بورڈ آف ریونیو وچ ڈیجیٹلائزیشن دے ثمرات

خوشحال کسان تے زرعی ترقی لئی وزیراعظم دی سوچ نوں عملی شکل دین وچ بزدار حکومت دے انقلابی اقدام

فیصل ادریس بٹ

حکومتی نظام نوں موثر انداز وچ چلان لئی ایہنوں مختلف حصیاں وچ تقسیم کیتا جاندا اے ایہناں وچوں کجھ حصیاں دی اہمیت ایس وجہ نال بوہت زیادہ ہو جاندی اے کہ ایہناں وچ عوام دے مفادات دا تحفظ تے ایہناں نال رابطے وچ آنا پیندا اے۔ عوامی مفاد دے حکومتی محکمے اپنے کم دی نوعیت دے لحاظ نال شہریاں دے روزمرہ دے امور نمٹان لئی انتہائی اہم سمجھے جاندے نیں جس دی دو وڈی اہم وجوہات نیں پہلی وجہ ایہناں دی کارکردگی نال حکومت دی ساکھ جڑی ہوندی اے دوجی وڈی وجہ عام شہریاں دے روزمرہ دے دفتر ی کم کاج لئی محکمیاں نال وابستہ توقعات دا پورا ہونا اے۔ جے شہریاں دے مسائل بروقت آسانی نال حل ہوندے رہن تے عوام نوں مطمئن رکھنا ایہناں محکمیاں دی کارکردگی شمار ہوندی اے۔ عوامی مفاد دے ایہناں محکمہ جات وچ پنجاب ریونیو بورڈ اک انج دا ادارہ اے جیہڑا اپنی ذمہ داریاں نوں احسن طریقے نال انجام دے رہیا اے ایس مقصد لئی موجودہ حکومت دے دور وچ ایس وڈے ادارے دا جملہ دفتر ی نظام ڈیجیٹیلائز کر دتا گیا اے جس دے نتیجے وچ دفاتر وچ تعینات عملے ولوں کم دی رفتار وچ وادھے دے نال نال ایس دے تحت آن والے سارے امور اُتے صاف شفاف تے بے قاعدگیاں توں پاک کارکردگی ویکھن وچ آ رہی اے۔ صوبے دا ایہہ وڈا ادارہ براہ راست عوامی مسائل نال جڑیا اے جے عوام ایس دی کارکردگی توں مطمئن ہون گے تے ایس نال حکومت دی نیک نامی وچ بلاشبہ وادھا ای ہوئے گا کیوں جے پاکستان اک زرعی ملک اے پاکستان دی معیشت دا انحصار 80 فیصد تیکر زرعی پیداوار اُتے اے تے 70 فیصد آبادی دا ذریعہ معاش وی بالواسطہ یا بلاواسطہ زراعت نال ای جڑیا اے ایس لئی وزیراعظم عمران خان زراعت نوں بوہت زیادہ اہمیت دیندے نیں اوہناں نے زرعی ترقی تے کسان دی خوشحالی لئی اک جامع پیکیج دتا اے جس دے تحت کسان کارڈ کساناں نوں بلاسود قرضے کھیت توں منڈی تیکر رسائی لئی نویں سڑکاں دا جال زرعی پیداوار دی بروقت خریداری تے کساناں نوں ایہناں دی فصلاں دی بروقت ادائیگی شامل اے۔ ایس دے علاوہ زرعی انشورنس جہے انقلابی اقدامات وزیراعظم دی سوچ دی عکاسی اے۔ وزیراعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار اپنے قائد دے ویژن دے مطابق پنجاب وچ زرعی خوشحالی لئی دن رات کوشاں نظر آندے نیں وزیر اعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار دی ایہناں ای کوششاں دا نتیجہ اے کہ وزیراعظم عمران خان نے پچھلے دناں دورہ لہور دے دوران پنجاب دے سینئر ممبر بورڈ آ ف ریونیو بابر حیات تارڑ دی کارکردگی دی خصوصی طور اُتے تعریف کردے ہوئے وزیراعلیٰ دی کوششاں نوں بے حد سراہیا اے۔ پنجاب دے زرعی شعبے سنے سرکاری زمیناں دی دیکھ بھال تے عام شہریاں نوں اپڑن والی ساری سہولتاں وچ پنجاب ریونیو بورڈ دا خاص کردار رہیا اے جس وچ ڈیجیٹلائزیشن دے بعد عوام وچ ایس دی پراگریس تے نیک نامی وچ وادھا ہویا اے۔ بورڈ آف ریونیو پنجاب پورے صوبے وچ پنڈا ں دی سطح تیکر خدمات دی فراہمی تے حکومتی محصولات دی وصولی نوں یقینی بناندا اے۔ ڈویژنل تے ضلعی انتظامیہ دے ذریعے توں حکومتی پالیسیاں دا نفاذ کرواندا اے ایس دے نال نال بنیادی امور لینڈ ریکارڈ دا انتظام و انصرام، اراضی متعلقہ کیسز دی سماعت ، ریاستی اراضی دا تحفظ و استعمال تے زرعی ٹیکس وصول کرنا ایس دی ذمہ داری اے۔ غیر معمولی حالات وچ حکومتی پالیسیاں، اقدامات مثلاً کووڈ 19، ٹڈی دل، سموگ، گندم دی خریداری، سیلاب، ہنگامی صورتحال حفظات صحت دی مہمات دے دوران موثر کردار تے اجناس دی بلاروک ٹوک فراہمی یقینی بنانا وی ایس دے دائرہ کار وچ آندا اے۔
1۔ دیہی مرکز مال
پنجاب وچ 807 دیہی مرکز مال فعال نیں ایہہ ہر پنڈ دی سطح اُتے کمپیوٹرائزڈ ریونیو ریکارڈ دی سہولتاں اک چھت تھلے مہیا کر رہے نیں ایہناں دیہی مراکز مال نوں مکمل طور اُتے ڈیجیٹل کیتا گیا اے جتھے بائیو میٹرک مشین، اک کیمرہ، پرنٹر، نیٹ ڈیوائس تے لیپ ٹاپ موجود ہوئے گا۔ ایہناں مرکزاں نوں چلان لئی تعلیم یافتہ انج دے پٹواریاں نوں بھرتی کیتا گیا اے جیہڑے انفارمیشن ٹیکنالوجی، کمپیوٹر دے استعمال توں بخوبی واقف نیں ایس دا دائرہ کاروچ ایس سال دے اختتام تیکر تقریباً 8000 پٹوار سرکلز تیکر پہلے توں موجود سرکاری املاک نوں استعمال وچ لیاندے ہوئے ودھا دتا جائے گا جس نال ہر تھاں لوک اپنے گھر دے نیڑے کمپیوٹرائزڈ ریونیو ریکارڈ دی سہولت حاصل کر سکن گے۔ ریونیو معاملات وچ شفافیت تے معلومات دی بروقت فراہمی لئی دیہی مراکز مال تے نادرا (NADRA) دے وچکار معاہدے دے تحت ہن ایہناں مرکزاں وچ نادرا دے ذریعے رسائی نوں وی ممکن بنایا گیا اے۔
2۔ موبائل اراضی ریکارڈ سنٹرز تے بیرون ملک ریونیو ریکارڈ دی فراہمی
پنجاب وچ عوام الناس نوں ایہناں دی دہلیز اُتے ریونیو ریکارڈ دی سہولتاں اپڑان لئی 20 موبائل اراضی ریکارڈ سنٹرز فعال نیں، ایس مالی سال وچ ایہناں دا دائرہ کار 40 موبائل اراضی ریکارڈ سنٹر تیکر بڈھے، بیمار تے معذور بنددیاں لئی ودھا دتا جائے گاجیہڑے پنڈاں دے دیہی مرکز مال نہیں جا سکدے نیں ایس توں ڈیجٹیل لینڈ ریکارڈ دی سروس دور دراز علاقیاں تے 14 پاکستانی مشنز جیہڑے کہ 4 ملکاں KSA, USA, UAE, ENGLAND) وچ فعال نیں وچ بروقت فراہم ہو سکے گی۔ ایس اقدام نال سرکاری ٹیکس دی بروقت وصولی، غیر ممالک وچ مقیم پاکستانیاں نوں ریونیو ریکارڈ تیکر رسائی تے فرد دی فراہمی نوں وی یقینی بنایا جا سکے گا۔
3 سو فیصد ڈیجیٹلائزڈیشن
