سون سکیسر دیاں گوٹے والیاں چُنریاں

لكهت:اشرف شریف

مسافر نوں دوستاں دی محبت میسر اے تریخی تے قدرتی ماحول اپنے ول کھچدا اے۔ جتھے خاموشی‘ قدرتی حسن‘ تاریخی آثار تے جنگلی حیات دی بھرمار ہووے‘ عازم سفر ہونا واں۔ کلرکہار تک کئی واری جان ہویا‘ جھیل ویکھی‘ جھیل دے کنڈھے رات گزاری‘ عرق گلاب خریدیا‘ گلقند لئی‘ اُتے چوٹی تے مزار تک گیا‘ تخت بابری ویکھیا تے دیسی لوکاٹاں بوٹے نالوں توڑ کے کھادیاں۔ ایس واری سکیسر جان دا پروگرام ب نیا۔ عمیربیگ تے چھوٹا بھائی عقیل نال سن۔ ملک سلمان سکردو وچ سن ایس لئی نال نہ جا سکے۔ وادی سون سکیسر وچ فضائیہ دی بیس اے۔ ایئربیس دے اندر کئی آبادیاں دے آثار نیں۔ سنگھنے جنگل وچ لگ بھگ اک سو ورھے پہلے انگریز نے ائیربیس توں داخل ہون والی کھلی سڑک بنائی۔ گھمدی گھماندی سڑک اک بہت وڈے سپ وانگوں چلدی اے۔ گھٹو گھٹ سانوں باراں کلومیٹر وچ دو سو موڑ تے اینی واری ای اُتے تھلے جاندی گھاٹیاں چوں گزرنا پیا۔ دوجے گیٹ دے بعد اندرونی حصہ اگے سی اوہ وی کئی کلومیٹر تے کھلریا۔
لہور توں سفر کردے تقریباً چھ گھنٹے لگے۔ جیویں ای ایئربیس دے علاقے وچ داخل ہوو پھلاہی‘ کہو‘ جنگلی زیتون‘ کیکر‘ سنتھا کئی طرح دے کیکٹس تے دوجے مقامی پودیاں تے رُکھاں دا اک جنگل تہاڈے نال نال چلدا اے۔ اک دو تھاواں تے قدرتی چشمیاں نال واہ پیا۔ سڑک دے بالائی پاسے اوہ پہاڑ نیں جہناں نوں کٹ کے راہ بنایا گیا۔ سجے پاسے ڈھلوان‘ جہنوں رُکھاں نے چھپا رکھیا اے۔ شاہراہ عام نہیں ایس لئی سکیورٹی دا مسئلہ نہیں پر ہاں کجھ تھاواں تے اجہے بورڈ ضرور لا دتے گئے نیں جہناں تے سامنے آ جان والے جانوراں تے پرندیاں نوں نہ مارن دی ہدایت لکھی اے۔ گڈی دے سامنے کتے دا اک چھوٹا جیہا پلا کھڑا سی ہارن دتا اوہنے نظر چک کے نہ ویکھیا گڈی روک دتی اوہ کجھ دیر تک اپنی مستی وچ رہیا‘ لتاں اسمان ول کر کے لیٹیا رہیا‘ فیر آرام نا ل جنگل وچ وڑ گیا۔ خاکستری رنگ تے کجھ گہری دھاریاں والے دو بٹیر سڑک تے چہل قدمی کر رہے سن۔ اک چھوٹی جہی مرغی دے برابر ہون گے۔ اوہناں لئی اسیں خطرہ نہیں سی اوہ وی آرام نال چلدے ہوئے سڑک دے اک پاسے ہو گئے۔ اک کرلا سڑک دے اک پاسیوں نکلیا اوہ پتہ نہیں کیوں تیزی نال ساڈے سامنے سڑک پار کر گیا۔ پرندیاں دی بھرمار سی۔ کاں توں چھوٹا تے لالی توں وڈا اک پرندہ ویکھیا پوشل کجھ لمی سی رنگ بھورا ونگ کمانڈرزبیر دس رہے سن ایتھے اک لدھڑ نما جانور اے کوئی ڈھائی فٹ لماں ہووے گا رُکھ تے تیزی نال چڑھ جاندا اے۔ سور رات دے وقت نہیں دن دے اجالے وچ وی پھردے نیں۔ سپاں دیاں بہت ساریاں قسماں ایس علاقے وچ پائیاں جاندیاں نیں۔ کاپر ہیڈ توں لے کے کوبرا تک‘ ایس علاقے وچ اڑیال کافی سن پر مقامی آبادی نے اوہناں دے تحفظ تے دھیان نہ دتا شکار کرکے کھاندے رہے ہن گھٹ ای نظر آئوندے نیں۔
