آرمی ایکٹ وچ ترمیم‘ اپوزیشن تقسیم کیوں؟

لکھت:محمد نواز رضا

سرکار مسلح افواج دے سربراہواں دی مدت ملازمت وچ وادھے بارے تن ترمیمی بل پارلیمان وچ لے آئی اے۔ اک پاسے سرکار عجلت وچ سپریم کورٹ دے فیصلے دی روشنی وچ متعلقہ قوانین وچ ترمیمی بل پارلیمان توں منظور کرانا چاہندی اے دوجے پاسے ایہنے آرمی چیف دی مدت ملازمت وچ وادھے بارے فیصلہ تے نظرثانی دی عرضی وی سپریم کورٹ وچ دائر کر رکھی اے۔ سرکار دا پارلیمان دے دوہاں ایواناں توں مسلح افواج دے سربراہواں دی مدت وچ وادھے بارے جمعہ نوں ای تن وکھرے وکھرے بل منظور کران دا پروگرام سی پر اپوزیشن بالخصوص مسلم لیگ (ن) تے پیپلزپارٹی حکومتی عزائم دی راہ وچ حائل ہو گئی جمعہ نوں اپوزیشن نے سرکار نوں جتھے عجلت وچ بل منظور کران توں روک دتا اے اوتھے آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل دی حمایت تے اپوزیشن منقسم ہو گئی اے۔ سرکار دعویٰ کر رہی اے کہ قومی اسمبلی تے سینیٹ دی مجالس قامہ دے سانجھے اجلاس وچ تناں ترمیمی بل دی منظوری حاصل کر لئی گئی اے پر اپوزیشن دی بعض جماعتاں دا موقف اے قومی اسمبلی و سینیٹ دا باضابطہ طور تے سانجھا اجلاس ای منعقد نہیں ہویا۔ قومی اسمبلی دی مجلس قائمہ دے ہنگامی اجلاس وچ سینیٹ دے ارکان نوں خصوصی دعوت تے سد لیا گیا۔ سینیٹر مشاہد اللہ آکھیا ترمیمی بلاں دی منظوری دا مرحلہ ای نہیں آیا۔ سرکار جمعہ نوں پارلیمان توں تناں ترامیمی بل منظور کران وچ نکام ہوئی تے قومی اسمبلی تے سینیٹ دے اجلاس ہفتے نوں سدے گئے پر جمعہ دی شام ای اپوزیشن دے رہنماواں خواجہ آصف، رانا تنویر حسین، سردار ایاز صادق تے نوید قمر نے سپیکر قومی اسمبلی اسد قیصر نال ملاقات کرکے دوہاں ایواناں دے شیڈول تبدیل کران وچ کامیابی حاصل کر لئی۔ وزیر دفاع پرویز خٹک نے بالترتیب پاکستان آرمی ایکٹ 1952ء پاکستان ایئر فورس آرڈیننس 1953ء، پاک بحریہ آرڈیننس 1961ء ترمیمی بل پیش کیتے۔ پندرہ منٹ دی کاروائی دے دوران تناں بل متعلقہ مجلس قائمہ نوں گھل دتے گئے قومی اسمبلی و سینیٹ توں تناں بلاں دی منظوری دے بعد صدر پاکستان دی توثیق دے بعد قوانین نافذ العمل ہو جان گے۔ پاک فوج دے سربراہواں دی مدت ملازمت وچ وادھے دا اختیار وزیراعظم دا صوابدیدی اختیار ہووے گا تے اوہ صدر پاکستان نوں ایڈوائس کر سکن گے۔ آرمی ایکٹ دے بیان اغراض و وجوہ وچ آکھیا گیا اے کہ ایہ بل پاکستان آرمی ایکٹ 1952دے احکامات وچ ترمیم دا متقاضی اے تاں جے صدر مملکت نوں وزیراعظم دے مشورے تے چیف آف سٹاف کمیٹی دی سروس دی مدت تے قیود و شرطاں بشمول چیف آف آرمی سٹاف، چیئرمین جوائنٹ چیفس آف سٹاف کمیٹی نوں توسیع عطا کرن تے دوبارہ تقرر کرن تے معزز عدالت عظمیٰ دے 28نومبر 2019نوں آئینی پٹیشن نمبر 39بابت 2019نوں صادر کیتے فیصلے دی روشنی وچ دوجے متعلقہ امور دا اہتمام کیتا جاوے۔
ایس بل دا مقصد مذکورہ بالا مقاصد دا حصول اے ایہناں بلاں وچ اک ترمیم ایہ کیتی جا رہی اے ایس قنون نوں کسے عدالت وچ چیلنج نہیں کیتا جا سکے گا ۔ اپوزیشن نے سرکار نوں ایہ باور کران دی کوشش کیتی اے ایہ عام قنون اے ایہنوں کسے عدالت وچ چیلنج کیتا جا سکدا اے ایسے طرح کوئی ترمیم جہڑی آئین دے بنیادی ڈھانچے یاں بنیادی حقوق دے منافی ہووے تے ایہنوں وی عدالت وچ چیلنج کیتا جا سکدا اے۔ وفاقی وزیر قنون و انصاف ڈاکٹر فروغ نسیم مسلسل دعویٰ کر رہے نیں کہ قومی اسمبلی تے سینیٹ دی مجالس قائمہ دے برائے دفاع دے سانجھے اجلاس نے آرمی ایکٹ وچ ترمیم دے حوالے نال تناں بلاں نوں متفقہ طور تے منظور کر لیا گیا اے۔ تناں بلاں نوں منظوری لئی قومی اسمبلی وچ پیش کیتا جاوے گا،کسے جماعت ولوں کوئی ترمیم پیش نہیں کیتی گئی، صرف جماعت اسلامی دے سینیٹر مشتاق احمد خان نے اعتراض کیتا کہ آرمی چیف دی مدت ملازمت وچ توسیع نہیں ہونی چاہیدی۔ مجالس قائمہ دے سانجھے اجلاس وچ مسلم لیگ (ن) نے پیپلزپارٹی تے جمعیت علماء اسلام (ف) نے بل دی مخالفت کیتی تے نہ ای کوئی ترمیم تجویز کیتی اے جد کہ جمعیت علماء اسلام دے رہنما سینیٹر طلحہ محمود نے دو تن سوال کیتے جہناں دے جواب تے اوہ مطمئن وکھائی دِتے، اوہناں نے بل تے کوئی اعتراض نہیں کیتا۔ پارلیمانی کمیٹی برائے قنون سازی دے مشاورتی اجلاس وچ مسلم لیگ (ن) تے پیپلزپارٹی سنے کئی جماعتاں نے آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل دی حمایت کر دتی سی پر نیشنل پارٹی آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل دی مخالفت کرے گی جد کہ بلوچستان نیشنل پارٹی (مینگل) ولوں آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل بارے غیر جانبدار رہوے گی ۔ جمعیت علماء اسلام (ف) تے جماعت اسلامی نے وی اپنی پوزیشن واضح کر دتی اے۔ پارلیمانی کمیٹی دے اجلاس وچ نیشنل پارٹی نے رلت نہیں کیتی تے آکھیا کہ سانوں مسلم لیگ (ن) توں شکایت اے اسیں مسلم لیگ (ن) دے نال تن عشریاں توں کھڑے آں پر مسلم لیگ (ن) نے آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل دی حمایت کرن توں پہلاں ساڈے نال مشاورت تک نہیں کیتی۔ پارلیمان وچ آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل دی حمایت دے ایشو تے اپوزیشن منقسم ہو گئی اے۔ مسلم لیگ (ن) ولوں آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل دی غیر مشروط منظوری دے اعلان تے اپوزیشن دی جماعتاں نے اپنے تحفظات تے ناراضی دا اظہار کیتا اے۔ نیشنل پارٹی تے پشتونخوا ملی عوامی پارٹی (پی کے میپ) نے وی تناں سروسز چیفس دی مدت ملازمت وچ توسیع دی مخالفت کر دتی اے۔ مسلم لیگ (ن) دی پارلیمانی پارٹی وچ بل دی حمایت تے اختلاف رائے پایا جاندا اے۔ خواجہ آصف جہڑے ایس ویلے لندن وچ موجود پارٹی دے قائد میاں نوازشریف تے صدر میاں شہباز شریف نال براہ راست رابطہ وچ نیں، نے ایس گل دا اظہار کیتا اے کہ ایہناں لئی آرمی ایکٹ وچ ترمیم دی حمایت کرنا اک اوکھا فیصلہ اے۔ پارلیمانی پارٹی وچ بعض ارکان نے آرمی ایکٹ وچ ترمیم دی مخالفت کیتی تے آکھیا کہ ایہدے نال پارٹی دے ووٹ نوں عزت دیو دے نعرے نوں شدید جھٹکا لگے گا۔مسلم لیگ (ن) نوں آرمی ایکٹ وچ ترمیم تے جنی تنقید دا ساہمنا کرنا پے رہیا اے اید ای ایہنوں ایس توں پہلاں ایس نوعیت دی صورتحال درپیش ہووے۔ جمعیت علماء اسلام دے سربراہ مولانا فضل الرحمان آرمی ایکٹ وچ ترمیمی بل تے متفقہ موقف اختیار کرن لئی مسلم لیگ (ن) دی اعلیٰ قیادت نال رابطہ کرن دی کوشش کردے رہے پر ایہناں دا مسلم لیگ (ن) دی اعلیٰ قیادت نال رابطہ قائم نہیں ہویا جماعت اسلامی دے سینیٹر مشتاق احمد خان آکھیا ترمیمی بل دے مسودے وچ غلطیاں ساہمنے آئیاں نیں، جے جلد بازی نہ کیتی جاندی تے چنگا ہوندا۔ پر اوہناں آکھیا جماعت اسلامی اصولی طور تے نوکریاں دی مدت وچ توسیع دے خلاف اے۔
پیپلزپارٹی دا کہنا اے مسلم لیگ (ن) نے آرمی ایکٹ بل تے سرکار دی اینی غیر مشروط حمایت تے اپوزیشن نوں اعتماد وچ نہیں لیا، قائد حزب اختلاف دی ذمہ داری ہوندی اے کہ اوہ اپوزیشن وچ اتفاق رائے نوں برقرار رکھن، پی ٹی آئی تے مسلم لیگ (ن) قواعد و ضوابط نوں بالائے طاق رکھ کے آرمی ایکٹ پاس کرنا چاہندیاں نیں، آس کرنا آں کہ بل دی منظوری دے تناظر وچ اپوزیشن لیڈر جلد وطن واپس آن گے، جمعیت علماء اسلام (ف) دے امیر مولانا فضل الرحمان نے وی آکھیا اے بہت عجلت وچ ایہ سب کجھ کیتا جا رہیا اے، پارلیمنٹ وچ مسلم لیگ (ن) دا فرض سی کہ اوہ پہلاں ساری اپوزیشن نوں اکٹھا کردی فیر کوئی فیصلہ کردی۔