حکومت محکمہ بلدیات نوں خدمت دا مثالی ادارہ بنان لئی پُرعزم

وزیراعلیٰ بزدار بلدیاتی نظام وضع کرن لئی سرگرم، میاں محمود الرشید دن رات اپنے سیکرٹری نور الامین مینگل تے دیگر سٹاف دے نال مصروف عمل

فیصل ادریس بٹ

بلدیاتی ادارے کسے وی جمہوری معاشرے وچ بنیادی اہمیت دے حامل ہوندے نیں ہر اوہ ملک جتھے پارلیمانی نظام رائج اے اوتھے مختلف ناواں دے نال ایہہ خدمات انجام دیندے نیں کدھرے ایہناں دا ناں بلدیاتی ادارے کدھرے مقامی حکومتاں ضلعی حکومتاں سٹی گورنمنٹ رکھیا گیا اے۔بلدیاتی ادارے عوام دے بنیادی مسائل نوں حل کر رہے نیں پر انج صرف ایہناں ملکاں وچ ممکن اے جتھے ایہناں اداریاں نوں مکمل طور تے بااختیار تے آزادانہ کم کرن دا موقع دتا جاندا اے۔جد کپ پاکستان جہے ترقی پذیر ملکاں وچ بلدیاتی اداریاں نوںکٹھ پتلی دے طور اُتے سیاسی مفادات حاصل کرن لئی استعمال کیتا جاندا اے۔ ایہناں نوں فنڈز لئی اپنے حلقے توں منتخب ہون والے ارکان پارلیمنٹ تے منتخب حکومتاں ول ویکھنا پیندا اے فیصلہ سازی لئی اپنی جماعتاں دی قیادت توں اجازت لینا پیندی اے ایہو وجہ اے کہ پاکستان جہے ملکاں وچ بلدیاتی ادارے اپنے مقاصد نوں پورا نہیں کر پاندے پر جدوں توں پاکسان تحریک انصاف دی حکومت قائم ہوئی اے ایس دے قائد وزیراعظم عمران خان تے وزیراعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار ایسے کوشش وچ سرگرم عمل نیں کہ انج دا بلدیاتی نظام وضع کیتا جائے جس وچ ایہناں مقامی حکومتاں دی کارکردگی نوں جدید جمہوریتاں دے اداریاں دے برابر لیا یا جا سکے۔ پنجاب وچ ایہہ اہم ذمہ داری انتہائی تجربہ کار تے زیرک سیاستدان میاں محمود الرشید نوں دتی گئی اے میاں محمود الرشید نے نہایت عرق ریزی دے نال نظام تیار کروایا اے جیہڑا کہ حمتی مراحل وچ داخل ہو چکیا اے میاں محمود الرشید دن رات اپنے سیکرٹری نور الامین مینگل تے دیگر سٹاف دے نال کوشاں اے کہ عوام نوں بنیادی شہری سہولتاں مثلاً واٹر سپلائی، سیوریج، سالڈ ویسٹ مینجمنٹ، سٹریٹ لائٹس، پارکس، صفائی تے میونسپل انفراسٹرکچر توں متعلقہ خدمات دی فراہمی محکمہ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ دی چھتری دے سائے تھلے مہیا کیتیاں جا سکن۔وزیراعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار دی زیر قیادت محکمہ بلدیاتی صوبے دے عوام نوں میونسپل سروسز دی فراہمی دے حوالے نال بھرپور کردار ادا کر رہیا اے۔ متحمل مزاج، نرم خو تے شفیق الطبع وزیر بلدیات میاں محمود الرشید محکمہ نوں عوامی خدمت دا اک مثالی تے بہترین ادارہ بنان لئی پرعزم نیں تے ایس حوالے نال محکمے وچ موثر اقدامات دے ذریعے اصلاحاتی پروگرام اُتے عمل پیرا نیں۔ میاں محمود الرشید نے صوبے دے عوام نوں اعلیٰ درجے دی میونسپل سروسز دی فراہمی نوں اپنا نصب العین بنایا اے جد کہ عوامی خدمت دے حوالے نال بیورو کریسی وچ نمایاں مقام رکھن والے سیکرٹری بلدیات نور الامین مینگل اپنی ٹیم دے نال صوبے دے سارے نکے وڈے شہراں وچ عوام نوں بہتر بلدیاتی سہولتاں دی فراہمی لئی متحرک نیں۔ محکمہ بلدیات دی کارکردگی نوں بہتر توں بہتر بنان تے بلدیاتی نظام دیاں سہولتاں لوکاں دی دہلیز تیکر اپڑان لئی ہر ویلے کوشاں، جواں ہمت تے باصلاحیت ڈپٹی سیکرٹری بلدیات پنجاب امیرہ بیدار دا ذکر نہ کیتا جائے تے زیادتی ہوئے گی۔ امیرہ بیدار وزیراعظم عمران خان وزیراعلیٰ سردار عثمان بزدار تے سیکرٹری نور الامین مینگل دے ویژن دے عین مطابق بلدیاتی انتخابات نوں عملی شکل دین وچ وی مصروف نیں۔ ایس دے نال نال اوہ بڑی محنت کر کے لوکل گورنمنٹ توں کرپشن دے خاتمے لئی محکمانہ پالیسی نوں کامیاب بنا رہیاں نیں۔ وزیر بلدیاتی محمود الرشید نے محکمانہ امور دے متعلق گل بات کردے ہوئے دسیا کہ محکمہ بلدیات دے تحت جاری ساری ترقیاتی سکیماں اُتے کم دی رفتار تیز کرن دی ہدایت جاری کر دتی گئی اے۔ سکیماں دی پروکیورمنٹ لئی سارے قانونی تقاضے پورے کیتے جا رہے نیں ترقیاتی سکیماں دی مانیٹرنگ دا موثر میکینزم وضع کیتا گیا اے کیوں جے وزیراعظم تے وزیراعلیٰ دے ویژن دے مطابق ترقیاتی منصوبیاں وچ شفافیت اولین ترجیح اے۔ شہریاں نوں اعلیٰ درجے دی میونسپل سروسز دی فراہمی یقینی بنان لئی محکمہ بلدیات نوں عوامی خدمت دا مثالی ادارہ بنایا جائے گا۔ واٹر سپلائی، سیوریج، سالڈ ویسٹ مینجمنٹ، عوامی پارکس، سٹریٹ لائٹس دیاں سہولتاں دی فراہمی دے حوالے نال ترقیاتی منصوبیاں نوں بین الاقوامی اسٹڈیز دے تعاون نال ڈیزائن کیتا گیا اے۔ میاں محمود الرشید نے دسیا کہ عوامی فلاحی منصوبیاں دی بروقت تکمیل نوں یقینی بنایا جا رہیا اے۔سروس ڈیلیوری نوں بہتر بنا کے عوام دا اداریاں اُتے اعتماد بحال کرنا ضروری اے۔ میاں محمود الرشید نے دسیا کہ لوکل گورنمنٹ وچ کھلاڑیاں لئی 5 فیصد تے ٹرانسجینڈرز لئی 2 فیصد ملازمتاں دا کوٹہ مختص کیتا گیا اے۔
