برادر ملک سعودی عرب دا پاکستان نوں 3 ارب ڈالر دے مالی پیکج دا اعلان

ایس تعاون وچ محفوظ ذخائر وچ 3 ارب ڈالر تے موخر ادائیگیاں وچ اک ارب 20 کروڑ توں ڈیڑھ ارب ڈالر مالیت دی تیل دی فراہمی شامل اے

چوہدری شاہد اجمل

دوست اسلامی ملک سعودی عرب ولوں پاکستان نوں 3 ارب ڈالر مالی تعاون فراہم کرن دا اعلان کیتا گیا اے۔ سعودی تعاون نال پاکستان نوں عالمی سطح اُتے اشیا دیاں قیمتاں وچ وادھے دے پیش نظر توازن ادائیگی وچ مد دملے گی۔ تعاون وچ محفوظ ذخائر وچ 3 ارب ڈالر تے موخر ادائیگیاں اُتے اک ارب 20 کروڑ توں اک ارب 50 کروڑ ڈالر مالیت دی تیل دی فراہمی شامل اے۔ پاکستان تے سعودی عرب قیادت دی تبدیلی دی پرواہ کیتے بغیر ہمیشہ اک دوجے دے نال کھڑے رہے نیں۔ ماضی دے نال نال عصر حاضر وچ وی علاقائی تے بین الاقوامی سطح اُتے ہون والی پیش رفت دے تناظر وچ اپنے تعلقات نوں تبدیل کرن دی کدی نوبت نہیں آئی۔ دونواں ملکاں دے تعلقات وچ ثابت قدمی رہی اے۔حرمین شریفین دا گھر ہون دے ناطے سعودی عرب دا مسلم امہ لئی قائدانہ کردار فطری اے۔ دونواں ملکاں دی ترجیحات تے اہداف اک دوجے نال ملدے نیں تے ایہہ اک دوجے دے تجربات توں مستفید ہو سکدے نیں۔ موسمیاتی تبدیلی دے اثرات نوں گھٹ کرن لئی باہمی تعاون ودھا سکدے نیں۔ سعودی عرب نے پچھلے ہفتے وزیراعظم عمران خان دے 3 روزہ دورے دے موقعے تے پاکستان لئی اپنا مالیاتی تعاون شروع کرن دا اعلان کیتا سی۔ جس وچ محفوظ ذخائر وچ 3 ارب ڈالر تے موخر ادائیگیاں اُتے اک ارب 20 کروڑ توں اک ارب 50 کروڑ ڈالر مالیت دی تیل دی فراہمی شامل اے۔سعودی حکومت پاکستان دے اکائونٹ وچ اک سال لئی فوری طور تے 3 ارب ڈالر دی رقم جمع کروائے گی تے اکتوبر 2023 وچ آئی ایم ایف پروگرام دی تکمیل تیکر ایہنوں رولنگ وچ رکھے گی۔ایس سہولت نال پاکستان نوں آئی ایم ایف نوں اپنے فنانسنگ پلان دے بارے وچ قائل کرن وچ مدد ملے گی۔ ایس توں پہلاں سعودی عرب نے 2018 وچ زرمبادلہ دے ذخائر نوں ودھان وچ مدد لئی پاکستان نوں 3 ارب ڈالر دی تیل دی سہولت فراہم کرن دا وعدہ کیتا سی۔ بعد وچ پاکستان نے 3 وچوں 2 ارب ڈالر دے ذخائر سعودی عرب نوں واپس کر دتے سن ۔ دونویں ملکاں دے وچکار تعلقات وقت دی ضرورت دے مطابق پورا اترے نیں دونویں ملکاں دے خصوصی تعلقات ست دہائیاں توں نیں۔ پاکستان چاہندا اے کہ ساڈے تجارتی تعلقات تے سرمایہ کاری وچ تعاون بہترین سیاسی تعلقات دے نال جوڑیا جائے۔ دونویں ملکاں دے پرائیویٹ تے کارپوریٹ سیکٹر تجارت، کاروبار تے سرمایہ کاری دے موقعے دا جائزہ لے رہے نیں تے موقعے توں فائدہ چکن۔ وزیراعظم عمران خان نے سعودی کاروباری برادری نوں پاکستان وچ سرمایہ کاری دی دعوت دتی سی تے کہیا سی کہ سعودی عرب دی سلامتی نوں جدوں وی خطرہ ہوئے گا تے حفاظت لئی پاکستان نال کھڑا ہوئے گا ۔ حکومت پاکستان ایہہ سمجھدی اے کہ پاکستان تے سعودی عرب دے وچکار اتحاد مسلم دنیا نوں متحد کرن وچ کردار ادا کر سکدا اے۔ سعودی عرب نے اسلامی تعاون تنظیم (او آئی سی ) دے رکن دی حیثیت نال ہمیشہ مسلمان ملکاں نوں متحد کرن مسلم دنیا نوں درپیش مسائل اجاگر کرن لئی کلیدی کردار ادا کیتا اے۔ سعودی عرب دا وژن 2030 پاکستان نوں سعودی عرب نال رابطے لئی موقع فراہم کرے گا تے حکومت دے پاکستان دے بامقصد منصوبے نیں۔
وزیراعظم عمران خان نے 3 ارب ڈالر مالی تعاون فراہم کرن دے اعلان اُتے سعودی عرب دا شکریہ ادا کردے ہوئے کہیا کہ ایس نال پاکستان وچ عالمی سطح اُتے شیواں دیاں قیمتاں وچ وادھے دے پیش نظر توازن ادائیگی وچ مدد ملے گی۔ سعودی عرب دے اخبار الریاض نوں اک انٹرویو وچ وزیراعظم عمران خان نے کہیا کہ اسیں سعودی عرب ولوں محفوظ ذخائر وچ 3 ارب ڈالر تے موخر ادائیگیاں اُتے اک ارب 20 کروڑ توں اک ارب 50 کروڑ ڈالر مالیت دی پٹرولیم مصنوعات دی فراہمی دے حالیہ اعلان اُتے ایہناں دے انتہائی مشکور آں۔ اوہناں نے کہیا کہ پاکستان تے سعودی عرب دے وچکار پائیدار تے تاریخی برادرانہ تعلقات نیں جیہڑے مشترکہ اعتقاد، تاریخ تے باہمی تعاون اُتے کھڑے نیں ایہناں دا کہنا سی کہ سعودی عرب نے مشکل وقت وچ پاکستان دے نال ہمیشہ بے لوث تعاون کیتا اے۔ وزیراعظم نے کہیا کہ سعودی عرب دا حالیہ بے لوث رویہ دونواں ملکاں دے وچکار سدا بہار دوستی نوں مضبوط کر رہیا اے۔ وزیراعظم نے کہیا کہ پاکستان تے سعودی عرب دے وچکار اتحاد مسلم دنیا نوں متحد کرن وچ کردار ادا کر سکدا اے۔ سعودی عرب نے اسلامی تعاون تنظیم (او آئی سی) دے رکن دی حیثیت نال ہمیشہ مسلمان ملکاں نوں متحد کرن مسلم دنیا نوں درپیش مسائل اجاگر کرن لئی کلیدی کردار ادا کیتا اے۔ ایہناں دا کہنا سی کہ مغرب توں اسلام نوں ودھدے خطرات سب لئی تشویش دا باعث نیں۔ بھائی چارہ تے امن اُتے ساڈا ایمان اے جد کہ دہشت گردی اسلام دا حقیقی چہرہ نہیں ۔ ایہناں دا کہنا سی کہ سعودی عرب دو مقدس مسیتاں دا مرکز اے۔ ایس لئی مسلم امہ دی قیادت لئی ایہناں دے کول قدرتی کردار اے تے پاکستان ایس حوالے نال تعاون لئی صف اول اُتے ہوئے گا۔ وزیراعظم عمران خان نے معاشی میدان وچ سعودی عرب دے اقدامات نوں سراہندے ہوئے کہیا کہ سعودی عرب دا وژن 2030 پاکستان نوں سعودی عرب نال روابط لئی موقعے فراہم کرے گا تے حکومت دے پاکستان دے بامقصد منصوبے نیں۔ اوہناں نے کہیا کہ میں ایہہ کہنا چاہواں گا کہ نیا پاکستان تے سعودی وژن 2030 وچ موشیواکنامک فنڈ میٹنلز وچ اہم مواقع نیں، دونویں منصوبے معاشی موقعے تے توسیع، مقامی بڑھوتری، جدت تے ترقی، تجارت روابط اُتے انحصار کر رہے نیں۔ ایہناں دا کہنا سی کہ پاکستان آئی ٹی، انفراسٹرکچر ڈویلپمنٹ تے زراعت وچ مہارت دے نال نال اسکلڈ تے سیمی اسکلڈ دونواں سطح دی افرادی قو ت فراہم کر سکدا اے۔ وزیراعظم نے کہیا کہ ماضی وچ کجھ موقعیاں اُتے انج ہویا اے پر ہن علاقائی تے بین الاقوامی پیش رفت دے نتیجے وچ سعودی عرب دے نال تعلقات نوں نویں جہت عرب دے نال تعلقات نوں نویں جہت دین وچ کوئی رکاوٹ حائل نہیں۔ عمران خان نے کہیا کہ ہن ساڈی بنیادی خواہش اے کہ ایہناں تعلقات نوں گہرائی، متنوع تے باہمی فائدے دے حامل اسٹریٹجک شراکت داری وچ تبدیل کیتا جائے۔ اسیں ہن باہمی تعاون دے نویں تے غیر روایتی پہلو دے ذریعے تاریخ بنان لئی کم کر رہے آں۔ وزیراعظم عمران خان نے حالیہ دناں اپنے دورہ سعودی عرب دے دوران کہیا سی کہ سعودی عرب دی سلامتی نوں جدوں وی خطرہ ہوئے گا تے حفاظت لئی پاکستان نال کھڑا ہوئے گا۔ ریاض وچ سعودی انوسٹنٹ فورم نال خطاب کردے ہوئے وزیراعظم عمران خان دا کہنا سی کہ پاکستان تے سعودی عرب دے وچکار تعلقات دیگر سارے تعلقات توں بالاتر نیں کیوں جے ایہہ عوام دے عوام نال تعلقات نیں۔ پاکستان وچ جیہڑی وی حکومت آندی اے ایس دے سعودی عرب دے نال خصوصی تعلقات ہوندے نیں۔ ایہناں دا کہنا سی کہ انسان ایس نوں یاد نہیں رکھدا جس نے چنگے ویلے وچ ساتھ دتا ہوئے پر مشکل ویلے وچ ساتھ دین والے نوں بھلایا نہیں جاندا۔ عمران خان نے کہیا کہ سعودی عرب نوں جدوں کدی سلامتی دا خطرہ ہوئے گا تے باقی دنیا دے نال کیہ ہوندا اے میں نہیں جان دا پر میں یقین دلوانا واں کہ تہاڈی حفاظت لئی پاکستان تہاڈے نا ل کھڑا ہوئے گا۔
عمران خان نے کہیا کہ سعودی سرمایہ کاراں اُتے زور دینا واں کہ حالات ہمیشہ اک جہے نہیں رہندے تے تبدیل ہوندے نیں۔ جس طرح کاروباری برادری جان دی اے کہ کامیاب ترین کاروباری بندے مستقبل ول ویکھدے نیں تے رسک لین دی صلاحیت رکھدے نیں ریاض وچ مڈل ایسٹ گرین انیشیٹیو سربراہی اجلاس وچ خطاب کردے ہوئے وزیراعظم عمران خان نے کہای کہ دنیا وچ 10 فیصد ملک 80 فیصد کاربن دے اخراج دے ذمہ دار نیں تے پاکستان موسمیاتی تبدیلی دے حوالے نال بدقسمتی نال دنیا دے 10 خطرناک ترین ملکاں وچ شامل اے۔اوہناں نے کہیا کہ پچھلے 10 ورھیاں دے دوران سانوں 152 انتہائی خطرناک واقعیاں دا ساہمنا کرنا پیا، جس نال 8.3 ارب ڈالر دا معاشی نقصان برداشت کرنا پیا تے مستقبل وچ ایس حوالے نال اقدامات دی لاگت 6 توں 14 ارب ڈالر دا تخمینہ لایا گیا اے۔ ایہناں دا کہنا سی کہ دنیا ولوں کسے کاروائی توں پہلے اسیں فیصلہ کیتا کہ اسیں بحیثیت ملک اپنی بقا لئی جو ممکن ہو ئے کراں گے تے اسیں 2030 تیکر توانائی دا 60 فیصد شفاف توانائی وچ تبدیل کراں گے۔
