امریکہ دی چین نوں محدود کرن دی حکمت عملی

تے چار فریقی اتحاد جہے اقدامات نال امریکہ تے چین دے وچکار کشیدگی وچ وادھا ہویا اےAukus

رابعہ رحمن

ایس گل وچ کوئی شک نہیں کہ چین دی اج دنیا وچ سب توں تیزی دے نال ترقی کردی ہوئی معیشت اے، حجم دے لحاظ نال تے اج وی امریکی معیشت سب توں وڈی اے پر چینی معیشت دی ترقی دی رفتار نوں ویکھدے ہوئے لگدا اے کہ آن والے ویلے وچ ایہہ امریکہ نوں وی پچھے چھڈ جائے گا۔ اج دی دنیا وچ معاشی ترقی سب توں اہم اے کیوں جے دفاعی میدان وچ جہی ترقی وی کر لئی جائے جدوں تیکر ایس نوں سپورٹ کرن لئی اک مضبوط معیشت نہیں ہوئے گی۔ دفاعی طاقت برقرار نہیں رہ سکدی، سابقہ سویت یونین دی مثال سب دے ساہمنے اے، اک بوہت وڈی تے مضبوط دفاعی قوت ہون دے باوجود جدوں معیشت کمزور ہوئی تے ریاست اپنا وجود وی برقرار نہ رکھ سکی۔ ایہناں ای وجوہات دی بنا اُتے اج امریکہ چین دی معیشت توں خوفزدہ اے تے ایس دی کوشش اے کہ کس طرح چین نوں محدود کیتا جائے تاکہ اوہ علاقے تے دنیا وچ اپنا اثر و رسوخ ودھا کے امریکہ لئی خطرہ نہ بن سکے۔ حال ای وچ اقوام متحدہ دی جنر اسمبلی نال خطاب کردے ہوئے امریکی صدر جوبائیڈن نے وی بالواسطہ طور تے چین دا ذکر کیتا جس دے بعد چینی صدر ولوں ایس دا رد عمل وی آیا۔امریکی صدر نے تے ایہہ کہیا کہ اوہ کسے نویں سرد جنگ ول ہر گز نہیں جانا چاہندے پر لگدا ایہو اے کہ دنیا جلدی اک نویں سرد جنگ وچ مبتلا ہو جائے گی باوجود ایس دے کہ چین نے کدی وی کسے قسم دے جارحانہ دفاعی عزائم دا اظہار نہیں کیتا تے نہ ای کسے بین الاقوامی یا علاقائی تنازع دا حصہ بنیا اے۔ امریکہ ولوں اک سہ فریقی سکیورٹی معاہدہ پہلے ای وجود وچ آ چکیا اے جس وچ ایس دے علاوہ برطانیہ تے آسٹریلیا شامل نیں۔ ایس معاہدے دا مقصد وی چین دے ایشیا پیسیفک وچ اثر و رسوخ نوں روکنا اے ایس معاہدے نوں Aukusدا ناں دتا گیا اے چین نے ایس پیش رفت نوں غیر ذمہ دارانہ حرکت کہیا اے جیہڑا علاقائی امن و امان لئی خطرہ اے تے ایس نال اسلحے دی اک نئی دوڑ شروع ہو سکدی اے۔ آسٹریلیا ولوں فرانس دے نال آبدوز دی خرید و فروخت دا معاہدہ منسوخکرنا وی ایسے معاہدے دی بدولت اے ، فرانس نے ایس اُتے شدید رد عمل دا مظاہرہ کردے ہوئے امریکہ نوں ایس دا ذمہ دار ٹھہرایا تے آسٹریلیا دے نال نال امریکہ توں وی اپنے سفیر نوں واپس بلا لیا۔ بعدازاں امریکی صدر دی ذاتی کاوشاں نال صورتحال مزید کشیدہ ہون توں بچ گئی۔