ریونیو ریکارڈ نوں 100 فیصد ڈیجیٹلائز کرن دا عمل شروع کر دتا گیا اے پہلے صرف رجسٹر انتقال ڈیجیٹلائزڈ کیتا جا رہیا سی پر ہن کسے پنڈ دا سارا ریونیو ریکارڈ مثلاً گردادری، فیلڈ بک، لال کتاب، سارے روزنامچہ جات وغیرہ (ڈیجیٹلائزڈ کیتا جا رہیا اے) ڈیجیٹلائزڈ روزنامچہ واقعاتی دے ذریعے پنڈاں وچ ہون والے سارے قابل ذکر واقعات دی روزانہ دی بنیاد اُتے رپورٹنگ جس توں براہ راست پنڈا ں اُتے نظر رکھی جا سکے جس نال ایوڈینس بیس پلاننگ وچ مد ملے گی تے ڈیجیٹل گردادری دے ذریعے توں فصلات دا صحیح انداز وچ تخمینہ لایا جا سکے گا جیہڑا کہ آن والے کل وچ لائی جان والی فصلات دی پلاننگ وچ مدد گار ثابت ہوئے گا۔ ڈیجیٹلائزڈ لال کتاب دے ذریعے پنڈاں دی مردم شماری تے ایس دا تعین کیتا جائے گا جس نال ملکی ترقی احسن انداز نال ممکن ہو سکے گی۔
4۔ ریونیو کورٹ کیس مینجمنٹ سسٹم
محکمہ مال وچ انفارمیشن ٹیکنالوجی دی جدت نوں استعمال کردے ہوئے ریونیو کورٹ کیس مینجمنٹ سسٹم پورے پنجاب وچ فعال نیں، نائب تحصیلدار توں لے کے ریونیو دی اعلیٰ عدالت یعنی کہ ممبر بورڈ آف ریونیو SMBR تیکر دی عدالت ہائے وچ زیر سماعت مقدمات نوں ڈیجیٹلائزڈ کر دتا گیا اے سارے عدالت ہائے دی پیشی لسٹ Online دستیاب ا ے فریقین نوں بذریعہ SMS وی مطلع کیتا جاندا اے سارے عدالت ہائے مقدمات دی مانیٹرنگ بذریعہ اعلیٰ حکام وی Online کیتی جاندی اے ایس سسٹم دی بدولت غیر ضروری تاخیر توں بچنا ممکن ہوئے گا تے ممبرز بورڈ آف ریونیوہیڈ کوارٹر وچ رہندے ہوئے متعلقہ اضلاع دے کیس دی سماعت کر سکن گے۔
5۔ E.Stamp
حکومت پنجاب نے عوام الناس دی سہولت تے اشٹام دی اجزا دے عمل نوں آسان تر کرن لئی ای اشٹام اجراء نظام نوں متعارف کروایا اے جس نال نہ صرف درست واجب الادا اشٹام ڈیوٹی دی ادائیگی آسان کر دتی گئی اے ہن عوام الناس گھر بیٹھے ای سٹیمپنگ دے نظام دے ذریعے درست حقائق دے اندراج دے بعد آسانی نال 32-A چالان حاصل کر سکدے نیں مطلوبہ رقم بذریعہ جاری شدہ چالان بنک آف پنجاب دی کسے وی برانچ وچ جمع کروا کے ایسے بنک توں اشٹام دا اجرا کروایا جا سکدا اے مزید برآں ہن کسے وی مالیت دا اشٹام اک ای کاغذ اُتے جاری ہونا ممکن ہو چکیا اے کیوں جے سرکاری ریونیو دے خوردبرداُتے وی قابو پا لیا گیا اے ای اشٹام دی تصدیق کسے وی ویلے بذریعہ سسٹم کیتی جا سکدی اے۔ سفید کاغذ اُتے 3 مخصوص سکیورٹی کوڈز والے E-stamp شروع ہو گئے نیں، 500 روپئے توں گھٹ مالیت والے اشٹام پیپرز دا پائلٹ چل رہیا اے ایس مالی سال 2021-22 وچ سارے نوعیت دے اشٹام پیپرز مہیا کر دتے جان گے۔
6۔ سرکاری رقبہ دی واگزاری
پنجاب وچ سرکاری اراضی اُتے ناجائز قابضین دے خلاف بلا امتیاز اپریشن جاری اے۔ جدید ڈیٹا بنک دے ذریعے پورے صوبے دے 36 ضلعیاں وچ سرکاری املاک دی نشاندہی تے حفاظت یقینی بنائی جا رہی اے ہن تیکر قبضہ مافیا توں 180499.98 ایکڑ زمین جس دی مالیت 462.15 بلین روپئے بن دی اے واگزار کروائی جا چکی اے ایس توں پہلے اینے وڈے پیمانے اُتے زمین واگزار نہیں کروائی گئی۔ سرکاری اراضی دے معاملات دی تقسیم دے حوالے نال مربوط پالیسی تے قوانین دا اجراء کیتا گیا اے سرکاری اراضی دی تقسیم دے نظام نوں شفاف بناندے ہوئے GS Maping تے سرکاری زمین لئی رجسٹر مال گزاری دی تیاری نوں یقینی بنایا گیا اے۔انج دی واگزار کرائی گئی سرکاری اراضی نوں عوامی مقاصد لئی استعمال کرن دی غرض نال ’’نیا پاکستان ہائوسنگ سکیم‘‘ راوی اربن ڈویلپمنٹ اتھارٹی، CBD تے نویں پارکس دا قیام عمل وچ لیایا گیا اے۔
7۔ ون ونڈو رجسٹری دا انتقال
ون ونڈو رجسٹریشن، محکمہ مال دا اک انقلابی قدم اے جس دے ذریعے اک ای تھاں اُتے اشٹام پیپرز دے نکلنس توں لے کے رجسٹری دے پاس ہون تے انتقال دے اندراج دی سہولت شروع کر دتی گئی اے جیہڑی کہ ضلع دی سطح تیکر اے۔ 2021 تیکر تحصیل دی سطح تیکر دا ایہناں دا دائرہ کار ودھا دتا جائے گا ایس توں پہلے دستاویز رجسٹری ہون دے بعد انتقال درج و منظور ہون تیکر خاطر خواہ وقت لنگھ جاندا سی تے ایس دوران پہلا مالک جان بوجھ کے غیر قانونی طور اُتے اپنا رقبہ دیگر اشخاص نوں وی فروخت کر دتا کردا جس نال نہ ختم ہون والی مقدمہ بازی شروع ہو جاندی تے حقوق دی برملا پامالی ہو جاندی۔ ہن ونڈو رجسٹری دا انتقال دے تحت دستاویز رجسٹری دے فوراً بعد رجسٹر حقداران زمین وچ عملدرآمد کر دتا جائے گا جس نال نہ صرف ریکارڈ دی فوری طور اُتے Updation ہوئے گی بلکہ موجودہ مالکان دا ریکارڈ حقیقی معنیاں وچ مرتب ہو سکے گا۔
8۔ ماہانہ ریونیو عوامی خدمت کچہری
اکتوبر 2020 توں ماہانہ ریونیو عوامی خدمت کچہریاں فعال نیں، جتھے اک چھت دے تھلے سارے ریونیو افسران تے فیلڈ عملہ عوام دے فی الفور حل ہون والے مسئلیاں دے حل لئی اکٹھے ہوندے نیں ہن تیکر تقریباً 74 ہزار درخواستاں مختلف ریونیو عوامی خدمت کچہری وچ نمٹائیاں گئیاں نیں۔ ریونیو فیلڈ سٹاف دی موقعے اُتے موجودگی و تعیناتی تے ریکارڈ متعلق رپورٹ دی دستیابی تے مرتبی نوں ایس ویلے یقینی بناندی اے جس اُتے مجاز اتھارٹی موقعے اُتے ای ریکارڈ یا شکایت نوں مدنظر رکھدے ہوئے حکم جاری کر دیندی اے ایس نال بالخصوص حد براری تے اراضی اُتے ناجائز قابضاں دے کیس حل ہوئے نیں تے مالکان اراضی دے حقوق دا صحیح معنیاں وچ تحفظ ہو جاندا اے۔ ایس توں علاوہ مختلف سہولتاں مثلاً ڈومیسائل وغیرہ دی دستیابی وی موقعے اُتے یقینی بنائی جاندی اے عوام نے ایس سہولت نوں ویکھدے ہوئے اپنی جوابی رائے وچ ماہوار اک ہور دن دے وادھے دی درخواست کیتی اے۔
9۔Onlineفرد برائے ریکارڈ دا اجراٗ محکمہ مال نے ریونیو ریکارڈ دے ڈیجیٹلائزیشن نوں عمل پیرا کر کے نہ صرف ریکارڈ نوں محفوظ بنایا اے بلکہ ریکارڈ متعلقہ معلومات دی فراہمی نوں بلاتاخیر لوکاں تیکر یقینی بنایا اے۔ ایس ضمن وچ فرد برائے ریکارڈ Online حصول دا آغاز کر دتا گیا اے تقریباً 80000 توں ودھ ایس سہولت توں مستفید ہو چکے نیں ایہہ سہولت نادرا دے دیگر دفتراں، دیہی مراکز مال تے سارے اراضی ریکارڈ سنٹراں وچ وی موجود اے ایس نال فرد برائے ریکارڈ دے نال نال ضمانت، قرض دے حصول تے دیگر انج دے کئی معاملات وچ درکار فرد حاصل کیتی جا سکدی اے۔