وزیراعظم پاکستان دے ویژن تے وزیراعلیٰ عثمان بزدار دے مشن دے تحت محکمہ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ حکومت پنجاب مقامی سطح اُتے عوام الناس دے معیار زندگی نوں بہتر توں بہتر تر بنان وچ مصروف عمل اے۔ ایس سلسلے وچ محکمہ اک مربوط نظام تے منصوبہ بندی دے تحت کم کردے ہوئے بلاتفریق پنجاب وچ ہر سطح اُتے میونسپل سروسز دی فراہمی نوں یقینی بنا رہیا اے۔ صاف پانی، ماڈل سڑکاں، نکاسی آب تے صاف ستھرا ماحول یقینی بنان دے نال نال تعمیراتی تے ترقیاتی منصوبیاں اُتے وی بھرپور طریقے نال کم جاری اے۔
محکمہ بلدیات دے اہم منصوبیاں دی تفصیل
پنجاب انٹرمیڈیٹ انویسٹمنٹ سیٹیز پروگرام دے پہلے مرحلے وچ میونسپل سروسز، شہری منصوبہ بندی تے انتظامی ڈھانچے وچ بہتری لئی 40 ارب روپئے دی لاگت نال سیالکوٹ تے ساہیوال وچ ترقیاتی کم جاری نیں جد کہ دوجے مرحلے وچ 5.2 ارب روپئے توں راولپنڈی، ملتان، سرگودھا، رحیم یار خان، بہاولپور، ڈی جی خان تے مظفر گڑھ لئی منصوبہ جات دی تیاری دا آغاز ہو چکیا اے۔
پنجاب سیٹیز پروگرام
ایس پروگرام دے تحت گورننس نوں بہتر بنان لئی صوبے دے 16شہراں دی ادارہ جاتی ترقی لئی موثر خدمات دی فراہمی، پائیدار میونسپل انفراسٹرکچر دی فراہمی، ذرائع آمدنی وچ وادھا تے وسائل دا موثر استعمال جہے پروگرام شامل نیں۔ ایس پروگرام وچ واٹر سپلائی، سیوریج، سالڈ ویسٹ مینجمنٹ،سڑکاں دی تعمیر، عوامی پارکس، اسٹریٹ لائٹس دے شعبیاں وچ انفراسٹرکچر تے دیگر ترقیاتی منصوبے عالمی بینک دے تعاون نال شامل نیں۔
رورل سسٹین ایبل واٹر سپلائی اینڈ سینی ٹیشن
پنجاب دے پسماندہ علاقیاں دی ترقی دے پیش نظر 16 تحصیلاں دے 2000 پنڈاں لئی 89 ارب روپئے دی لاگت نال ،پنجاب رورل سسٹین ایبل واٹر سپلائی اینڈ سینی ٹیشن، منصوبہ ورلڈ بینک دے تعاون نال متعارف کروایا جا رہیا اے۔ ایس منصوبے وچ خوشاب ، میانوالی، سرگودھا، چکوال، بھکر،پاک پتن، چنیوٹ، جھنگ،راجن پور، رحیم یار خان،ڈی جی خان، لودھراں، بہاولپور، مظفر آباد تے ملتان دیاں تحصیلاں شامل نیں۔ منصوبے وچ دیہی و پسماندہ علاقیاں وچ صاف پانی، پکی سڑکاں، نکاسی آب تے سالڈ ویسٹ مینجمنٹ دے حوالے نال اہم کم شامل کیتے گئے نیں۔
سالانہ ترقیاتی پروگرام22-2021
ایس مالی سال دے تحت محکمہ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ نے 27 ارب روپئے دا بجٹ ترقیاتی منصوبیاں لئی مختص کر دتا اے جس نال پنجاب وچ نویں ترقیاتی دور دا آغاز ہوئے گا۔ ایس دے تحت 11 سو 23 اسکیماں دی نشاندہی کیتی گئی اے جس وچ صوبہ بھر لئی صاف پانی دی فراہمی، ماڈل سڑکاں، نکاسی آب، سالڈ ویسٹ مینجمنٹ سسٹم تے دیگر بنیادی سہولتاں دی فراہمی لئی اسکیماں شامل کیتیاں گئیاں نیں۔