چین نے ایس ساری پیش رفت اُتے اپنے تحفظات توں بین الاقوامی برادری نوں وی خبردار کیتا اے۔ چین دے خلاف دفاعی حصار نوںمزید مضبوط کرن لئی امریکی صدر نے چار ملکی اتحاد دے سربراہواں نوں وی واشنگٹن مدعو کیتا جتھے ایہناں دے نال علاقائی صورتحا ل اُتے تفصیلی تبادلہ خیال ہویا، امریکہ، ہندوستان، آسٹریلیا تے جاپان اُتے مشتمل ایہہ چار ملکی اتحاد وی امریکہ ولوں چین دے خلاف اک مربوط لائحہ عمل نوں عملی شکل دین لئی بنایا گیا اے۔ماہرین ایس چار ملکی اتحاد نوں Aukusاُتے اک کھاتا تصور کردے نیں جس دے دفاعی عزائم بوہت واضح نیں۔ ایہناں سربراہان دے اجلاس دے اختتام اُتے جیہڑا مشترکہ اعلامیہ جاری کیتا گیا اے ایس وچ واضح طور تے کہیا گیا اے کہ ایہہ سربراہ اجلاس ایس گل دا اعادہ کردا اے کہ سارے رکن ممالک اک آزاد تے فقط انڈوپیسیفک اُتے متفق نیں تے ایہنوں یقینی بنان لئی ہر ممکن اقدامات کرن گے ایس اجلاس تے اعلامیہ اُتے چین نے شدید تحفظات دا اظہار کردے ہوئے امریکہ نوں متنبہ کیتا کہ اوہ بند تےمخصوص نکے حلقیاں دی تخلیق توں باز رہے نہیں تے ایس دے نتائج خطرناک وی ہو سکدے نیں ایس طرح دے اقدامات تے بیانات توں تنازعات تے کشیدگی نوں ہوا ملے گا جس نال علاقائی تے بین الاقوامی امن دا ماحول وی یقینی طور تے خراب ہوئے گا۔
Aukusتے چار فریقی اتحاد جہے اقدامات نال امریکہ تے چین دے وچکار کشیدگی وچ وادھا ہویا اے تے ایہہ ایس گل دا وی ثبوت اے کہ امریکہ چین نوں محدود کرن دی حکمت عملی اُتے عمل پیرا اے اندرونی تقسیم تے تنائو دی وجہ نال جوبائیڈن نے چین ولوں جارحانہ طرز عمل اختیار کیتا ہویا اے۔چینی حکام دے مطابق چین ولوں امریکی حکمت وچ ٹرمپ تے جوبائیڈن دا طرز عمل تقریباً اک جہیا ای اے چینی راہنمائواں نے امریکی صدر نوں ایس گل دی کھلی تنبیہ کیتی اے کہ اوہ چین دے خلاف کسے وی سرد جنگ جہی صورتحال پیدا کرن توں گریز کرن کیوں جے ایس نال نقصان بہرحال امریکہ دا ای ہوئے گا۔ روس دے کمزور ہون دے بعد ہن امریکہ چین نوں اپنے جارحانہ معاشی تے دفاعی عزائم دی تکمیل وچ اک سب توں وڈی تے مضبوط رکاوٹ سمجھدا اے تے باوجود ایس دے کہ چین نے ہن تیکر کسے وی کھلم کھلا کشیدگی توں گریز کیتا اے تے بین الاقوامی تنازعات وچ امریکہ نوں کدی کھل کے چیلنج وی نہیں کیتا پر بہرحال ایس دی تیزی نال ترقی کردی معیشت نوں امریکہ اپنے لئی اک وڈا خطرہ تصور کردا اے دنیا بے شک کسے نویں سرد جنگ دی متحمل نہیں ہو سکدی پر وڈی طاقتاں دی طاقت دی جنگ وچ ایہہ کون ویکھدا اے ایس ساری صورتحال وچ پاکستان ل ئی وی اک واضح خطرہ اے کیوں جے اسیں نہ صرف چین دے گوانڈھی آں بلکہ پاک چین مضبوط دوستی وی بھرپور دنیا اُتے واضح اے سانوں ایہناں حالات وچ اپنے کارڈز بوہت سوچ کے کھیڈنے نیں اسیں کسے دے مفادات دی جنگ وچ ہن مزید استعمال نہیں ہو سکدے۔ دانش مندی، حکمت تے دور اندیشی ویلے دی اہم لوڑ اے۔