ساڈے ادھوریاں سفنیاں دا مُل ساڈے بال کیوں تارن
فاطمہ جہاں
اَج دے عنوان تے قلم چُکن توں پہلے میرے دماغ وچ اوس پرنسپل دا خاکہ اُبھر رہیا اے۔جتھے اپنے سکول وچ اک نویں روایت پا کے ساری دنیا دی توجہ ایہدے ول کھچی تے بہت سارے خانداناں دی اَکھ کھولی۔ اوہناں دی ذہنیت بدلن وچ پہلی اِٹّ دا کردار ادا کیتا۔ سالانہ امتحان شروع ہون والے سَن۔ اودے دماغ وچ اک اچھوتا خیال آیا۔ جیہڑا بالا ں تے ماں پیو دونواں واسطے فائدہ مند سی۔ اوہنے اک چِٹھی لکھی۔ جدا سرناواں سی ماں پیو دے ناں۔ اوس چٹھی دی عبارت سی کہ امتحان ہون والے نیں۔ ہر بال ٹیلنٹ لئے کے دنیا اتے آیا اے۔ تُسی اک بال دا مقابلہ دوجے نال ناں کرنا۔ کیونکہ سب دے مزاج، صلاحیتاں تے روزی کمان دے وکھو وکھ طریقے نیں۔ گھٹ نمبر یا ودھ نمبر کوئی انوکھی گل نہیں۔ سب ڈاکٹر، انجینئر، لوہار، کاشتکار نہیں بندے۔ اگر سارے ڈاکٹر، انجینئر بن جاون گے تے باقی دنیا دے دھندے کون چلاوے گا۔ بالاں دا مستقبل نمبراں تے نہیں بلکہ اوہناں دیاں صلاحیتاں دے مطابق ہونا چاہیدا اے۔ لہٰذا تہاڈے سب اَگے بینتی اے کہ ایناں دے نمبراں تے ناں جانا۔ ایناں دیاں اصل صلاحیتاں پہچانو تے اینا نوں اپنے حساب نال ٹُرن دیو کیونکہ معاشرے وچ گلوکار، اداکار، مصور، ڈاکٹر، انجینئر، پائلٹ، کاشتکار، ترکھان، لوہار، کمہار، ہر بندے دی لوڑ اے۔
اگر اسیں سارے ایس پاسے توجہ دیئے کہ رب نے معاشرے دے توازن لئی وکھو وکھ مزاج دے بندے بنائے نیں دنیا وچ بالاں نوں وکھو وکھ صلاحیتاں دے نال دنیا تے گھلیا گیا اے۔
ساڈی سب توں وڈی غلطی ایہہ کہ اسیں بچے دے جمن توں پہلے ای اوہدا مستقبل طے کردینے آں۔ کہ ایہہ ڈاکٹر ای بنے گا یا انجینئر ای بنے گا۔ ایس گل نوں میں مننی آں کہ ہر ماں پیو دی آس ہوندی اے کہ اوہدا بال دنیا وچ اوہدا ناں روشن کرے۔ پر ایہہ کتھوں دا انصاف اے کہ تسیں اوہنوں اپنی جائیداد سمجھ لیندے او۔ اسیں اپنے سُفنے پورے کرن لئی اوہناں دی حیاتی نوں عذاب بنا دینے آں۔ دوسریاں نال مقابلہ بازی شروع کر دینے آں۔جہدا نتیجہ عام طور تے صرف تباہی ای ہوندا اے۔ اللہ دے بندیو ایہہ تے سوچو جیہڑا بچہ دنیا تے آیا اے اوہنوں وی رب نے مکمل شخصیت بنایا اے۔ اوہدیاں صلاحیتاں مختلف نیں۔ رب اوہنوں کدی وی نہیں تنہا چھڈے گا۔ ایس ضد دا نتیجہ عام طور تے ایہی نکلدا اے کہ جد بچے ماں پیو دا سفنا پورا نہیں کر سکدے اپنے آپ نوں ناکام سمجھن لگ پیندے نیں تے فیر اوہ رستہ بھُل جاندے نیں۔ نشے تے لگ جاندے نیں جرائم کرن لگ پیندے نیں۔ غیر قانونی سرگرمیاں وچ ملوث ہو جاندے نیں۔ جتھے اوہناں نوں کھتارسس ہوندا نظر آندا اے تے معاشرے وچ جرائم ہون لگ پیندے نیں۔
دنیا تے آن والا ہر بچہ آزاد اے ۔ کوئی کسے دا غلام نہیں۔ حضرت علی ؓ دا قول اے ’’تہاڈیاں ماواں نے تہانوں آزاد جنیاں اے میں تہانوں غلام بناون والا کون آں‘‘۔ سب توں وڈی جہڑی غلطی ماں پیو دی اے کہ اوہ اپنیاں ناکامیاں دا بدلہ اپنی اولاد کولوں لیندے نیں۔ دنیا تے آن توں پہلے ای اسیں اخلاقیات تے حیاتی دیاں ترجیحات دا اک چوکھٹا تیار کر کے بہہ جانے آں۔ تے فیر ساری حیاتی اپنی اولاد نوں اوس اوس چوکٹھے وچ فٹ کرن دی کوشش وچ لگے رہنے آں۔