اک مقامی تے زپ لائن اے۔ سیاح یاں مقامی بچے ایس تار راہیں ہوا وچ تیردے ہوئے آئوندے نیں نیڑے ایئربیس دا چھوٹا جیہا میوزیم اے۔ ایتھے اوہ راڈار رکھیا اے جہدی مدد نال ایم ایم عالم نے دشمن دے جہاز ڈھائے سن۔ ذوالفقارعلی بھٹو واحد سربراہ نیں جو ایس ایئربیس تے آئے۔ میوزیم دے تھلے والا علاقہ تھوڑی جہی لینڈ سکیپنگ تے محنت نال سیاحواں لئی اک دلکش پوائنٹ بن سکدا اے۔ میں ایس سلسلے وچ کجھ تجویزاں دتیاں‘ جو زبیر صاحب نے بیس کمانڈر تک اپڑان دا وعدہ کیتا۔ اک دو ہور پوائنٹ سن جتھے بیس کمانڈر کجھ لینڈ سکیپنگ کرانا چاہندے نیں۔ ونگ کمانڈرز زبیر نے تن کلومیٹر لماں اک واکنگ ٹریک بنوایا اے جہنوں جنگل والے پاسیوں محفوظ بنای اگیا اے۔ جنگلی زیتون دے پودیاں تے پھلدار زیتون دی گرافٹنگ دا منصوبہ اے۔ ایس واری موسم بہار وچ چنار دے 15 سو رُکھ لائے گئے نیں۔ ویکھدے ویکھدے بجلیاں کڑکن لگ پئیاں‘ گہرے بادل تھلیوں اُتے آن لگ پئے۔ پنج ہزار فٹ بلندی تے سانوں تھلے وادی سون چھائوں بھری وکھائی دے رہی سی۔ پتہ لگا ایتھے اسمانی بجلی بہت ڈگدی اے بیس وچ ہزاراں تھاواں تے اجہے راڈار لگے نیں جو بجلیاں نوں جذب کر لیندے نیں۔
ملازمین دی کالونی دے کول اک چھوٹا جیہا مندر اے۔ میرا خیال اے ڈیڑھ توں دو سو ورھے پرانا ہووے گا۔ برآمدے والی چھت تے اک سادھو یاں دیوتا دی مٹدی ہوئی فوٹو اے جو شاید چادر اوڑھے اے یاں فیر اوہدے پر وکھائے گئے نیں۔ کجھ پھلاں وغیرہ دیاں تصویراں وی نیں جہناں دے رنگ تے لاواں معدوم ہو چکیاں نیں صرف اک احساس ہوندا اے۔ ایس علاقے نوں آباد کرن دا اعزاز مسٹر جانسن نامی انگریز افسر نوں حاصل اے۔ واپسی تے اسیں اچھالی جھیل دے سامنے رک گئے۔ میلوں رقبے تے کھلری جھیل دے اک پاسے پہاڑ نیں۔ جھیل دے وچکار کوئی اک کلومیٹر تک باراں فٹ چوڑا راہ بنا دتا گیا اے۔ اک کلومیٹر دا ایہ سفر کریئے تے اگے سیر لئی کشتیاں کھلوتیاں نیں۔
ایس سفر وچ اک بڑا خوبصورت رُکھ ویکھن نوں ملیا۔ میرے استاد اصغرہاشمی صاحب ایس علاقے وچ پھلاں تے رُکھاں تے تحقیق دے ادارے وچ ریسرچ افسر رہے نیں۔ اوہناں نوں واٹس ایپ تے عقیل نے فوٹو گھلی۔ ہاشمی صاحب بڑے پرجوش ہو گئے۔ اوہناں نوں پنجی چھبی ورھے پہلاں ایس علاقے وچ گزرے دن یاد آ گئے۔ دسیا کہ عرب ایہنوں فرفر کہندے نیں۔ مقامی لوک ایہنوں لہوڑا کہندے نیں۔ پندرہ سولاں فٹ دا رُکھ گرمی دے ایہناں دیہاڑیاں پھل نال بھر جاندا اے۔ پھل چمکدار‘ ہلکے مالٹا رنگ تے گہرے مالٹا رنگ دے ہوندے نیں۔ انار دے پھُلاں ورگے انج لگدا اے جنگل وچ بہت ساریاں مٹیاراں مالٹے رنگ دے گوٹے والیاں چنریاں لَے کھلوتیاں نیں۔ سوچنا واں تھر وچ ایہ چنریاں پیاسے تے ماندے مسافر نوں کیویں دیاں لگدیاں ہون گئیاں جتھے ایس رُکھ دی چھاں وچ چرند پرند آ بیٹھدے نیں۔ ایہدی چھِل پیشاب دی نالی دے مرض وچ مفید دسی جاندی اے۔ میں کجھ لگراں کٹ کے ڈگی وچ رکھ لئیاں تاں جے لہور وچ ایہناں دی افزائش دی کوشش کیتی جا سکے۔ لہور آ گیا پر دل اوہناں رُکھاں دے گوٹے کناری والی چنریاں وچ رہ گیا۔٭٭