آغاز توں انجام تک

حمیداحمد سیٹھی

صفدر جاوید سید میرے سینئر کولیگ رہے نیں۔ بڑے مشفق‘ قابل تے ایماندار افسر جو مرکزی سیکرٹری تے کئی اہم عہدیاں تے کم کرن دے بعد ریٹائر ہوئے تے لہور وچ مستقل رہائش اختیار کرکے جمخانہ وچ دوستاں دے نال ہر شام گزاردے۔ صفدرصاحب نال میری پہلی ملاقات 1980ء وچ ہوئی۔ ایسے ورھے پاکستان تے انڈیا دا ون ڈے کرکٹ میچ ساہیوال وچ ہونا سی۔ مینوں صفدر جاوید دا پیغام آیا کہ اوہ ایہ میچ ویکھن آن گے۔ ساہیوال وچ کوئی ایناں اچھا ہوٹل یاں ریسٹ ہائوس نہیں سی کہ دوویں ٹیماں تے سٹاف نوں اوتھے ٹھہرایا جاندا۔ میں کجھ چنگے گھرانیاں دے مالکان اگے درخواست کرکے اوہناں دے کمریاں نوں ایس قابل بنوایا کہ ایہ اہم کم ٹیماں دی لوڑ تے اہمیت دے مطابق ہووے۔ انڈیا ٹیم دے کیپٹن بشن سنگھ بیدی سن۔ دو دن بعد انڈین رکٹ ٹیم میچ کھیڈ کے رخصت ہوئی۔
پاک و ہند کدی اکٹھے سن۔ حکومتاں بدلدیاں رہیاں‘ کدی جنگاں وی ہوئیاں‘ فیر دوستی نہ سہی‘ حالات کافی حد تک نارمل ہو گئے تے ویزے دی بنیاد تے آنا جانا رہیا۔ انڈین تے پاکستانی وفد تے کھڈاری اک دوجے دے ملک وچ کھیڈ تے علمی‘ ادبی مقصد لئی آن جان لگ پئے۔ قتیل شفائی نوں فلمی گیت لکھن لئی دو تن مہینے دی دعوت آن لگی۔ حالات وچ کمی بیشی ہوندی رہی۔ سن 2014ء وچ اپنی بیگم دے نال اک ہفتے لئی گورداسپور جان دا موقع ملیا۔ پرویز بھنڈارہ دے بہت سارے سکھ دوست نیں جو آئوندے نیں تے لہور جمخانہ کلب وچ ٹھہرائے جاندے نیں۔ میرا انڈیا جانا ہویا تے بھنڈارہ نے مینوں چار ڈبے ختائیاں دے دتے کہ ایہ ترپت سنگھ باجوہ نوں تحفے دے طور تے دے دینا۔ ایس طرح میری ملاقات باجوہ نال ہوئی تے اوہنے ساڈی خوب خاطر تواضع کیتی۔
اجے کجھ دیہاڑ پہلاں پرویز بھنڈارہ نے امریکہ توں ٹیلی فون کرکے دسیا اے کہ ترپت سنگھ فیر پنجاب دا منسٹر بن گیا اے۔ بھاویں میری ملاقات ہندوئواں دے مقابلے وچ سکھ مذہب دے پیروکاراں نال ودھ رہی اے پر سکھ برادری وچ دوجیاں دے مقابلے وچ زیادہ خوبیاں پائیاں جاندیاں نیں۔ مثلاً سکھ بڑے مہمان نواز واقع ہوئے نیں تہانوں کوئی سکھ فقیر نظر نہیں آوے گا اوہ اپنی ماں جائی زبان پنجابی نال اینی محبت کردے نیں کہ دل عش عش کر اٹھدا اے۔ میری اج ای اجے کھنہ نال فون تے گل ہوئی جو لہور جمخانہ وچ گولف کھیڈن لئی بے تاب سی۔ جدوں کجھ ورھے پہلاں مودی دور توں پہلاں میرا انڈیا جانا ہویا تے امرتسر وچ اک گالف کلب وچ دس باراں گالفرز نال ملاقات ہو گئی۔ ایہناں ساریاں نوں اک واری لہور وچ گالف کھیڈن لئی سدیا گیا سی۔ جدوں اوہ پندرہ دن بعد واپس جان لگے تے میں پچھیا کیہ تسیں آمد تے پولیس دے کول اندراج کروایا سی؟ اوہناں دی لاعلمی تے انکار تے میں اوہناں نوں پولیس لائن پولیس اسٹیشن لے گیا تے پرانیاں تریخاں تے انٹری کروا کے اوہناں نوں مشکل نال کڈھیا۔ اوہناں گالفرز وچ دو سکھ کھڈاری وی سن۔
پاکستان گورنمنٹ نے جدوں 2018ء وچ نوجوت سنگھ سدھو معروف کرکٹر دی آمد تے کرتارپور کوریڈور کھولن دا اہتمام کیتا تے اوہ دن بابا گورونانک دی یاد دا ورھا سی۔ ہن ہر ورھے تن ہزار سکھ انڈیا توں تے اینے ای دوجے ملکاں توں ورھے وار برسی تے دنیا دے وڈے گوردوارہ کرتارپور آئوندے نیں۔ پاکستان نے اوہدی بڑی چنگی تزئین و آرائش کیتی اے۔ ایسے تھاں سولھویں صدی وچ نانک صاحب دا انتقال ہویا سی۔ ایہ تھاں شکرگڑھ نارووال ضلع وچ اے۔ گورونانک 22ستمبر 1539ء نوں فوت وی کرتارپور وچ ہوئے۔ سکھاں دے گرو دی یادگاراں دی زیارت کرن دنیا دے بہت سارے ملکاں توں علاوہ واہگہ راہیں انڈیا توں آئوندے نیں۔ دو واری میں پاکستان ولوں واہگہ تے استقبال کیتا تے اوہناں دی واپسی تک ساتھ دتا۔ سکھاں دے بارے ایہ سب لکھن دا مقصد وزیراعظم مودی نوں شرم دوانا سی کہ اوہ کشمیریاں تے کرنا بند کر دیوے۔ دن ہمیشہ اکو جہے نہیں رہندے۔ اک گیراج وچ آخری دن گزارن والے مغل بادشاہ دا شعریاد رکھے:
کتنا ہے بد نصیب ظفر دفن کے لیے
دو گز زمین بھی نہ ملی کوئے یار میں