’’محمد فاروق عزمی‘‘ دی روشن ضمیر قلم دِیاں زندہ جاوید لِکھتاں

عزمی صاحب دا شمار پاکستان دے سینئر کالم نگاراں وچ ہوندا اے، اوہ کئی عرصے توں خبراں تے دیگر رسائل وچ قلمی جوہر وکھا رہے نیں

تحریر: صدام ساگر

ظلم دے لفظی معنی نیں کسے شے نوں بے محل رکھنا، ایس دی صحیح جگہ توں ہٹا کے ناحق موقعے اُتے رکھنا، کسے حق دار دا حق نہ دینا ظلم اکھواندا اے۔ ہر مومن دی جان و مال تے آبرو دی حفاظت مسلماناں دا فریضہ اے۔ ایہہ اک انج دا ضروری حق اے جیہڑا ہر مسلمان دوجے اُتے رکھدا اے۔ انج دے ای لوکاں وچ محمد فاروق عزمی دا شمار کیتا جاندا اے جنہاں نے برما دے مسلماناںاُتے ظلم و ستم دے پہاڑ توڑن اُتے کلمہ حق دی صدا نوں بلند کیتا۔ اک انج دی ریاست جتھے قتل عام ہو رہیا سی گھر ساڑے جا رہے سن، بالاں نوں بیدردی نال ذبح کیتا جا رہیا سی، عورتاں نوں برہنہ کر کے عصمت دری دے بعد درختاں تے بانساں دے نال بنھ کے زندہ ساڑیا جا رہیا سی، معصوم بالاں اُتے پورا وزن پا کے کھڑے ہو جانا تے اوس ویلے تیکر کھڑے رہنا جدوں تیکر اوہ تڑپ کے مر نہیں جاندا، نوجواناں نوں زندہ دفن کر دینا انج ہر پاسے خاموشی دا عالم سی جد کہ معمولی واقعات نوں ’’بریکنگ نیوز‘‘ بنا کے سارا سارا دن نشر کرن والے نیوز چینلز وی چپ سادھ رکھے ہوئے سن جدوں سوشل میڈیا اُتے ایس دے ظلم و ستم دی تصویراں تے ویڈیوز وائرل ہوئیاں تے دل دہلا دین والے مناظر تے روا دین والی تصویراںجنہاں نوں ویکھنا وی دل گردے دا کم سی۔ سُتی ہوئی انسانیت تے مردہ میڈیا ذرا جہیا جاگیا تے پچھنا شروع کیتا، ایہہ میانمار کتھے وے؟ برما کس تھاں واقع اے، کیہ برما دا ناں ای میانمار اے، روہنگیا کون نیں؟ مسلمان نیں تے ایہناں نوں کیوں قتل کیتا جا رہیا اے۔ ایہناں اُتے وحشیانہ تشدد کرن والے درندے کون نیں؟ انج دے بے شمار سوال ذہن دی گتھلی وچ جمع ہون لگے جنہاں دے جوابات دین لئی محمد فاروق عزمی جہے درد دل رکھن والے روشن ضمیر بندے نے اپنے قلم نال بے کس مسلماناں دے مسائل تے ایہناں اُتے ہون والے ظلم و ستم نوں بے نقاب کرن تے دنیا دی توجہ دلوان لئی ’’مسلمانوں کی قتل گاہ برما‘‘ جہی کتاب لکھی جس دے ابتدائی صفحیاں وچ ’’عرضِ مصنف‘‘ دے طور اُتے لکھدے نیں کہ’’ایہہ کجھ صفحے جیہڑے میں لکھے نیں ہو سکدا اے کوئی صاحب اختیار جاگ جائے تے اوہناں مظلوماں لئی اواز چکے، اصل وچ حکومتاں دے کرن دا کم اے ایہہ بڑا پیچیدہ مسئلہ اے۔ برما وچ وڈی عالمی طاقتاں اپنے اپنے مفادات دی جنگ لڑ رہیاں نیں تے جنگ وی انج دی کہ جس وچ کوئی قواعد و ضوابط نہیں، نہ کدھرے کوئی اخلاقی یا انسانی حقوق دی پاسداری دا لحاظ اے۔

ساری قوتاں جنہاں وچ امریکہ، بھارت، چین، روس تے دیگر ملک شامل نیں جنہاں نے اپنی مکاریاں، چالاکیاں تے سازشاں دا انج دا جال بُنیا ہویا اے کہ اراکان برما دے بے گناہ مسلمان ایس جال وچ پھس گئے نیں تے ایہناں نوں ایس جال توں نکلن دی کوئی راہ وکھائی نہیں دے رہی، سب توں زیادہ ذمہ داری مسلم اُمہ اُتے عائد ہوندی اے پر مسلم اُمہ دے تن مردہ وچ کوئی جنبش نہیں ہوئی تے نہ ای بے چارے روہنگیا مسلماناں دے مسائل تے مشکلات وچ کوئی کمی آئی۔‘‘

