پنجاب ہائوس وچ منظور جھلاؔ بارے کتاباں دا مُکھ وکھالی اِکٹھ

بھُلا دِتے گئے شاعر دی حیاتی دے وکھو وَکھ پکھاں اُتے کیتی گئی ایس تحقیقی کاوش دی لفظاں وچ تعریف ممکن نہیں، مدثر اقبال بٹ
حاضرین ولوں جناب منظور جھلا اُتے بے مثل تخلیقی کم کرن اُتے صفدر و امق دی بھرپور پذیرائی، خصوصی رپورٹ

محمد ارشاد

چیئرمین پنجابی میڈیا گروپ مدثر اقبال ہوراں پنجابی یونین تے بابا فرید بک فائونڈیشن دے تحت معیاری پنجابی زبان و ادب دے فروغ لئی نہ صرف گراں قدر خدمات انجام دتیاں نیں بلکہ ایہہ ثابت کیتا اے کہ ایہناں جہیا کوئی دوجا نہیں ایہناں دونواں اداریاں نے پنجابی زبان وچ ادب دی اشاعت دے حوالے نال بے مثل خدمات انجام دتیاں نیں جنہاں اُتے مدثر اقبال بٹ بلاشبہ سراہے جان دے قابل نیں کہ حکومت دے کرن دے کم وی اک بندا بھرپور جذبے تے جنون دے نال کر رہیا اے۔

ایہہ سارے پیش منظر بیان کرن دا مقصد حال ای وچ ہون والی اک تقریب دی رواداد قارئین دی نظر کرنا اے جس دا اہتمام پنجابی یونین نے کیتا جس وچ پنجابی زبان دے معروف شاعر و محقق صفدر وامق دی پنجابی فلماں دے صاحب اسلوب تے منفرد گیت نگار منظور جھلا دی سوانح عمری تے ایہناں دی کلیات اُتے مشتمل دو کتاباں دا مُکھ وکھالی اِکٹھ پنجاب ہائوس لہور وچ ہویا۔ ایہہ دونویں کتاباں صفدر وامق دی انج دی تصانیف نیں جوآن والے مہینے تے سال وچ پنجابی زبان تے ادب دا اک اہم حوالہ ثابت ہون گیاں کیوں جے عظیم پر فراموش کردہ شاعر منظور جھلا دی ادبی عظمت نال ایہناں کتاباں دی اشاعت دے بعد پنجاب دی دھرتی دا ہر صاحب ذوق تے ادب دوست شہری متعارف ہو گیا اے۔ ایہہ اوہ گیت نگار نیں جنہاں دے گیتاں نوں ایس دھرتی دے بے مثل لوک گلوکاراں نے گایا جنہاں وچ ریشماں دا ناں سرفہرست اے جنہاں دی اواز وچ گایا گیا ایہناں دا گیت
ہائے او، ربانئیوں لگدا دل میرا
ہمیشہ لئی امر ہو چکیا اے۔ شاعر و محقق صفدر وامق دی منظور جھلا دی شاعری نوں یکجا کرن دے علاوہ ایہناں دی زیست اُتے لکھی گئی دونواں کتاباں نے محققین لئی تحقیق دے نویں در کھولے نیں۔

