی اے۔
گوانڈھی ملک بھارت دے دو وزرائے اعظم دا تعلق جہلم نال سی۔ راوین اندر کمار گجرال دا تعلق جہلم شہر نال سی جد کہ ڈاکٹر من موہن سنگھ جہلم دی تحصیل چکوال دے پنڈ گاہ وچ سردار گرمکھ سنگھ دے ہاں پیدا ہوئے پر من موہن سنگھ دی تعلیم دینہ تے جہلم دے درمیان اک قصبے کالا گجراں وچ ہوئی۔ جتھے من موہن دے نانے دا گھر سی۔ تہانوں پتہ ہونا چاہیدا اے کہ قائداعظم دے قریبی ساتھی راجہ غضنفرعلی خان دا تعلق وی جہلم نال سی۔ اوس صدی دے شروع وچ وفاقی کابینہ وچ جو بندہ ہردلعزیز رہیا اوہدا ناں چوہدری شہبازحسین اے۔ چوہدری شہبازحسین ہن بوہڑ وانگوں خاندان دے بزرگ نیں۔ اج دی وفاقی کابینہ وچ اوہناں دے بھانجے فواد چوہدری لاجواب نیں۔ حالیہ سیاست وچ ذہین ترین تے ترکھے کھڈاری دے طور تے فواد چوہدری نے اپنے آپ نوں منوایا اے۔ کھیوڑہ‘ پنڈ دادنخان تے جہلم دے لوک خوش قسمت نیں کہ اوہناں نوں فواد چوہدری ورگا نمائندہ ملیا اوہنے للہ جہلم ڈبل روڈ توں علاوہ سیالکوٹ راولپنڈی موٹروے منظور کروا کے ضلع جہلم نوں ہور وی اہم بنا دتا اے۔ اوہ پنڈدادنخان تے جہلم دے وچکار صنعتی علاقے نوں کھلا کرنا چاہندا اے۔ ایہناں دیہاڑیاں جہلم دے دوجے حلقے توں فواد چوہدری دے کزن تے چوہدری الطاف حسین دے پُتر فرخ الطاف قومی اسمبلی دے رکن نیں۔ پیپلزپارٹی دے بڑے مشہور ہون والے سیکرٹری جنرل ڈاکٹر غلام حسین دا تعلق وی جہلم نال ای سی۔ انج تے ایتھوں نوابزادہ اقبال مہدی تے راجہ افضل وی سیاست کردے رہے پر ملکی سیاست وچ جہلم دا اہم حوالا چوہدری الطاف دا خاندان اے۔ برصغیر وچ ریلوے دی تریخ مرزا ابراہیم دے ناں دے بناں مکمل نہیں ہوندی۔ تقسیم توں پہلاں برصغیر دی ریلوے یونین دے جنرل سیکرٹری مرزا ابراہیم سن۔ قیام پاکستان دے بعد ساڈے ایتھے ریلوے یونین وچ ٹریڈ یونین دے ایس لیڈر دا ناں گونجدا رہیا۔
جہلم لکھاریاں دی سرزمین تے بہادراں سپوتاں دی دھرتی اے۔ جنرل جگجیت سنگھ اروڑہ کالا گجراں دا ای سی جد کہ جنرل آصف نواز جنجوعہ چکری راجگان دا سی۔ میجر محمد اکرم شہید دا تعلق وی جہلم نال ای اے۔ فواد چوہدری سچا اے کہ ضلع جہلم دے قبرستان شہیداں دیاں قبراں نال بھرے ہوئے نیں۔ ایہ سارے دھرتی دی محبت وچ شہید ہوئے۔ لکھن والیاں دی فہرست لمی اے کہدا کہدا ناں لواں۔ گلزار توں شروع کراں یاں درشن سنگھ آوارہ توں فیر ضمیر جعفری توں یاں علی عباس جلالپوری توں۔ جوگی جہلمی نوں ویکھاں یاں تنویر سپرا دی ترقی پسندی نوں سامنے رکھاں۔ آفتاب اقبال شمیم‘ کرنل محمد خان‘ منیر جہلمی‘ انجم سلطان شہباز‘ غافرشہزاد‘ ڈاکٹر محمود احمد چغتائی‘ ایوب سنگیا‘ عاطف توقیر‘ احسان سہگل یاں اپنے احمد لطیف یاں فیر اعزاز سید کہدا کہدا تذکرہ کیتا جاوے۔ کرکٹ دی دنیا وچ عظیم حفیظ دے ناں توں کون واقف نہیں۔ بھارت دے معروف نقاش ستیش گجرال جہلم دے وسنیک سن۔ سیاست نوں شاعری وچ پرون والے نصیرکوی ضلع جہلم توں نیں۔ اوہناں نے لکھیا تم کتنے بھٹو مارو گے فیر ایہ امر ہو گیا۔ بارایٹ لاء کرن والی جنوبی ایشیا دی پہلی مسلمان خاتون رابعہ قاری تے غلام احمد قادیانی دے خلاف کتاب لکھن والے پنڈت لیکھ رام دا تعلق جہلم نال سی۔ بھارت دی فلم تے سیاست دا اہم ناں سنیل دت جہلم دے نیڑے پنڈ خورد دا رہن والا سی اوہدے پُتر سنجے دت نے وی خوب ناں کمایا۔
دوستو! کالم محدود اے ایس لئی کالاگجراں نال تعلق رکھن والے مزاحمتی پنجابی شاعر درشن سنگھ آوارہ‘ دینہ نال تعلق رکھن والے سمپورن سنگھ کالرا المعروف گلزار فلمی دنیا دے وڈے گیت نگار‘ خورد نال تعلق رکھن والے بھارتی فلم انڈسٹری دے وڈے ناں سابق وزیر کھیل سنیل دت‘ اللہ دتہ المعروف جوگی جہلمی تے چک عبدالخالق نال تعلق رکھن والے‘ لوک گیت لونگ گواچا دے خالق ضمیر جعفری دے قصے کسے دن فیر لکھاں گا۔ اجے تہاڈے لئی گلزار دی شاعری
ذکر جہلم کا ہے، بات ہے دینے کی
چاند پکھراج کا، رات پشمینے کی
کیسے اوڑھے گی ادھڑی ہوئی چاندنی
رات کوشش میں ہے چاند کو سینے کی