سرکاری ڈرامہ بنایا جا سکدا اے

لكهت:سعد اللہ شاہ

جو بھٹکتا ہے وہی راہ بنا جاتا ہے
ورنہ بستی میں کہاں سیدھا چلا جاتا ہے
بات سنتا ہے تو آنکھیں بھی بچھاتا ہے
وہ بات کرتا ہے تو دامن بھی بچا جاتا ہے
دنیا دا اپنا چلن اے ایتھے سب چلدا اے۔ ایہ مومن دا دکھ سی تے اوہنے ایہ وی کمال دی گل کیتی سی کہ نارسائی نال دم رکے تے رکے۔ میں کسے توں خفا نہیں ہوندا جینا وی اک سلیقہ تے قرینہ اے جو سدھے لوکاں نوں نہیں آئوندا۔ اج دل کیتا کہ تخلیق دی دنیا دی کوئی گل کیتی جاوے کہ حافظ و غالب و اقبال نال محبت اے اسیں اوہو لوک آں جو اپنے زمانے دے نہیں۔ تخلیق توں مراد صرف ادب عالیہ نہیں کجھ عام جیہاں گلاں وی تے ہو سکدیاں نیں کہ کجھ لطف لیا جاوے۔ انج تے برائوننگ نے خوبصورت گل کیتی سی کہ poetry is not a cup of tea ظاہر اے ایہ اک سنجیدہ عمل اے پر ایس گل نوں وی تے نظرانداز نہیں کیتا جا سکدا کہ کوئی شوخی تے دل لگی وچ ہلکی پھلکی گل کر دیوے۔ مثلاً میں نخشب زہرہ دی پوسٹ پڑھی کہ اوہ کجھ اوقات انج دی چاء بناندی اے جے بادشاہ جہانگیر وی پیندا تے اوہ اوہدے ہتھ کٹن دا حکم دیندا پر میرا خیال اے کہ جہانگیر بچدا تے ہتھ کٹن دا حکم دے سکدا۔ انج دیاں ای چھوٹیاں چھوٹیاں بے ضرر جہیاں گلاں زندگی وچ رنگ بھر دیندیاں نیں تے ایہو یاداں آن والے وقت نوں جگمگاندی تے خشگوار بناندیاں نیں۔ پی ٹی وی دے دیہاڑیاں دیاں یاداں ستاندیاں نیں۔ اک دن شجاعت ہاشمی کہن لگے یار سعد اک لمے دورانیے دا یعنی 90 منٹس دا ڈرامہ لکھو‘ اوہناں دیہاڑیاں میری میڈم نوید شہزاد تے قوی دا ڈرامہ دورجنوں چل رہیا سی۔ فیر اوہ فرمان لگے کہ ایس ڈرامے وچ ایس گل دا خیال رکھنا اے کہ اوہدا ہیرو 52 ورھے دا ہووے اوہدے نال ای اساں دوہاں نے اک دوجے نوں ویکھیا تے قہقہہ ماریا یقینا تسیں وی سمجھ گئے ہوو گے حفیظ جالندھری نے وی تے کہیا سی ابھی تو میں جوان ہوں:
اے جذبہ دل گر میں چاہوں ہر چیز مقابل آ جائے
منزل کی طرف دوگام چلوں اور سامنے منزل آ جائے
ایس گل دا خیال مینوں ایس لئی آیا کہ ایہناں دیہاڑیاں عمران خان ارطغرل ڈرامے دے اداکاراں نال میل ملاقات کر رہے نیں سن دے آں کہ کسے ڈرامے وغیرہ دے بنان دا اوہ ارادہ رکھدے نیں۔ ہو سکدا اے تریخی نوعیت دا کوئی آئیڈیا سامنے ہووے‘ ہو سکدا اے ایہ ڈرامہ کسے سیاسی صورتحال تے ہووے یاں ایہدا پس منظر عسکری ہووے۔ ڈرامے توں مینوں خیال آیا کہ 90ء دی دہائی وچ میں ڈرامہ سیریل شناور لکھی جہدی کاسٹنگ وی ہو گئی سی معروف پروڈیوسر طارق جمیل ایہدے پروڈیوسر سن جو اوہناں دیہاڑیاں کراچی تو ںآنچ کرکے آئے سن کسے وجہ نال اوہ سیریل نہ ہو سکی تے میں کالم نگاری ول آ گیا اک دیہاڑے جدوں میں اک اخباری مذاکرے وچ بیٹھا سی تے طارق جمیل صاحب کہن لگے تسیں ہن چھوٹے ڈرامے توں وڈے ڈرامے ول آ گئے او۔ ایہ تذکرہ میں ایس لئی کیتا کہ شاید سارے سب فنون لطیفہ دا حصہ ای اے۔ شاید سیاست وچ صحافت توں وی ودھ کے ڈرامہ اے:
