سناٹا

آصف عنایت

جناب جسٹس رستم خان کیانی دی تے داستان ای وکھری اے۔ مسٹر جسٹس ایلون رابرٹ کارنیلیئس اوہ جج صاحب سن جنہاں نے ایوب خان دے مارشل لاء دے جائز یا ناجائز ہون دے مقدمے وچ اختلافی نوٹ لکھیا سی بعدا زاں سپریم کورٹ دے چیف جسٹس وی رہے ریٹائرمنٹ دے بعد اک دفعہ ہائی کورٹ تشریف لیائے چیف جسٹس دی سربراہی وچ ایہناں دے استقبال توں بعد سارے ججاں دا ایہناں نال واری واری تعارف کروایا گیا۔ تعارف مکمل ہون توں بعد جسٹس ریٹائرڈ کارنیلیئس نے جیہڑے ریمارکس دتے اوہ غور طلب نیں تے تاریخ وی۔
فرمایا، ایہہ ناں تے ایف آرز وچ ہویا کردے سن۔ اج کل بیچ یعنی اعلیٰ عدلیہ وچ نیں۔ ایہہ اک فقرہ، ایہہ ریمارکس ساری صورت حال دے اسباب تے نتائج تے آئندہ معاملات نوں سمجھن لئی کافی اے۔ انگریز نے باقاعدہ 90 سال حکومت کیتی پر برصغیر وچ اک وی عدالتی فیصلہ انج دا نہیں جیہڑا چمک، دھمک یا ساز دے الزام توں رقم کیتا گیا ہوئے۔ جسٹس فائز عیسیٰ دا مقدمہ وی مقدمہ نہیں تاریخ رقم ہو رہی اے۔
مولوی تمیز الدین ، نصرت بھٹو، جناب ذوالفقار علی بھٹو شہید، پانامہ کیس، شہباز ، جسٹس فائز عیسیٰ کیس، کوئی وی مقدمہ ہوئے ایس وچ سچ پچھن اُتے سناٹا دماغ پھاڑ کے رکھ دیندا اے۔
قومی اسمبلی دے پچھلے اجلاس وچ جدوں زرداری صاحب دی میاں شہباز شریف نال ملاقات ہوئی تے اوہناں نے کہیا حمزہ دے بعد ہن آپ دی وی ضمانت ہو جائے گی۔
زرداری صاحب دا ایہہ کہنا کئی کہانیاں نوں بیان کر گیا کجھ عرصے توں محترمہ مریم تے میاں نواز شریف ولوں سناٹا اے۔ اصل وچ ساڈے کول ہر بنیادی حق ہر سوال دے جواب وچ اک سناٹا سنائی دیندا اے جویں ہنیرا وکھائی دیندا اے اونج سناٹا وی سنائی دتا کردا اے۔ مہنگائی وچ فرد دے وجود توں لے کے گھراں، خانداناں تے پوری معاشرت وچ سناٹا سنی جاندی اے تے بس دلاں دی دھڑکن جیہڑی کناں نوں چبن لگی اے۔
ضمیر، زبان، ذہن سب دے سب سناٹے وچ مبتلا نیں۔ محترمہ بے نظیر بھٹو شہید نے فرمایا سی کہ جے ساڈا رستہ روکیا گیا تے فیر بنیاد پرست آن گے۔ اک ہور تھاں فرمایا کہ سانوں اقتدار چاہیدا اے پر ہر قیمت اُتے نہیں، شاید ایہناں ای خیالات دی وجہ نال ایہناں نوں دنیا توں شہر خاموشاں جانا پیا۔
چلدے لمحے ول آنے آں سیاسی صورت حال اُتے تحریک لبیک تے حکومتی معاہدیاں جہانگیر ترین دا ساتھیاں سنے جہاز ہن کتھے اتردا اے ہجے تیکر تے سناٹا اے جہانگیر ترین کدی وی اینے موثر تے مقبول نہیں سن کہ جدھر جان جہاز بھر کے گردناں اُتے کسے سیاسی پارٹی دا طوق پا کے لے آن ۔ اصل وچ ایہہ مقتدرہ دا حکم سی اوہ جدھر چاہندے ترین دے جہاز بہترین حالت وچ ایسے سیاسی کیمپ وچ اتار دتے جاندے۔
جسٹس فائز عیسیٰ دا مقدمہ سرے توں کوئی مقدمہ ہے ای نہیں نہ جانے ایہہ کیوں مینوں انج لگدا اے جویں سدھیر پرانی پنجابی فلماں وچ فلم دا ویلا مقررہ مکمل کرن لئی جتھے سکرپٹ خاموش ہوندا پر فلم وچ ویلا باقی ہوندا تے خواہ مخواہ، پہاڑیاں، پگڈنڈیاں، کیتاں، کھلیاناں وچ بے ہنگم سرپریٹ گھوڑا نساندے چلا جاندا ایہو حال قاضی فائز عیسیٰ ای نہیں ہر مقدمہ وچ اے جس دی بنیادی وجہ پچھو تے جواب وچ سناٹا سنائی دیوے گا۔