پنجابی یونین نے ایس باب وچ ایہناں دی ایس ادبی کاوش نوں سراہن تے ایہناں کتاباں نوں ادب دے قارئین نال متعارف کروان لئی اپنی روایت برقرار رکھدے ہوئے خصوصی تقریب دا اہتمام کیتا جس نال خطاب کردے ہوئے پنجاب دھرتی دا فخر و مان تے پنجابی میڈیا ہائوس دے چیف ایگزیکٹو مدثر اقبال بٹ نے کہیا کہ پنجابی دے معروف شاعر صفدر وامق نے پنجابی فلماں دے منفرد گیت نگار منظور جھلا دی سوانح عمری اُتے مفصل تے مربوط کتاب تحریر کیتی اے جد کہ دوجی کتاب وچ ایہناں دے سارے شعری اثاثے اُتے مشتمل کلیات شائع کیتی اے تے انج اوہناں نے منظور جھلا تے ایہناں دی زندگی نوں تاریخ دے پنیاں وچ محفوظ کر دتا اے۔ ایہناں دی تصانیف دے مطالعے دے بعد ایہہ واضح ہو جاندا اے کہ ایہہ کم ایہناں دے علاوہ کوئی ہور نہیں کر سکدا سی۔ اسیں ایہناں دونواں کتاباں دا مجموعی بڑے مان نال شائع کیتا اے جیہڑا ساڈے لئی کسے ادبی سرمائے توں گھٹ نہیں۔
تقریب دا اہتمام پنجابی یونین، پنجاب ہائوس تے پنجابی میڈیا گروپ دے سربراہ مدثر اقبال بٹ نے کیتا۔ تقریب وچ پنجابی زبان و ادب، ثقافت تے حقوق لئی جدوجہد کرن والے معروف شعرا، ادیباں تے دانشوراں دی وڈی تعداد نے شرکت کیتی جنہاں وچ پنجابی میڈیا گروپ دے صدر ندیم رضا ،فرہاد اقبال،الیاس گھمن ،احمد رضا وٹو، اتفاق بٹ،حسن عباس تے زاہد حسن سنے حاضرین دی کثیر تعداد شامل سی۔