10۔ پروانشل ڈیزاسٹر مینجمنٹ اتھارٹی (PDMA)
پورے پنجاب وچ بورڈ آف ریونیو پنجاب دی سربراہی وچ پراونشل ڈیزاسٹر مینجمنٹ اتھارٹی PDMA قدرتی آفات دی ہر گھڑی وچ قیمتی انسانی جاناں تے املاک دے تحفظ لئی ہمہ وقت تیار نیں ۔ PDMA نے عالمی وبائی مرض کوویڈ 19 دے دوران، پورے پنجاب وچ قرنطینہ مراکز دا قیام تے زائرین دی قرنطینہ سنٹرز منتقلی نوں یقینی بنایا۔ذاتی حفاظتی آلات دی اسٹینڈرڈائزیشن تے فرنٹ لائن ورکرز نوں ذاتی حفاظتی سامان (PPEs) دی فراہمی کیتی گئی ٹریس ٹریک ٹیسٹ (TTT) سسٹم دے ذریعے بیرون ملکاں توں آن والے بندیاں تیکر رسائی نوں ممکن بنایا۔ وزیراعلیٰ انصاف امداد پروگرام تے احساس کفالت پروگرام دے تحت ہن تیکر 25 ارب روپئے دی لاگت نال تقریباً 21 لکھ غریب خانداناں نوں 12000 روپئے فی خاندان مالی امداد دی فراہمی کیتی گئی۔
پورے صوبے وچ صحرائی ٹڈی دل دی روک تھام لئی متعلقہ صوبائی تے وفاقی حکومتی اداریاں نال رابطہ ، ورکنگ گروپ دی تشکیل، نیشنل ایکشن پلان دی تیاری تے ایمرجنسی دا نفاذ کیتا گیا۔ ٹڈی دل دی روک تھام لئی سپرے مشیناں، کیڑے مار ادویات، گڈیاں تے موٹر سائیکلز دی فراہمی کیتی گئی۔ پنجاب لوکسٹ مینجمنٹ انفارمیشن سسٹم تے لوکسٹ مانیٹرنگ ڈیش بورڈ GIS اُتے مبنی موبائل ایپ دی تیاری عمل وچ لیائی گئی۔ 25 متاثرہ ضلعیاں وچ 23 ہزار توں ودھ موضع لیول لوکسٹ کنٹرول کمیٹیاں دا قیام تے 1 لکھ 47 ہزار ایکڑ توں ودھ رقبے اُتے ٹڈی دل دی نگرانی تے 8 لکھ 40 ہزار ایکڑ توں ودھ رقبے اُتے سپرے کروایا گیا۔ بین الاقوامی معیار دے مطابق مائیکرون سپرے مشیناں دی مقامی سطح اُتے تیار کروائی گئی۔
PDMA نے مون سون، سیلاب دی ہنگامی صورتحال نال نمبڑن لئی جامع ڈیزاسٹرریسپانس پلانز دی تیاری کیتی ۔ 55 آفت زدہ پنڈاں وچ سیلاب توں متاثرہ خانداناں وچ 2کروڑ 72 لکھ روپئے توں ودھ دی امدادی رقماں دی تقسیم کیتی گئی۔ رواں سال سیلاب دے خطرات دے پیش نظر پیشگی انتظامات دی تیاری کیتی گئی اے۔ دریائے جہلم تے دریائے چناب وچ طغیانی نال متاثرہ علاقیاں وچ ریسکیو تے ریلیف اپریشن دا انعقاد کیتا گیا اے۔ پورے صوبے وچ سموگ دے خاتمے لئی PDMA کنٹرول روم وچ سموگ مانیٹرنگ سیل دا قیام عمل وچ لیایا گیا۔ پنجاب وچ قائم 100 فیصد اِٹّاں دے بھٹیاں دی زگ زیگ میتھاڈالوجی اُتے منتقلی تے فضائی آلودگی پھیلان والے صنعتی اداریاں دے مالکان دے خلاف مقدمات دا اندراج یقینی بنایا گیا۔ ٹریفک قوانین دی خلاف ورزی اُتے ای چالان سسٹم دھواں چھڈن والی گڈیاں دے چالان، جرمانہ تے وصولی ایہناں سب امور وچ آئی ٹی دا استعمال متعارف کروا کے حکومت پنجاب نے دوجے صوبیاں اُتے سبقت لے لئی اے۔