کجھ ادب کجھ سیاست

لکھت:سعد اللہ شاہ

روئے سخن نہیں تو سخن کا جواز کیا
بن تیرے زندگی کے نشیب و فراز کیا
کتنی اداس شام ہے شام فراق یار
جانے گا کوئی رنج ستم ہائے راز کیا
ہائے ایس اداسی وچ‘ کنہوں حال سناواں دل دا‘ کوئی محرم راز نہ ملدا۔ میں غالب دی اک غزل سازوآواز دے بناں فریحہ پرویز توں سنی تے مطلب ہور وی جاگ پئے۔ جیویں میں تے معنی تے مراد ول یکسو ہو گیا۔ تسیں یقین کرو کہ انج ای لگا کہ ایہ غزل کرونا دے ماحول تے حکمراناں دے رویاں دے حوالے نال اے۔ واقعی سچا ادب تے شاعری ہر زمانے لئی ہوندی اے اک اک شعر میرے ماحول و حالات دی تصویر کشی کردا ہویا۔
کوئی امید بر نہیں آتی
کوئی صورت نظر نہیں آتی
موت کا ایک دن معین ہے
نیند کیوں رات بھر نہیں آتی
کیہ تسیں محسوس نہیں کردے؟ اک غیریقینی صورتحال اے تسیں فون وی سنو تے کرونا دی چتاونی۔ تسیں کسے وی رنگ ٹون توں محروم کر دتے گئے محفلاں اجڑ گیاں‘ میل جول بند‘ اک رسم رہ گئی سی ایہ ملنا ملانا وی‘ ایس رسم نوں وباء نے نبھان نہیں دتا۔ معانقہ کردے ہوئے دل دھڑکدا اے لوکاں نوں زندگی دے لالے پئے ہوئے نیں تے غریب وچارہ تے پس گیا اے کہ صبح کرنا شام کا لانا ہے جوئے شیر کا۔ فریحہ پرویز نے تریجا شعر پڑھیا:
آگے آتی تھی حال دل پہ ہنسی
اب کسی بات پر نہیں آتی
تے چوتھا شعر تے حکمراناں دی بے نیازی اُتے اے:
ہم وہاں ہیں جہاں سے ہم کو بھی
کچھ ہماری خبر نہیں آتی
مقطع بھی کمال ہے
کعبے کس منہ سے جائو گے غالب
شرم تم کو مگر نہیں آتی
اک یاد تہاڈے نال شیئر کرنا واں کہ جدوں فریحہ پرویز نے میری غزل یونہی لفظوں کی رائیگانی کیا‘ ہے محبت تو پھر چھپانی کیا دا اک شعر ایس طرح گایا سی سوچتی ہوں کہ اس کے جانے سے‘ ختم ہو جائے گی کہانی کیا ‘ تے میں احتجاج کیتا کہ غزل تے مذکر دی اے۔ فریحہ نے ہسدے ہوئے آداب کہہ دتا تے گل ختم ہو گئی۔ پروڈیوسر وی اجہیاں تبدیلیاں فرماندے سن۔ خیر ایہ تے برسبیل تذکرہ گل سی یاد آیا کہ جدوں سی پی یو ریڈیو توں آغاز ہویا تے کسے پروڈیوسر نے میڈم نور جہاں نوں کہیا ہن تسیں اینے سٹیشناں توں بیک وقت گائو گی‘ میڈم نے کہیا فیر تے میں بڑی مشہور ہو جاواں گی۔ تسیں آپ ای دسو کہ اک ادبی فضا بنا کے سیاست یاں حالات حاضرہ دی گل کرنا ریشم وچ ٹاٹ دا پیوند ای تے ہے‘ پر کیہ کریئے جدوں سردیاں دے آغاز توں پہلے ای انڈے 190 روپیے درجن ہو جان۔ ایہدے وچ پر تاجراں دا قصور اے کہ وگدی گنگا وچ اوہ وی ہتھ دھو رہے نیں۔ کل میں مسور دی دال لین گیا تے پتہ لگا کہ دو تن دیہاڑ وچ 30 روپیے ہور مہنگی ہو گئی۔ یک دم کہاوت یاد آ گئی کہ ایہ منہ تے مسور دی دال‘ ایس کہاوت دا پس منظر بڑا ای دلچسپ اے کہ اک بادشاہ دے کول اک باورچی آیا تے اوہدی سپیشلائزیشن مسور دی دال سی۔ بادشاہ نے حکم دتا کہ مسور دی دال بنائی جاوے۔ اوہ باورچی تن دن تک دال پکاندا رہیا۔ بادشاہ غصے وچ آ گیا تے دال سنے باورچی نوں تے باورچی نے پکدی ہوئی دال اک سُکے ہوئے رُکھ دیاں جڑاں وچ پا دتی تے کہیا کہ بادشاہ نوں کہنا ایہ منہ تے مسور دی دال‘ مختصر ایہ کہ کجھ دیہاڑیاں بعد سُکا رُکھ ہرا ہو گیا۔ بادشاہ نے ہرکارے گھلے کہ باورچی نوں لبھ کے لیائو پر کتھے‘ ساڈے وی رُکھ ای ہرے ہو رہے نیں:
اس نے کہا کہ زندگی پھولوں کی سیج کس طرح
میں نے کہا کہ اے حسیں پھول سے لب ہلا کہ یوں
اس نے کہا بتائو تو لگتے زخم کس طرح
میں نے کہا اے جان من تھوڑا سامسکرا کہ یوں
ایہ کالم کجھ علامتی جیہا بن دا جا رہیا اے۔ ایہناں دیہاڑیاں علامتاں وچ ای خیر اے۔ سانوں کجھ بلاول بارے گل کرنی سی کہ اوہ بڑے اعتماد نال جیالیاں نوں خش خبریاں سنا رہے نیں تے اوہناں دا تکیہ چوہدری برادران تے اے‘ انج چوہدریاں دا ڈیرہ وی کسے تکیے توں گھٹ نہیں‘ ایویں ای اک شعر یاد آ گیا:
گھٹا تو کھل کے برسی تھی مگر موسم نہ بدلا تھا
یہ ایسا راز تھا جس پر مری آنکھوں کا پردہ تھا
انج صورتحال بڑی دلچسپ اے کہ پی ٹی آئی اگلا الیکشن جتن دا پکا ارادہ رکھدی اے۔ اوہ بڑی سنجیدگی نال الیکٹرانک ووٹنگ مشیناں وی لے آئے نیں تے اوہ الیکشن کمیشن نوں وی راہ راست تے لیان دی کوشش کر رہے نیں۔ خاص طور تے شبلی فراز تے تُلے بیٹھے نیں کہ مشیناں دا شفاف استعمال اوہناں نے کرنا اے۔ اعتراض چلدے رہن گے دوجے پاسے دوجا وڈا پہلوان اجے پوری طرح ردعمل نہیں دے رہیا بھاویں حالیہ کنٹونمنٹ بورڈ دے الیکشن وچ پی ٹی آئی دا کامیابی ہوئی اے پر دوجے نمبر تے آن والی (ن) لیگ نے لہور وچ اپنا ردعمل دتا اے۔ ایہو چیز پی ٹی آئی نوں پریشان کردی اے۔ پی ٹی آئی دے کول اک طریقہ تے ایہہ وے کہ اوہ کسے نہ کسے طریقے نال لوکاں نوں مہنگائی وغیرہ دے عذاب چوں کڈھ لین‘ اداریاں نوں فراڈ کرن توں روک سکن۔ 37 دیہاڑیاں دے بجلی بل تے اوہناں تے یونٹ ودھا کے لاگت تے سرکاری لٹ مار پہلے کدی نہیں سی‘ موجودہ صورتحال نوں جوں کا توں رکھدے ہوئے پی ٹی آئی جت جاوے تے ایہ کرامت ای ہووے گی۔ مذاق اپنی تھاں‘ لوکاں لئی ہن کجھ نہ کجھ ہونا چاہیدا اے۔
شاخ دل پہ تیرا ٹھکانا ہے
زندگی تیرے آشیاں کی خیر