میں ابتدا وچ برما دا مختصر تعارف قارئین نوں ایس لئی پیش کیتا اے کہ ایہناں نوں اوتھے دے حالات تے مسلماناں اُتے ڈھائے جان والے مظالم دا کجھ اندازہ ہو سکے۔ برما دے مسلماناں نوں برما وچ اک تھاں توں دوجی تھاں جان وچ بڑی مشکلاں پیش آندیاں نیں خصوصاً اک صوبے توں دوجے صوبے تیکر جانا انتہائی مشکل تے پُر خطر اے۔ ایس حوالے نال خالد اے مجید دا کہنا اے کہ ’’برما دے مسلمان کئی دہائیاں توں اپنے مذہبی، سیاسی تے سماجی حقوق توں محروم نیں۔ ایہناں اُتے تعلیم دے دروازے بند نیں۔ بدھ مت دی تعلیمات عام کرن لئی تے مسلماناں دی نسل کشی لئی آئے دن نویں نویں حربے استعمال کیتے جاندے نیں، نویں نویں تحریکاں دے ذریعے مسلماناں نوں کچلیا جاندا اے۔‘‘
’’مسلمانوں کی قتل گاہ برما‘‘ دے حالات اُتے عالمی اداریاں، غیر مسلم حکمراناں تے میڈیا نال کیہ گلہ کرنا۔ مسلم ملکاں دے حکمراناں تے میڈیا نوں وی سپ سنگھ گیا اے۔ کسے اک مسلمان حکمران نے وی ہمدردی دے دو بول نہیں بولے۔ ایس حوالے نال جے کسے نے اواز چُکی اے تے اوہ صاف گو شخصیت دا پیکر محمد فاروق عزمی اے جنہاں نے ایس وچ برما دے مسلماناں دے خلاف ہون والے دل دہلا دین والے مناظر نوں نوکِ قلم دے ذریعے پوری دنیا تیکر اپڑان دی کامیاب کوشش کیتی اے اوہ ایس عظیم قلمی جہاد وچ صفحہ اول دے سپاہی نیں۔ جنہاں نے دسیا کہ مسلم اُمہ اُتے ہون والے ظلم و جبر دا منہ توڑ جواب دینا ای جہادِ عظیم اے۔ بقول شاعر
حقیقت پہ مبنی تھے کردار سارے
مرے پاس جھوٹی کہانی نہیں ہے
عزمی صاحب دی ایس کتاب دا انتساب تاریک راہواں وچ مارے گئے اوہناں بے گناہ مسلماناں دے ناں کیتا اے جنہاں دا درد کسے نے محسو س نہیں کیتا۔ ایس کتاب دی اشاعت جدوں ہوئی تے ایس دا ایڈیشن بوہت سارے لوکاں تیکر اپڑ چکیا سی پر جدوں مجھ خاکسار نوں عزمی صاحب نے کتاب گھلی تے نال ای ایہہ وی حکم صادر فرمایا کہ تسیں ایس کتاب وچ شامل تحریراں نوں تنقیدی زاویے نال ویکھنا اے۔ میرے خیال وچ اک ریاست دے بارے وچ اینی جان کاری رکھنا تے ایس نوں لفظاں وچ بیان کرنا کارِ دشوار کم ہوندا اے جنہوں محمد فاروق عزمی نے بوہت احسن طریقے نال سرانجام دتا اے۔

بقول شاعر:
وہی قصے، وہی چہرے، وہی منظر پُرانے ہیں
کہانی کو بنانے میں کئی لگتے زمانے ہیں
عزمی صاحب دا شمار پاکستان دے سینئر کالم نگاراں وچ ہوندا اے۔ اوہ کئی عرصے توں خبراں تے دیگر رسائل وچ قلمی جوہر وکھا رہے نیں۔ اوہ اک درویش طبع انسان اے۔ عاجزی تے انکساری ایہناں دی شخصیت دا حسن اے جیہڑا ایہناں نوں بڈھا نہیں ہوندے میرے ایہناں نال پہلی ملاقات افتخار مجاز صاحب دی وفات اُتے علامہ عبدالستار عاصم دے طوسط نال ہوئی۔ بہرحال ایہناں دی دوجی کتاب ’’رقصَِ بسمل‘‘ جیہڑی ایہناں دے منتخب کالماں دا مجموعہ اے ایس کتاب وچ شامل تحریراں ایہناں دے روشن ضمیر قلم دا نتیجہ نیں۔ اوہ اپنی ایہناں زندہ جاوید تحریراں وچ اک صوفی دی مانند رقص کردے وکھائی دیندے نیں۔ ’’مسلمانوں کی قتل گاہ برما‘‘تے’’رقصِ بسمل‘‘ جہی خوبصورت کتاباں دی اشاعت لہور دے معروف اشاعتی ادارے قلم فائونڈیشن نے بڑے اہتمام دے نال کیتا اے جس دے روحِ رواں علامہ عبدالستار عاـصم نیں۔