پنجاب دے بلدیاتی اداریاںدا نوحہ

جنہاں ملکاں وچ اعلیٰ عدلیہ دے فیصلیاں دا احترام تے ایہناں اُتے عملدرآمد نہیں ہوندا اوہ ملک کدی ترقی نہیں کر پاندے

تحریر اکرم عامر سرگودھا

ترقی یافتہ ملکاں برطانیہ، امریکہ، فرانس، ملائیشیا، اٹلی، جاپان، ترکی تے تائیوان سنے دنیا دے درجناں ملکاں دی سیاست دا بغور جائزہ لیا جائے تے ایہناں ملکاں دی ترقی وچ بلدیاتی اداریاں دے نمائندیاں دا عوامی مسائل حل کرن وچ اہم کردار اے۔ ایتھے سوال ایہہ پیدا ہوندا اے کہ کیہ ایہناں ملکاں دے سربراہان یا بیورو کریسی ذہنی شعور نہیں رکھدی؟، جنہاں نے بلدیاتی اداریاں دے ذریعے اختیارات عوام نوں نچلی سطح اُتے منتقل کیتے؟ اِنج ہر گز نہیں ایہناں ترقی یافتہ ملکاں دی بیورو کریسی تے سیاستداناں نوں ایس گل دا بخوبی اندازہ اے کہ اختیارات عوامی سطح اُتے منتقل کیتے بغیر نہ تے ملک ترقی کر سکدے نیں تے نہ ای ملک دے باسیاں نوں صاف ستھرا ماحول فراہم کیتا جا سکدا اے۔ جس نال ملک دا صحت مند معاشرہ تشکیل پا سکے تے نہ ای بنیادی مسائل عوام دی دہلیز اُتے حل ہو سکدے نیں۔ ایسے تناظر وچ جنرل پرویز مشرف دے عسکری دور وچ پرانے بلدیاتی نظام نوں تبدیل کر کے ترکی دے طرز دا بلدیاتی نظام پاکستان وچ متعارف کرایا گیا سی تے اختیارات عوامی سطح اُتے منتقل کیتے گئے سن، اختیارات عوامی سطح اُتے منتقل ہون نال جتھے شہری تے دیہی علاقیاں دے مکیناں نوں بنیادی سہولتاں گھر دی دہلیز اُتے ملنا شروع ہو گئیاں سن، جس نال نہ صرف تھانہ دی سطح اُتے اندراج مقدمات وچ کمی واقع ہوئی۔ بلکہ عوام دی اکثریت دے مسائل ایہناں دے علاقے دے بلدیاتی نمائندے ای نمٹاندے رہے، پرویز مشرف دور وچ متعارف کروائے گئے بلدیاتی نظام نال عوام دی اکثریت بیورو کریسی تے ملک دے وڈے سیاستداناں توں دور ہو گئی سی جس د ی وجہ نال پرویز مشرف دی حکومت دے خاتمے دے بعد آن والی حکومتاں نے پرویز مشرف دور دے بلدیاتی نظام وچ اپنی ضرورت دے مطابق تبدیلیاں کیتیاں تاکہ وڈے سیاست داناں دے ویران ڈیرے آباد ہو جان، ایس وچ بیورو کریسی دا وی اہم کردار سی، مسلم لیگ ن دے دور حکومت وچ پنجاب وچ پنج سال لئی 2015 وچ منتخب ہو کے بوجہ 2017 وچ حلف چک کے برسر اقتدار آن والے بلدیاتی ادارے، میٹروپولٹین کارپوریشنز، میونسپل کارپوریشنز، تحصیل میونسپل کمیٹیز، چیئر مین ضلع کونسلز تے اوہناں دے نائبین و نمائندیاں جنہاں دی اکثریت مسلم لیگ ن نال تعلق رکھدی اے تبدیلی دے دعویدار کپتان دی حکومت نے یک جنبش قلم اک غیر آئینی آرڈیننس دے ذریعے پنجاب دے بلدیاتی اداریاں دے 58، ہزار دے لگ بھگ عوامی نمائندگان گھر بھجوا دتا سی جد کہ ایہناں دے دور حکومت دے دو سال باقی سن، راقم دی ذاتی رائے دے مطابق پنجاب دے بلدیاتی اداریاں نوں تحلیل کرن دی وجہ صوبے دے اکثریتی بلدیاتی اداریاں دے سربراہان دی حکومت مخالف جماعت پاکستان مسلم ن نال وابستگی سی، بلدیاتی اداریاں نوں تحلیل کر کے ایڈمنسٹریٹرز مقرر کیتے گئے، جیہڑے ہن تیکر کم کر رہے نیں۔ ایہناں ایڈمنسٹریٹرز دے موہڈھیاں اُتے سرکاری عہدے دے نال بلدیاتی اداریاں دی سربراہی دا بوجھ پا کے ایہناں نوں دو بیڑیاں دا سوار بنا دتا گیا تے ایس طرح پنجاب دی عوام دی اکثریت کاک بال بن کے رہ گئی، جان دی امان پاواں تے ایہہ وی عرض کردا چلاں کہ پی ٹی آئی دی حکومت نے سندھ خیبر پختون خواہ تے بلوچستان دے بلدیاتی اداریاں دے بلدیاتی نمائندیاں نوں چھیڑیا تے اوہناں نے اپنے عہدے دا دورانیہ 5 سال مدت پوری کیتی تے اپنے صوبیاں وچ نہ صرف عوام نوں ریلیف دتا بلکہ وڈے وڈے میگاپراجیکٹس اُتے کم وی کروایا تے ہن تیکر جاری اے۔ پنجاب دے بلدیاتی ادارے محض ایس لئی تحلیل کر دتے گئے کہ ایہناں دے سربراہان دی اکثریت نے سیاسی ذرائع دے مطابق اپنی سیاسی جماعت نال وفاداریاں بدلن توں انکار کر دتا سی۔ گل ایتھے ای ختم نہیں ہو جاندی بزدار سرکار دی ہدایت اُتے بلدیاتی اداریاں دے ذریعے شروع کیتے گئے اکثریتی اضلاع وچ ترقیاتی کم وی ہن تیکر رُکے پئے نیں۔ بلدیاتی اداریاں دے غیر فعال ہون پاروں وڈے نکے شہر گندگی نال اٹے پئے نیں پین دے صاف پانی لئی لائے فلٹریشن پلانٹس دی پنجاب وچ 81 فیصد تعداد خراب ہو چکی اے تے عوام مضر صحت پانی پین اُتے مجبور نیں جس نال پنجاب وچ پیٹ تے انتڑیاں دے مریضاں دی تعداد وچ طبی ماہرین دے مطابق 2019 توں اکتوبر 2021 دے ابتدا تیکر 55 فیصد وادھا ہویا، ایسے طرح کسے شہری نوں اپنی کوئی دستاویز جیہڑے پہلے بلدیاتی نمائندے ایہناں دے گھر دی دہلیز اُتے تصدیق کر دیندے سن اوہ دستاویزات دی تصدیق کران لئی وی ہن عوام نوں سرکاری ملازمین دے دفاتر دا رخ کرنا پئے رہیا اے تے افسران کئی کئی ہفتے اپنے دفتراں وچ دستیاب نہیں ہوندے تے نکے نکے مسائل دے حل لئی عوام سرکاری دفتراں دے چکر لا لا کے تنگ آئے ہوئے نیں۔دوجے پاسے مہنگائی نے عوام دی کمر توڑ کے رکھ دتی اے جس نال پی ٹی آئی دا مورال متاثر ہو رہیا اے۔
سو گل کتھوں کتھے نکل گئی گل ہو رہی سی بلدیاتی اداریاں نوں قبل از وقت معزول کرن دی تے جدوں بلدیاتی ادارے معزول کر دتے گئے تے اوس ویلے توں بلدیاتی اداریاں دے سربراہواں دی اکثریت قانونی جنگ لڑ رہی اے جنہاں وچ میئر لہور کرنل مبشر جاوید میئر سرگودھا ملک اسلم نوید،چیرمین ضلع کونسل، ٹوبہ ٹیک سنگھ فوزیہ خالد وڑائچ، میئر بہاولپورعقیل نجم ہاشمی،چیئر مین ڈسٹرکٹ کونسل نارووال احمد اقبال،مئیر ساہیوال اسدعلی خان،میئر فیصل آباد ملک عبدلرزاق، چیئرمین ضلع کونسل قصور رانا سکندر حیات،چیئرمین ڈسٹرکٹ کونسل لودھراں راجن سلطان، چیئرمین ضلع کونسل گجرانوالہ مظہر قیوم ناہرہ، یوتھ پنجاب دے صدر ملک صدام حسین سنے دیگر بلدیاتی اداریاں دے سربراہ شامل نیں۔ ایس قانونی جنگ دے نتیجے وچ سپریم کورٹ آف پاکستان نے 25 مارچ 2021 نوں پنجاب دے بلدیاتی اداریاں نوں بحال کرن دا حکم دتا سی تے حکومت دے جاری کردہ آرڈیننس جس دے تحت پنجاب دے بلدیاتی ادارے معطل کیتے گئے سن نوں وی غیر قانونی قرار دے کے معطل کر دتا سی تے قرار دتا سی کہ بلدیاتی اداریاں دے نمائندیاں نوں اپنا دورانیہ پورا کرن دتا جائے۔ ایس طرح عدالت دے حکم اُتے بیک جنبش قلم بلدیاتی اداریاں توں فارغ کیتے گئے 58 ہزار بلدیاتی نمائندے بحال ہو گئے۔ پر 25 مارچ توں ہن تیکر حکومت پنجاب نے کسے وی شہر وچ کسے بلیاتی نمائندے نوں بلدیاتی دفتر فراہم نہیں کیتا تے رکاوٹ پیدا کیتی، ایس طرح بلدیاتی اداریاں دی بحالی دے باوجود پنجاب بھر دے بلدیاتی نمائندے جنہاں وچ میئرز چیئر مین ضلع کونسلز ، چیئر مین ٹائون کمیٹیز،اوہناں دے نائبین تے کونسلرز شامل نیں۔سردست اپنے اختیارات استعمال نہیں کر پا رہے، سپریم کورٹ آف پاکستان دے حکم اُتے عملدرآمد لئی متذکرہ بلدیاتی اداریاں دے سربراہواں نے لہور ہائیکورٹ نال رجوع کر رکھیا اے تے عدالت عالیہ دی جسٹس عائشہ ملک نے حکومت پنجاب توں 12 اکتوبر تیکر جواب طلب کیتا سی تے وضاحت طلب کیتی سی کہ سپریم کورٹ آف پاکستان دے حکم اُتے عملدرآمد کیوں نہیں ہو پایا جد کہ کئی اضلاع دے بلدیاتی اداریاں دے سربراہواں نے سپریم کورٹ آف پاکستان دے فیصلے اُتے عملدرآمد نہ کرن اُتے توہین عدالت دی درخواستاں وی دائر کر رکھیاں نیں سو ایس طرح بلدیاتی اداریاں نال وابستہ نمائندے اک لمبی قانونی جنگ لڑ رہے نیں جس وچ اوہ کس حد تیکر کامیاب ہوندے نیں ایہہ کہنا قبل از وقت اے۔
پر کپتان جی جان دی امان پائواں تے ایہہ گل حقیقت اے کہ جنہاں ملکاں وچ اعلیٰ عدلیہ دے فیصلیاں دا احترام تے ایہناں اُتے عملدرآمد نہیں ہوندا اوہ ملک کدی ترقی نہیں کر پاندے بلکہ ہمیشہ روبہ زوال رہے نیں۔ سپریم کورٹ آف پاکستان نے 25 مارچ نوں بلدیاتی اداریاں نوں بحال کرن دا حکم دتا سی، ہونا تے ایہہ چاہیدا سی کہ حکومت پنجاب عدالت دے حکم نوں کھلے دل نال تسلیم کردی تے سارے اضلاع، تحصیلاں وچ بلدیاتی اداریاں دے نمائندیاں نوں کم کرن لئی حسب سابق دفاتر فراہم کیتے جاندے تے ایس نال حکومت دا مورال بلند ہوندا کہ حکومت نے عدالت دے حکم اُتے عملدرآمد کر کے جمہوری بلدیاتی دور نوں اگے ودھن دا موقع دتا اے پر رکاوٹاں پیدا کر کے حکومت نے ثابت کیتا اے کہ اوہ اپنے مخالف کسے نوں برداشت نہیں کردی سو ہن بلدیاتی اداریاں نے سپریم کورٹ دے فیصلے اُتے عملدرآمد لئی عدالت عالیہ لاہور ہائیکورٹ نال رجوع کر رکھیا اے تے عدالت نے ایس کیس دی سماعت 12 اکتوبر نوں کرے گی۔ حکومت پنجاب عدالت وچ اعلیٰ عدالت سپریم کورٹ دے حکم اُتے عملدرآمد نہ کرن دی کیہ وجہ بیان کرے گی؟ یا ایس توں پہلے بلدیاتی اداریاں نوں کم کرن لئی دفاتر دے دتے جان گے عوام دی نظراں 12 اکتوبر دے عدالتی سماعت اُتے لگی ہوئی اے ایس حوالے نال قبل از وقت کجھ کہنا مناسب نہیں، ایس لئی قارئین نوں انتظار کرنا ہوئے گا؟