معروف شاعر تے ایف ایم 103 دے معروف آر جے افضل ساحر نے نہایت عمدگی دے نال اسٹیج سیکرٹری دے فرائض انجام دتے جنہاں نے محقق صفدر وامق دے علاوہ اکرم جھلا اُتے وی گل کیتی۔
پنجابی میڈیا گروپ دے سربراہ مدثر اقبال بٹ نے اپنے خطاب وچ مزید کہیا کہ صفدر وامق نے جس لگن، محنت تے خلوص دے نال منظور جھلا دی زندگی دے پوشیدہ پہلوئواں اُتے گہرائی و گیرائی دے نال تحقیق کیتی اے ایس دی لفظاں وچ تعریف کرنا ممکن نہیں۔ ایہہ ساڈی ذمہ داری اے کہ اسیں منظور جھلا تے انج دی نابغہ روزگار ہستیاں دے حوالے نال کتاباں شائع کریئے تے ایہناں کتاباں نوں قارئین تیکر اپڑان لئی وی خاص اہتمام کریئے ایہہ تقریب ایس سلسلے دی محض اک کڑی اے اسیں آن والے دناں وچ ایس حوالے نال مزید تے وڈے پیمانے اُتے تقریبات دا انعقاد کراں گے۔
پنجابی میڈیا گروپ دے صدر ندیم رضا نے کہیا کہ صفدر وامق نال ملاقات توں پہلاں کھوج کار تے سوجھوان تصوراتی کردار ای لگدے سن پر ایہناں نال ملن تے منظور جھلا دی کتاباں دا مجموعہ پڑھن دے بعد ایہہ انکشاف ہویا اے کہ کھوج کار تے سوجھوان حقیقت وچ وی ہوندے نیں ایہناں دیاں کتاباں پڑھن توں پہلے منظور جھلا نوں وی ساغر صدیقی وانگوں دا اک مجذوب شاعر خیال کیتا کردا سی پر اوہناں نے منظور جھلا نوں ایہناں دے گیتاں وانگوں ہمیشہ لئی امر کر دتا ۔
اوہناں نے پنجابی زبان تے ادب دے فروغ لئی ادارے دے سربراہ مدثر اقبال بٹ، ایہناں دے پتر بلال مدثر بٹ تے ادارے دے جنرل منیجر رضوان اصغر بٹ دیاں کوششاں نوں وی سراہیا تے کہیا کتاباںدی معیاری تے غلطیاں توں مبرا اشاعت آسان کم نہیں جیہڑی ایہناں شخصیات دے بغیر ممکن نہیں۔
پنجابی زبان و ادب دے معروف شاعر، محقق تے صدر محفل صفدر وامق نے اپنے خطاب وچ کہیا کہ شعراء دے اشعار وچ کمی یا وادھا کرن والے غیر معروف شاعر ادب دشمنی دا ثبوت دے رہے نیں۔ منظور جھلا انج دے رویاں دا سب توں زیادہ شکار ہوئے میں انج دے 20 گیتاں دی نشاندہی کیتی اے جیہڑی منظور جھلا دی تخلیق نیں پر دوجے لوکاں دے ناں نال منسوب نیں میں ایسے طرح ایہناں گیتاں دی نشاندہی وی کیتی اے جیہڑی حقیقت وچ منظور جھلا دے نہیں بلکہ ایہناں نال منسوب ہو چکے نیں۔
اوہناں نے مزید کہیا کہ میں منظور جھلا اُتے ست ورہے پہلاں 2014 وچ تحقیق شروع کیتی سی جس لئی میں کسے توں مالی مدد نہیں لئی تے ایس باب وچ ایہہ سارا کم اپنے سرمائے نال کیتا اے۔ ایس باب وچ بھانویں بوہت ساری پیشکشاں ہوئیاں پر میں کسے دی پسند دے مطابق نہیں لکھنا چاہندا سی تے اپنے ضمیر دے مطابق حقائق بیان کرنا چاہندا سی پر انج دی کوئی پیش کش قبول نہیں کیتی۔
صفدر وامق نے مزید کہیا،
میرے لئی ایہہ جاننا ضروری سی کہ منظور جھلا قیام پاکستام دے ویلے قتل دے الزام وچ گرفتار ہوئے تے ایہناں دی رہائی کیوں کر عمل وچ آئی؟ بڑی جستجو دے بعد ایہہ راز وی کھل گیا کہ اک سکھ نے ایہناں دے وڈے بھرا نوں قتل کر دتا سی جس دا قاتل نے کوئی ثبوت وی نہیں چھڈیا سی۔ منظور جھلا نے بدلہ لین لئی ایس سکھ نوں قتل کر دتا تے استغاثہ ایہناں دے خلاف عائد الزام ثابت نہ کر سکیا۔ منظور جھلا دا اک حوالہ ایہہ وی اے کہ اوہ تحریک پاکستان دے دوران لیگی جلسیاں وچ اپنی شاعری نال لوکاں دے جذبات گرماندے سن۔
اوہناں نے کہیا کہ ساڈا المیہ ای ایہہ اے کہ اسیں اپنے شعراء تے لیجنڈز اُتے تنقیدی گل کرن توں گریز پا رہنے آں جس پاروں حقائق کدی ساہمنے نہیں آندے چناں چے ایہناں رویاں نوں تبدیل کرن دی لوڑ اے۔ ایس وچ شبہ نہیں کہ بابا فریدؒ اک بلند پایہ ولی اللہ ہون گے پر میں ایہہ تحقیق کرنی اے کہ پنجابی شاعر دی حیثیت نال ایہناں دا ادبی مقام و مرتبہ کیتا اے تے پنجابی زبان و ادب لئی ایہناں دی کیہ خدمات نیں؟
پنجابی ادب دی معروف شخصیت الیاس گھمن نے اپنا خطاب منظور جھلا دے گیت ، دلاں دیاں گلاں دلاں وچ رہ گیاں، شاماں پے گیاں، توں شروع کردے ہوئے کہیا صفدر وامق نے منظور جھلا اُتے ایس انداز نال تحقیق کیتی اے کہ ایہناں دی ایہہ تصنیفات ہر پنجابی دے دل دی اواز بن گئی اے تے ایسے محبت دے نال مدثر اقبال بٹ دا ایہناں کتاباں نوں شائع کرنا ایہناں دی پنجابی نال محبت دا ثبوت اے ایہہ پنجابی ادب دے فروغ دے باب وچ اک درخشاں مثال اے۔

