بس… فیر لوکاں وچ غربت ودھدی گئی

شکیل امجد صادق

جاویدرامش میرے پیارے دوست نیں۔ ڈھیر خوبیاں دے مالک نیں۔ اردو دے خوبصورت شاعر نیں۔ خالی شاعر ہونا ای اوہناں دی خوبی نہیں جاوید رامش متنوع موضوعات تے بڑی آسان تے بھرویں دسترس رکھدے نیں۔ شعر کہنا تے مشکل ترین قافیہ نبھانا اوہناں لئی مشکل نہیں۔ مینو ںاوہ ایس لئی وی یاد رہندے نیں کہ اوہناں دا تخلص رامش مینوں ماضی دے جھروکیاں وچ جھانکن تے مجبور کر دیندا اے تے میں رانجھا رانجھا کردی نی آپے رانجھا ہوئی والی کیفیت تے تل جاندا اے یاں فیر میں اکثر میں نہیں رہتا وہ ہو جاتا ہوں والی کیفیت وچ مبتلا ہو جانا واں۔ جے ایہ دوویں کیفیتاں نہ ہون تے جاویدرامش میرے آل دوالے رہندے نیں تے میں کوبکو رسوا ہون توں بچ جانا واں۔ جاویدرامش دا تعلق تریخی شہر دیپالپور نال اے پر اج کل بسلسلہ روزگار لہور وچ رہندے نیں تے قوی امکان اے کہ تادم آخر لہور نوں ای اپنا مسکن بنائی رکھن گے۔ جاویدرامش دیاں دوجیاں خوبیاں وچوں اک خوبی ایہہ وی اے کہ اوہ حالات حاضرہ تے کڑی نظر رکھدے نیں تے کڑھدے وی نیں یعنی اوہناں نوں غریب عوام دے دکھ وی پتہ نیں تے اوہناں دے مسئلیاں توں جانوں وی نیں۔ اوہناں دی نظر حکومتی کماں اُتے وی اے تے حکمراناں دی ناعاقبت نااندیشی توں وی چنگی طرح واقف نیں۔ جاویدرامش حکومتی کارکردگی توں وی رنج نیں تے اداریاں دی غیریقینی صورتحال توں وی مطمئن نہیں یعنی موصوف اک حساس انسان اے تے وسیع و عریض ملک وچ کھلرے معاشی دکھ نوں وی اپنا دکھ ای سمجھدے نیں۔ اوہ اجتماعی بھکھ نوں انفرادی دے سانچے وچ ڈھالدے ہوئے نظر آئوندے نیں۔ اوہ عام آدمی دی محرومی نوں وی اپنی محرومی ای سمجھدے نیں۔ اوہناں دا اک شعر جو اپنے اندر پوری قوم دا نوحا رکھدا اے ملاحظہ کرو:
گداگروں میں گِنا کر سفید پوشوں کو
جو گوشوارے کبھی قوم کے بنایا کر
جاویدرامش اکثر اوقات میرے نال ملکی حالات تے گل بات دا سلسلہ ودھاندا رہندا اے تے کھلے عام اپنی محب الوطنی دا ثبوت دیندا اے۔ اج اوہناں نے مینوں بڑے دکھی دل نال اک تحریر گھلی جو ساڈی چوہتر سالہ تریخ دے منہ تے بہت وڈی چپیڑ اے۔ آئو دوستو ایس بہترین تے خوبصورت تحریر نال اپنے آپ نوں احتساب دے کٹہرے وچ کھڑا کرو تے سچ دے پرت کھولو۔
اک دن اک حکمران محل وچ بیٹھا سی جدوں اوہنے محل دے باہر اک سیب فروش نوں آواز لاندے ہوئے سنیا:
سیب خریدو سیب
حاکم نے باہر ویکھیا کہ اک دیہاتی بندا اپنے کھوتے تے سیب لدے بازار جا رہیا اے۔ حکمران نے سیب دی خواہش کیتی تے اپنے وزیر نوں کہیا: خزانے چوں پنج سونے دے سکے لے تے میرے لئی اک سیب لیا۔
وزیر نے خزانے چوں پنج سکے کڈھے تے اپنے معاون نوں کہیا: ایہ چار سونے دے سکے لے تے اک سیب لیا۔
معاون وزیر نے محل دے منتظم نوں سدیا تے کہیا: سونے دے ایہ تن سکے لے تے اک سیب لیا۔
محل دے منتظم نے محل دے چوکیداری منتظم نوں سدیا تے کہیا: ایہ دو سونے دے سکے لے تے اک سیب لیا۔
چوکیداری دے منتظم نے گیٹ سپاہی نوں سدیا تے کیہا: ایہ اک سونے دا سکہ لے تے اک سیب لیا۔
سپاہی سیب والے دے پچھے گیا تے اوہنوں گلمیوں پھڑ کے کہیا: دیہاتی انسان! توں ایناں شور کیوں کر رہیا ایں؟ تینوں نہیں پتہ کہ ایہ مملکت دے بادشاہ دا محل اے تے توں دل دہلا دین والی آوازاں نال بادشاہ دی نیندر وچ خلل پایا اے ہن مینوں حکم اے کہ تینوں قید کر دیواں۔
سیب فروش محل دے سپاہیاں دے پیراں وچ ڈگ گیا تے کہیا: میں غلطی کیتی جناب! ایس کھوتے دا بھار میری محنت دے اک سال دا نتیجہ اے ایہ لے لوو‘ پر مینوں قید کرن توں معاف رکھو‘ سپاہی نے سیب لَے تے ادھے اپنے کول رکھے تے باقی اپنے منتظم افسر نوں دے دتے تے اوہنے اوہدے وچوں ادھے رکھے تے ادھے اُتلے افسر نوں دتے تے کہیا: ایہ اک سونے دے سکے والے سیب نیں۔
افسر نے اوہناں سیباں دا ادھا حصہ محل دے منتظم نوں دتا‘ اوہنے کہیا: ایہناں سیباں دی قیمت دو سونے دے سکے نیں۔محل دے منتظم نے ادھے سیب اپنے لئی رکھے تے ادھے اسسٹنٹ وزیر نوں دتے تے کہیا: ایہناں سیباں دی قیمت تن سونے دے سکے نیں۔ اسسٹنٹ وزیر نے ادھے سیب چکے تے وزیر کول گیا تے کہیا ایہناں سیباں دی قیمت چار سونے دے سکے نیں۔ وزیر نے ادھے سیب اپنے کول رکھے تے ایس طرح صرف پنج سیب لے کے حکمران دے کول گیا تے کہیا: ایہ پنج سیب نیں جہنا ںدی مالیت پنج سونے دے سکے نیں۔
حاکم نے اپنے آپ سوچیا کہ اوہدے دور حکومت وچ لوک واقعی امیر تے خوشحال نیں‘ کسان نے پنج سیب پنج سونے دے سکیاں دے بدلے ویچے۔ ہر سونے دے سکے لئی اک سیب۔ تے لوک اک سونے دے سکے دے بدلے اک سیب خریدے نیں‘ یعنی اوہ امیر نیں۔ ایس لئی بہتر اے کہ ٹیکس وچ وادھا کیتا جاوے تے محل دے خزانے نوں بھریا جاوے تے فیر لوکاں وچ غربت ودھدی گئی۔ موجودہ ملکی صورتحال ایس تحریر دا خوبصورت عکس اے۔ بقول مرزا اسداللہ خاں غالب
ہوئے مر کے ہم جو رسوا،ہوئے کیوں نہ غرقِ دریا؟
نہ کبھی جنازہ اٹھتا نہ کہیں مزار ہوتا
٭٭٭