حکومت کساناں، مزدوراں نوں ریلیف دیوے

سرکاری ملازماں لئی 25 سال پورے ہون اُتے ریٹائرمنٹ دی سہولت برقرار رکھے

غازی احمد حسن کھوکھر

حکومت نے کساناں دے خلاف پالیسیاں بنا کے زراعت دے شعبے نوں تباہ کر کے رکھ دتا اے۔ کجھ سو جاگیردار اں دے علاوہ نکا کسان اپنی ای زمین اُتے ملٹی نیشنل کمپنیاں دا مزارع بن کے رہ گیا اے۔ کسان اپنی ساری محنت، کھاد، بیج، پیسٹی سائیڈز، ڈیزل، بجلی دے بلز تے زرعی آلات دی مد وچ لُٹا دیندا اے۔ جے غور کرو تے کسان دی زراعت لئی ضرورتاں کس قدر مہنگیاں ہو گئیاں نیں پچھلے دناں تحریک استقلال دے مرکزی صدر محترم رحمت خان وردگ صاحب نال گل ہوئی تے اوہناں نے دسیا کہ فوجی ڈکٹیٹر جنر ل پرویز مشرف دے دور وچ کسان خوشحال سی تے کساناں نے اسلام آباد وچ جنرل پرویز مشرف دے حق وچ کسان کانفرنس دے دوران خوشی دے نال نعرے لائے۔ مشرف دے دور وچ گنے دی قیمت 350/-روپئے تے چینی دی قیمت 17 روپئے سی ۔ ایسے طرح گندم دا ریٹ 1000/- روپئے، کپاس دا 3500/- روپئے مقرر کر دتا سی جد کہ کھاد، بیج، زرعی ادویات دیاں قیمتاں جنرل مشرف دے دور توں چنا گنا مہنگی ہو گئیاں نیں۔ بجلی، ڈیزل دیاں قیمتاں اج اسمان نال گلاں کر رہیاں نیں ۔ رحمت خان وردگ انج دی سیاسی جماعت دے سربراہ نیں جیہڑے سیاستداناں دی تربیت گاہ دی حیثیت رکھدی اے۔ ملک بھر دے نامور سیاستدان جنہاں وچ وزیراعظم، گورنرز، وزرائے اعلیٰ، وفاقی و صوبائی وزراء، ممبران قومی و اسمبلی وی سینیٹرز رہے نیں تے کسے نہ کسے طرح ہر دور وچ رہے نیں تے آئندہ وی کئی مدت تیکر رہن گے اوہ جہاندیدہ تے منجھے ہوئے سیاستدان تے محبت وطن عوام دوست انسان نیں تے حالات حاضرہ اُتے ایہناں دی نظر رہندی اے تے قومی اخبارات و رسائل وچ ایہناں دے معلوماتی تے تحقیقی کالم اہم صفحیاں اُتے شائع ہوندے رہندے نیں۔ اوہناں نے دسیا کہ ساڈی جماعت، جمہوریت اُتے یقین رکھدی اے تے ریاستی اداریاں دی مضبوطی دی خواں اے پر بڑے ای افسوس دے نال کہنا پیندا اے کہ جمہوری حکومتاں مارشل لا ء توں وی زیادہ ڈکٹیٹر ثابت ہوئیاں نیں۔ فوجی حکمران سیاہ سفید دے مالک ہون دے باوجود کسے وی مسئلے اُتے اپنے فوجی ہمنوائواں تے اپنے نال کم کرن والے سیاستداناں توں مشورہ لیندے رہے نیں۔ لنگڑی لولی جمہوری حکومتا ں دی شکل وچ وی رائے طلب کرن نوں رواج دیندے نیں پر نواز شریف تے آصف علی زرداری مجال اے کسے نوں خاطر وچ لیان۔ جو جی وچ آندا اے اوہ ای کردے نیں چاہے ایس وچ ملک معاشی، سیاسی بحرا ن وچ جائے تے عوام بدحال ہوئے۔ اج کسان دی حالت خراب اے یوسف رضا گیلانی نے کساناں دے خلاف کم کردے ہوئے گنے دا ریٹ 350/-روپے توں200/-روپے من کر دتا اے تے چینی دا ریٹ ودھ گیا جس نال کسان بدحال تے صنعت کار دے وارے نیارے ہو گئے جد کہ صنعت کار نے مزدور دی تنخواہ وچ وی وادھا نہ کیتا۔ ایہہ تے نیں اک درد دل رکھن والے سیاستدان دیاں گلاں۔ راقم دا تعلق وی اک کسان گھرانے نال اے تے اک زرعی ادارے وچ 38 سال توں ملازمت دے دوران نہ صرف کساناں دیاں مشکلاں اُتے آگاہی ہوئی بلکہ کسان کش پالیسیاں دا وی بخوبی علم ہویا، تقریباً 37 سال توں ٹریڈیونینز سرگرمیاں وچ حصہ لین نال صنعت کاراں ولں مزدور کش اقدامات تے سرکاری اداریاں دی مجرمانہ خاموشی، لیبر عدالتاں وچ مزدوراں نال ناروا سلوک تے تحقیر بارے تلخ تجربات ہوئے۔ راقم نے ٹریڈیونینز سرگرمیاں دے نال نال بطور مزدور نمائندہ دی حیثیت نال مزدوراں دے خلاف ہون والی زیادتیاں، ناانصافیاں، برطرفیاں بارے لیبر کورٹس وچ کیساں دی پیروی کیتی۔
جنوبی پنجاب دیاں عدالتاں وچ خصوصاً جد کہ پنجاب بھر تے ملک بھر وچ عموماً عدالتاں وچ پیش ہویا جتھے وکلا دی کیس وچ تے خصوصاً ذاتی مخالف تے حقارت دا ساہمنا رہیا۔ عدالتاں وچ وی ناپسندیدگی دا نشانہ بن دے ہوئے جدوجہد جاری رہی۔ حالانکہ لیبر عدالتاں وچ مزدور رہنمائواں دا حق ہوندا اے کہ اوہ کسے وی مظلوم مزدور دے کیس دی پیروی کرن جد کہ وکلا نوں پہلے عدالت توں اجازت لینی پیندی اے پر ججز صاحبان کالے کوٹ نوں تے اہمیت دیندے نیں پر مزدور لیڈراں نوں کمزور تے بے ضرر سمجھدے ہوئے دھتکار دیندے نیں۔ صنعتی اداریاں وچ مزدوراں تے ایہناں دی فیملی دا بلاخوف و خطر استحصال کیتا جاندا اے، صنعتی ادارے 90 فیصد مزدوراں نوں تعیناتی آرڈرز نہیں دیندے۔ 10 فیصد مزدور ایہناں دے دفتر کم کرن والے تے ڈرائیور وغیرہ نوں رجسٹرڈ کردے نیں جنہاں نوں مراعات دتی جاندی اے باقی نوے فیصد مزدور ٹھیکیدار ی نظام دے تحت مروجہ قوانین توں ہٹ کے 8 گھنٹے دی بجائے 12 توں 14 گھنٹے بغیر حفاظتی انتظامات دے کم کردے نیں تے ایہناں نوں بوہت ای گھٹ اجرت جیہڑی سرکار ولوں مقرر ہوندی اے اوہ وی نہیں دتی جاندی۔ تعیناتی آرڈر نہ ہون دی وجہ نال اوہ (ILO) قرار داداں دے مطابق قانونی مراعات توں محروم ہو جاندے نیں جنہاں وچ علاج معالجہ، ڈیتھ گرانٹ، (EOBI) پنشن، میرج گرانٹ، لیبر کالونی، بالاں دی تعلیمی سہولتاں۔ وظیفہ تے کسے وی حادثے دی صورت وچ امدادی رقم وغیرہ سب توں پہلے نیشنل لیبر الائونس دا مطالبہ سی کہ صنعتی مزدور نوں مالیاتی اداریاں دے ذریعے بذریعہ چیک تنخواہواں دتیاں جان کیوں جے ایس نال اک تے تنخواہ پوری مل سکے گی دوجا فائدہ ایہہ ہوئے گا کہ صنعتی ادارہ مزدور نوں تسلیم کرن اُتے مجبور ہوئے گا۔ وفاقی و صوبائی حکومتاں ڈیلی ویجز ملازماں نوں سرکاری اداریاں وچ مدت ملازمت نوں تسلیم کرن تے اوور ایج ہون والے ملازمین نوں ایس مدت دی عمر وچ رعایت دین۔ ملک بھر وچ کم کرن والے سرکاری و نیم سرکاری اداریاں دے ملازمین دیاں تنخواہواں وچ وادھا کرن کیوں جے 2021 دے بعد مہنگائی وچ کئی گنا وادھا ہو چکیا اے۔ غریب مزدور تے تنخواہ دار طبقہ ایس ہوشربا مہنگائی توں بے حد متاثر ہویا اے۔
حکومت تے اپوزیشن نوراکشی کر رہے نیں۔ NAB نے کرپٹ لوکاں نوں کھلی چھٹی دے رکھی اے جدو تحریک لبیک نے حکومت دے خلاف تحریک چلائی تے ن لیگ، پی پی پی تے مولانا فضل الرحمن سنے پی ڈی ایم نے کیوں خاموشی اختیار کیتی؟ جے ایس موقعے اُتے اپوزیشن مہنگائی، بے روزگاری نوں عوامی مشکلات سمجھدے تے تحریک لبیک دے نال شامل ہو جاندے تے حکومت ٹھہر نہ سکدی تے اینا خون خرابہ نہ ہوندا۔ حکمراناں نوں ہوش دے ناخن لینے چاہیدے نیں۔ اج وزیراعظم عمران خان نے مزید مہنگائی ہون دی نوید سنا کے عوام دے دل و دماغ اُتے چوٹ لائی اے تے زخماں اُتے نمک چھڑکیا اے۔ ایس اُتے افسوس کیتا جا سکدا اے کیوں جے وزیراعظم نے انتخابی نعریاں تے پی ٹی آئی دے منشور توں مکمل طور تے ’’یوٹرن‘‘ لے لیا اے تے موجودہ دور وچ منافع خور، ذخیرہ اندوز، رشوت خور، قرضہ خور، لُٹ مار وچ مصروف نیں۔ وزیراعظم سکیم دے تحت مالیاتی ادارے کسے نوں قرضہ نہیں دے رہے۔ سرکاری ملازماں نوں پہلے ای فلیکسی لون مل رہیا اے۔ بے روزگار تے بغیر وسائل نوں بنک قرضہ نہیں دے رہے۔ البتہ جنہاں نوں قرضہ مل رہیا اے تے حکومت ولوں کوئی رعایت نہیں۔ ایہناں ای شرطاں اُتے جنہاں اُتے پہلے ای مالیاتی اداریاں دی اپنی پالیسیاں نیں۔ ایسے طرح قرضے دے رہے نیں نہ کہ PM دی پالیسی اُتے کوئی آسان شرطاں اُتے دتے جا رہے نیں۔ ملک وچ سیاسی استحکام اے نہ ای معاشی استحکام ۔ IMF تے ورلڈ بینک سنے غیر ملکی قرضیاں دا حجم ودھدا جا رہیا اے۔ ضروری اے کہ حکومت کساناں، مزدوراں تے عام شہری نوں حقوق دیوے۔ سرکاری ملازمین نوں 25 سال اُتے ریٹائرمنٹ لئی پالیسی جاری رکھے۔ 55 سال بعد ملازمت کرن اُتے پابندی ہوئے۔