اوہناں نے مزید کہیا کہ پنجابی گیت کاری وچ منظور جھلا میری پسندیدہ شخصیت نیں، کئی فلماں انج دیاں نیں جنہاں وچ جھلا دا اک ای گیت شامل اے تے ایہہ واحد گیت ایس فلم دی کامیابی دی ضمانت بن گیا۔ منظور جھلا نے پنجابی گیت نگاری وچ اوہ انفرادیت تے اسلوب پیش کیتا کہ ایہناں دی ادبی خدمات نوں نظر انداز کرنا ممکن نہیں۔اوہناں نے وسائل تے تعلیم دی کمی دے باوجود ایہہ کم کیتا جس دی کوئی دوجی مثال نہیں ملدی۔
اتفاق بٹ نے کہیا کہ پنجابی میڈیا گروپ دے سربراہ مدثر اقبال بٹ ایہناں کتاباں دی اشاعت اُتے مبارکباد دے مستحق نیں کہ اوہناں نے اج ایہناں لوکاں نال ملاقات کروا دتی جنہاں نال اک لمبے عرصے توں ملاقات دی خواہش سی۔
اوہناں نے کہیا کہ صفدر وامق اوہ شخصیت اے جنہاں دی تنقید توں کوئی نہیں بچ سکدا۔
معروف مصنف فیاض احمد اشرف نے کہیا کہ صفدر وامق نے جدوں میرے ساہمنے منظور جھلا اُتے کتاب لکھن دی گل کیتی تے میں سمجھیا کہ اوہ آپ جھلے ہو گئے نیں پر ایہناں دی کتاباں پڑھن دے بعد میرے اُتے ایہہ انکشاف ہویا کہ ایہناں دے علاوہ کوئی ہور ایہہ کم کر ای نہیں سکدا سی۔
معروف ناول نگارزاہد حسن نے کہیا کہ لہور تہذیب تے ادب و ثقافت دا شہر اے تے اک دور وچ ایہہ اردو زبان و ادب دا مرکز بن گیا سی پر ویلا ہن بدل رہیا اے۔ اوہناں نے مزید کہیا کہ لوکاں نے منظور جھلا نال بوہت ساری انج دیاں گلاں منسوب کر دتیاں نیں جنہاں دے بارے وچ صفدر وامق دی کتاب دا مطالعہ کرن دے بعد ایہہ پتہ چلدا اے کہ ایہناں دا حقیقت نال کوئی تعلق نہیں۔ ایس وچ شبہ نہیں کہ مدثر اقبال بٹ ساڈے رہنما نیں۔ کجھ عرصے پہلاں تیکر لگدا سی گویا پنجابی لاوارث ہو چکی اے پر ہن حالات بدل رہے نیں تے پنجابی زبان دے فروغ لئی وی کم ہو رہیا اے۔
پنجابی دے معروف شاعر و مصنف فرہاد اقبال نے کہیا کہ اسیں پنجابی یونین تے بابا فرید بک فائونڈیشن دے شکر گزار آں کہ ایہہ ادارہ پنجابی زبان و ادب دی گمشدہ ادبی شخصیات نوں ساڈے اگے لیان دی ذمہ داری نبھا رہیا اے۔ اوہناں نے کہیا کہ منظور جھلا اُتے تحقیقی کم اگرچے تاخیر نال ہویا پر ایس دے باوجود ایہناں کتاباں دی اشاعت غیر معمولی سنگ میل اے جنہوں ادارے نے عبور کیتا اے کیوں جے لوکاں نے اپنی اپنی سوچ دے مطابق جھلا نوں اک افسانوی کردار بنا دتا سی۔ صفدر وامق تے اسیں سونے دے ذرات اکٹھے کر کے مدثر اقبال بٹ دے حوالے کر دتے سن جنہوں اوہناں نے اک ماہر سنار وانگوں عمدگی دے نال ایہناں کتاباں نوں شائع کیتا اے جس دی کوئی دوجی مثال نہیں ملدی۔
معروف کامیڈین حسن عباس نے تقریب وچ اپنے فن دا مظاہرہ کر کے ایس زرد موسم وچ ہاسے کھلارے بلکہ حاضرین دے دل وی جت لئے۔ اوہناں نے پنجابی دی لوک گلوکارہ ریشماں دی اواز وچ منظور جھلا دے لازوال گیت گا کے محفل نوں چار چن لا دتے۔
پنجابی میڈیا گروپ دے سربراہ تے تقریب دے میزبان مدثر اقبال بٹ نے تقریب دے اختتام اُتے مہماناں دا شکریہ ادا کیتا تے پرتکلف کھانے نال حاضرین دی تواضع کیتی جنہاں نے ایہناں لئی نیک تمناواں دا اظہار کیتا۔