وزیراعظم دے مشیر برائے خزانہ شوکت ترین نے کہیا سی کہ موخر ادائیگیاں اُتے سعودی تیل دی سہولت لئی اک ہور معاہدہ طے پا گیا اے پچھلے مہینے قومی اسمبلی وچ اک سوال دا جواب دیندے ہوئے شوکت ترین دا کہنا سی کہ اوہ سعودی عرب نا صرف موخر ادائیگی اُتے تیل دی اک ہور سہولت اُتے غور کر رہیا اے بلکہ ا ک سمجھوتہ وی تقریباً ہو چکیا اے۔ آئی ایم ایف نے اسلام آباد توں مالیاتی بہائو نوں یقینی بنان لئی کہیا سی کہ جس دا ایس نے 39 مہینے دی توسیع فنڈ سہولت نوں حتمی شکل دین دے وقت وعدہ کیتا سی۔ ایس سلسلے وچ سعودی عرب تے چین ولوں تعاون 3 سالہ مالیاتی منصوبے دا اک اہم ستون سی۔ شوکت ترین نے قومی اسمبلی وچ تصدیق کیتی سی کہ مالی سال 2013-14 دے دوران وزیراعظم دی منظوری نال سعودی عرب مانیٹری ایجنسی توں ڈیڑھ ارب ڈالر یعنی اک ارب 57 کروڑ 19لکھ ڈالر دی مساوی گرانٹ اسٹیٹ بن وچ پاکستان ڈویلپمنٹ فنڈ لمیٹڈ دے اکائونٹ وچ منتقل ہوئے گی۔ایہناں دا کہنا سی کہ خام تیل دی عالمی قیمتاں وچ وادھے دے بعد پاکستان نے سعودی عرب نال موخر ادائیگی دی درخواست کیتی سی۔
سعودی عرب ولوں ایس ورہے 3 ارب ڈالر دے ذخائر مرکزی بینک وچ جمع کروان تے اک ارب 20 کروڑ ڈالر دی ریفائنڈ پٹرولیم مصنوعات دی فنانسنگ نال پاکستان دی مدد دا اعلان کیتا گیا اے۔ سعودی حکومت، پاکستان دے اکائونٹ وچ اک سال لئی فوری طور تے 3 ارب ڈالر دی رقم جمع کروائے گی تے اکتوبر 2023 وچ آئی ایم ایف پروگرام دی تکمیل تیکر ایہنوں رولنگ وچ رکھے گی۔ ایس سہولت نال پاکستان نوں آئی ایم ایف نوں اپنے فنانسنگ پلان دے بارے وچ قائل کرن وچ مدد ملے گی۔ ایس دے علاوہ سعودی حکومت، اسلام آباد نوں ڈیڑھ ارب ڈالر سالامہ دی موخر ادائیگیاں اُتے خام تیل فراہم کرے گی۔ ایس توں پہلاں سعودی عرب نے 2018 وچ زرمبادلہ دے ذخائر نوں ودھان وچ مدد لئی پاکستان نوں 3 ارب ڈالر دی نقد رقم فراہم کیتی سی تے 3 ارب ڈالر دی تیل دی سہولت فراہم کرن دا وعدہ کیتا سی۔ بعد وچ پاکستان نے 3 وچوں 2 ارب ڈالر دے ذخائر سعودی عرب نوں واپس کر دتے سن۔ ایس ورہے جون وچ وی سعودی عرب نے سالانہ ڈیڑھ ارب ڈالر دے تیل دی سہولت فراہم کرن دا اعلان کیتا اے۔ وفاقی وزیر مملکت فرخ حبیب دا کہنا اے سعودی عرب پاکستان دا اوہ پرانا دوست اے جیہڑا ہمیشہ مشکل وقت وچ پاکستان دے کم آیا اے فرخ حبیب دا کہنا سی عمران خان نے کجھ اسلوبی نال کالعدم تنظیم دے دھرنے نال ہون والے بحران اُتے قابو پا لیا اے۔ وزیراعظم عمران خان نے کامیاب خارجہ پالیسی دے ذریعے ملک نوں بحراناں توں کڈ کے ترقی دی راہ اُتے گامزن کر دتا اے۔ ایس اُتے پی ڈی ایم پاک سعودی تعلقات اُتے تے پاکستانی معیشت دے مستحکم ہون اُتے انتہائی پریشان اے وزیراعظم عمران خان معاشی بحالی دے بعد مہنگائی اُتے وی فوری قابو پا لین گے عام بندے نوں سہولتاں میسر کرن لئی اقدامات کیتے جا رہے نیں۔

پاکستان نوں عالمی سطح اُتے شیواں دِیاں قیمتاں وچ وادھے دے پیش نظر ادائیگی دے توازن وچ مدد