اوہنوں قید کرنا چاہنے آں۔ اسیں گھر دا ماحول اوہو جہیا نہیں بناندے۔ صرف نصیحتاں کرنے آں۔ جے تسیں اپنیاں بچیاں نوں اپنے سفنیاں وچ ڈھالنا چاہندے او تے اوہناں نوں ماحول وی اوہو جہیا دیو۔ جے فیر وی اوہ کجھ ہور بن جاندے نیں تے فیر سمجھ جائو کہ رب اوہدے لئی ہور کئی راہواں کڈیاں نیں۔ اوہدی منزل کوئی ہور اے۔
جے کاشتکار نہیں ہوئے گا تے روٹی ٹکر کتھوں آوے گا۔ فنون لطیفہ دے کردار نہیں ہون گے تے فطرت دا گلہ گھُٹ جاوے گا۔ فطرت وچ وی ہر پاسے سُر تے تال اے۔ مصور ناں ہون گے تے رب دیاں پھیلائیاں سُندرتانوں کون کینوس تے پھیلاوے گا۔ قلم کار نہیں ہون گے تے سینیاں وچ بند علم کسطراں دنیا دے ساہمنے آوے گا۔ دنیا دا کارخانہ کیویں چلے گا؟
بچیاں دے نال ڈکٹیٹر شپ نہیں چلے گی ہر بچہ اپنے طور تے وکھرا ڈی این اے لئے کے پیدا ہوندا اے۔ ہر اک دا اپنا بلڈ گروپ ہندا اے۔ ہر کوئی اپنے مزاج دا بندا ہوندا اے۔ اسیں ہر بچے نوں کیوں لہو لا کے شہیداں وچ شامل کرنا چاہنے آں۔ سانوں بچیاں دی حوصلہ افزائی کرنی چاہیدی اے تے ایہہ اساتذہ تے ماں پیو دا فرض اے کہ بچیاں نوں لکیر دا فقیر ناں بنائو بلکہ اوہناں نوں اپنی حیاتی جین دیو۔ اوہناں وچ لُکے ہوئے ٹیلنٹ لبھو تے اوہناں نوں پالش کرو تاکہ اوہ ڈپریشن وچ نہ جان تے اوہناں دی حیاتی سنور جائے۔
ماں پیو ایہہ اک ہور غلطی کردے نیں کہ بچیاں نوں کہ آرٹس دی تھاں سائنس رکھواندے نیں۔ فیر جد بچیاں دے نمبر میرٹ تے نہیں آندے تے اوہناں نوں پچھتاویاں دی بھٹی ملدی جاندی اے۔ جدے وچ ساری عمر سڑدے رہندے نیں۔ یونیورسٹیاں، کالجاں دے میرٹ اُچے ہون دے کارن اوہ داخلہ نہیں لئے سکدے۔ بار بار پیپر دے کے اوہناں دی حیاتی ضائع ہون لگ پیندی اے ناں اوہ ایدھر دے رہندے نیں ناں اودھر دے رہندے نیں جنی تعلیم دی لوڑ اے اوہنی ہُنر دی وی اے ۔
میرا تے خیال اے کہ سفارشاں تے رشوت دی خواری توں بچن لئی بہتر اے کہ بالاں دیاں صلاحیتاں پہچانو۔ اوہناں دا ساتھ دیو اگے ودھن وچ مدد کرو۔ جد تسیں بچیاں تے اعتبار کرو گے تے فیر تسیں ویکھو گے کہ معاشرے وچ جرائم وی گھٹ جان گے۔ امن و آشنی ہو جاوے گی۔ تے قدرت دی تقسیم تے تہانوں یقین وی آ جاوے گا۔ سانوں ساریاں نوں اوس ہر نسل دی ہدایت تے عمل کرنا چاہیدا اے تاکہ کسے نال وی زیادتی نہ ہووے۔ ہر کوئی پرامن معاشرے دا حصہ بن سکے تے معاشرے دی تقسیم بہترین طریقے نال ہو سکے۔ آئو اج توں وعدہ کریئے کہ اسیں بالا دے ڈکٹیٹر نہیں بلکہ سنگی، ساتھی، بیلی تے یار بنناں تے ہر پاسے ہاسے، شیرنیاں تے پیار ونڈناں ایں۔ بس دماغ وچ تے معاشرے وچ ایہہ سوچ نوں ابھار پئے کہ اسیں اپنیاں ادھوریاں سفنیاں دا مُل بالاں کولوں نہیں تارنا بلکہ اعتماد دی آشانوں ابھارنا اے۔