میرے خیال تے مشاہدے وچ تاریخ وچ پہلی وار اے کہ سیاسی حوالے، معاشرت، ثقافت، تمدن دے انحطاط و انہدام دے حوالے نال مہنگائی، بیروزگاری ، حکومت، انتظامیہ، عدلیہ، اشرافیہ، کاروباری، معاشرتی، معاشی، روٹی روزی، روزگار، معاشیات دے استحکام دے حوالے نال کوئی اک بندا وی مطمئن نہیں۔ دو سال پہلے جیہڑے لوک موجود حکومت دے پر امید سن ایہناں وچوں اک انتہائی اکثریت ہن شرمندی ای نہیں فکر مند سن۔ وطن عزیز دے متعلق انج محسوس ہوندا اے کہ پوری قوم تے قوم دا ہر بندا دل دی گہرائیاں، روح دی تہائیاں، تخیل دی بے بسیاں، خوف دی کرگزرنیاں نال سوچدا اے فکر مند تے دل گرفتہ اے پر جیہڑے سٹیک ہولڈرز نیں پارلیمنٹ ایوان صدر، وزیراعظم سیکرٹریٹ، بیورو کریسی حتیٰ کہ سیاسی جماعتاں دے پروگراماں وچ بھرپور سناٹا اے کہ ایواناں وچ سناٹے سنائی دیندے نیں جویں ملک وچ ہر پاسے گھٹا ٹوپ ہنیرے چھا گئے ہون۔ خوف کہ ایہہ سناٹے کدھرے کسے بوہت وڈے طوفان دا پیش خیمہ نہ ہون جیہڑے انساناں دے اختیار وچ ای نہیں تے دنیا انج دے واقعیاں تے انج دے سناٹیاں دے ٹٹن نال کروٹ لین والی تاریخ دے خوفناک زناٹیاں تے دھماکیاں نال بھری پئی اے۔ ایس توں پیشترکہ ایہہ سناٹا فطرت دے قانون نال ٹُٹے حکمراناں تے ذمہ داراں سٹیک ہولڈراں تے اپنے آپ نوں عقل کل سمجھن دی بجائے قومی مشاورت دا اہتمام کر کے ملک و قوم نوں گرداب توں کڈنا چاہیدا اے نہیں تے اسماناں اُتے ہون والے فیصلے تے مشورے زمین اُتے وسن والیاں دی خاہش تے مشوریاں نال نہیں اعمال نال ہویا کردے نیں۔ ایس توں پہلے کہ اسمان اُتے ہون والے مشورے فیصلیاں وچ بدل جان۔ سٹیک ہولڈراں دی ضد چھڈ کے ذمہ داری نبھان ول آنا ہوئے گا۔ مذہب اُتے سیاست نہیں عمل کردے نیں۔ مذہب اُتے سیاست کرن والے کدی وی یاور نہیں ہویا کردے تاں ہر سوچھان والا سناٹا خوفناک زناٹے دار فیصلے دے نال بپا ہون والا اے۔ خدارا وطن عزیز تے قوم اُتے رحم کیتا جائے۔ زرداری وڈے سیاست دان نیں۔ مولانا فضل الرحمن بڑی نیابت داری رکھدے نیں۔ میاں صاحبان نے بڑے کم کیتے نیں۔ مریم، بلاول بھٹو بوہت بہادر تے امید دی کرن نیں۔ پیپلز پارٹی دی وڈی قربانیاں نیں۔ چیفس سارے بوہت لاجواب نیں۔ ڈی جی نیب، ایف آئی اے، چیئر مین ایف بی آر ، چیف سیکرٹری تے سارے ہراکی بوہت لاجواب اے۔ فیر عوام کیوں خوار، وطن کیں بدنام بے توقیر ہوئے جا رہیا اے۔ بیروزگار نوجواناں ، انصاف دے حصول لئی در بدر پھرن والیاں، بے بس لاچار بیماراں دی صحت تے زندگی دی تلاش وچ سرگرداں رہن والیاں دے دکھاں دا مداوا نہ کیتا گیا جے محروم تے بے بس عوام نوں ریوڑ تے رعایا وی نہ سمجھیا گیا تے قدرت کدی کسے لئی اپنا قانون نہیں بدلیا کردی ایس نوں کائنات دا کاروبار چلان لئی بستیاں وی تہ و بالا کرنیاں پیاں تے ایہہ تاریخ اے اوہ کر دتا کردی اے۔ سوائے کرپشن، اقربا پروری، مخالفین دی بیک کنی ، تحقیر ، تضحیک، انتقام، الزام دے کیہ اے جس دا دفاع کیتا جا سکے ۔ کسے تھانے ، کسے کسٹم سٹیشن، کسے ایکسائز آفس، کسے وی سرکاری دفتر وچ چلے جائو بغیر رشوت تے زور دار سفارش دے کسے کم ہون دا سوال ای پیدا نہیں ہوندا۔ سناٹا انج دا اے کہ حکومت حکومتی ادارے، اپوزیشن انج دے دبے پائوں، اشاریاں، کنایاں وچ گلشن دا کاروبار چلا رہے نیں جویں ایہہ زمین بے آئین ہو گئی قوم لاچار تے کردار توں بے بہرہ ہو گئی۔ ایہہ بے چارگی ٹُٹن نوں اے ہن نہ تے پہلے والے زمانے رہے تے نہ ای حالات ! لہٰذا ہن ہتھ پیر سب گواہیاں دین لگے نیں۔ ہنیرے تے سناٹے، ونڈن والے جدوں عوام دی دہلیز اُتے آن گے تے ایہناں نوں اپنی حیثیت دا اندازہ ہو جائے گا۔جدوں ایہناں دے فیصلے لوکاں دی زبان توں ترجمہ ہون گے تے فیر لنگھیا ویلا نہیں آئے گا اقتدار تے محض پانی جس نوں ایہہ مٹھی وچ بند کرن دی کوشش وچ نیںَ ویلا سرکدا جا رہیا اے پر حکومت اے کہ بے حسی دی حداں پار کر گئی ہن ایہہ سناٹا ٹُٹن نوں اے۔