ہم تو دریا تھے کسی سمت تو بہنا ہے ہمیں
کیا خبر کس نے تری سمت ہمیں موڑ دیا
انج ایہ وی کمال اے کہ بندا جو کم حقیقت وچ نہ کر سکے اوہ ڈرامے وچ ممکن اے۔ خان صاحب تے چنگی طرح جان دے نیں کہ جدوں تک اوہ سیاست وچ عملی طور تے نہیں سن آئے اوہناں دیاں گلاں وچ کناں زور سی پر جدوں اوہ وزیراعظم بنے تے پتہ لگا کہ گلاں نال کم نہیں چلدا۔ اوہناں دے سارے خواب اک اک کرکے کھلر گئے۔ افسانے نال حقیقت دا کیہ لینا دینا‘ سارے وعدیاں تے دعویاں دی نکامی دے باوجود اوہناں وچ اک اعتماد اے۔ انج کوئی حرج نہیں کہ سرکاری سطح تے کوئی ڈرامہ بنایا جاوے جہدے وچ لوکاں نوں صحیح حقائق دسے جان کہ کیویں وزیراعظم نوں بدنام کرن لئی مافیا چینی تے آٹا مہنگا کردے نیں کس طرح دوائیاں دیاں قیمتاں بار بار ودھائیاں جاندیاں نیں تاں جے لوکاں نوں متنفر کیتا جاوے تے ایس ڈرامے وچ ایہ وی دسیا جا سکدا اے کہ بجلی تے پٹرول دیاں قیمتاں وی عالمی طاقتاں اک سازش دے تحت آئی ایم ایف تے ورلڈ بینک دے راہیں ودھواندیاں نیں تے اوہ باقاعدہ وقت دے وزیراعظم نوں شرطاں دے تحت قرض دے کے بلیک میل کردیاں نیں۔ نہیں تے وزیراعظم ورگا غریباں دا ہمدرد تے لوکاں دا خادم کوئی ہور ای نہیں سکدا۔ ایہدے وچ مافوق الفطرت کردار وی رکھیا جا سکدا اے اوہدا معاملہ پراسرار ہووے۔
کسی کردار کو چلنے نہیں دیتا آگے
ایک کردار کہانی میں جو شامل بھی نہیں
ایس ڈرامے وچ اپوزیشن دے لوکاں نوں سچی مچی چور تے ڈاکو ثابت کیتا جا سکدا اے۔ اوہناں توں لٹی ہوئی دولت واپس لئی جا سکدی اے اوہناں نوں کیفرکردار تک اپڑایا جا سکدا اے اوہناں نوں عبرت دا نشان وی بنایا جا سکدا اے۔ میں تے ڈرامے دا اک خاکہ جیہا پیش کیتا اے ایہنوں چنگے انداز وچ ڈرافٹ کیتا جا سکدا اے ایس سکرپٹ نوں لکھن دا مسئلہ وی ہووے گا حسن نثار صاحب چنگے نیں پر اوہ منن گے نہیں تے ہارون رشید وی شاید انکار کر دین۔ یقینا ایس ڈرامے وچ نیب دا کردار وی ہووے گا۔ ایس طرح اک وسیع تناظر وچ ایس ڈرامے نوں بنایا جا سکدا اے۔ ایہدے وچ ارطغرل دے اداکار وی لئے جا سکدے نیں لوک بس ڈرامہ ویکھنا چاہندے نیں اوہ روٹی دال نوں بھل کے ڈرامہ ویکھن گے۔ اک شعر دے نال اجازت:
چٹان چوٹ پہ چنگاریاں دکھانے لگی
مگر تراشنا شہکار بھی ضروری تھا