وزیر اعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار دی خصوصی ہدایات اُتے محکمہ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ نے میونسپل سروسز دی یقینی فراہمی لئی 136 تحصیل کونسلز نوں 18 ارب روپئے دے فنڈز جاری کر دتے نیں۔ محکمہ بلدیات پنجاب دے احکامات دی روشنی وچ صوبہ بھر وچ مقامی سطح اُتے تعمیر و ترقی لئی سالانہ ترقیاتی پروگرام 2020-21ترتیب دتا گیا اے۔لوکل گورنمنٹ سالانہ ترقیاتی پروگرام نال 306 مقامی حکومتاں جنہاں وچ دیہی تحصیل کونسلز تے شہر دی میٹروپولیٹن،میونسپل کارپوریشنز تے میونسپل و ٹاؤن کمیٹیاں شامل نیں جس نال اوتھے دی مقامی آبادی مستفید ہوئے گی تے مقامی سطح اُتے نویں دور دا آغاز ہوئے گا۔ ایس پروگرام دے تحت 20 ارب روپئے دی لاگت نال 7,352اسکیماں دی نشاندہی کیتی گئی اے۔7,352وچوں 6,688اسکیماں تقریباََ18ارب روپئے دی لاگت نا منظور کر لئیاں گئیاں نیں۔ صوبائی حکومت دے فراہم کردہ فنڈز وچوں دیہی سطح اُتے تعمیر و ترقی لئی 3 ارب 7 لکھ روپئے دی مالیت نال 640,1 سکیماں اُتے کم دا آغاز کر دتا گیا اے۔ جدید طرز اُتے سڑکاں دی تعمیر لئی 1,025,نکاسی آب لئی 967،صاف پانی دی فراہمی لئی 131 تے سالڈ ویسٹ مینجمنٹ سسٹم لئی 33 اسکیماں اُتے کم دا آغاز کیتا جا چکیا اے جد کہ ماسٹر پلاننگ ، زوننگ تے عوام نوں مثالی سہولتاں دی فراہمی لئی 10 سکیماں اُتے کم دا آغاز کیتا جا چکیا اے جنہاں اُتے تقریباً 5 ارب روپئے دے فنڈز مختص کر دتے گئے نیں۔
شہراں دی مقامی ماسٹر پلاننگ
کمرشلائزیشن،زوننگ، ٹرانسپورٹ پلاننگ تے سٹی باؤنڈری لئی ابتدائی سطح اُتے 50 کروڑ دی لاگت نال شہراں دی ماسٹر پلاننگ دا آغاز وی جلدی کیتا جا رہیا اے۔ تاریخی عمارتاں دی بحالی تے اہم شاہراہواں دی تزئین و آرائش لئی صوبہ بھر وچ بحالی دے منصوبیاں اُتے کم ہوئے گا۔ دلکش لہور دی طرز اُتے دلکش ملتان، دلکش بہاولپور، دلکش لائل پور دے منصوبے 1 ارب 40 کروڑ دی لاگت نال متعارف کروائے جا رہے نیں۔ دلکش لہور دے تحت لہور دی اہم شاہراہواں دی تزئین و آرائش تے جمالیاتی حسن بحال کیتا جائے گا ایس دے علاوہ لہور دی تاریخی عمارتاں، ہائی کورٹ، سٹیٹ بینک، جناح ہال، پنجاب اسمبلی، میوزیم ، ٹولینٹن مارکیٹ تے سینٹ ہال پنجاب یونیورسٹی دی عمارتاں دی بحالی دا کم ایس منصوبے وچ شامل اے ایہناں منصوبیاں نال صوبہ بھر وچ سیاحت نوں فروغ ملے گا۔
سمارٹ سٹی پراجیکٹ
محکمہ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ پی آئی ٹی بی دی معاونت نال لہور وچ 852 ملین دا سمارٹ سٹی پراجیکٹ متعارف کروان جا رہیا اے۔ ٹیکنالوجی دے ودھدے ہوئے استعمال تے بے شمار فائدے دے پیش نظر شہر لہور وچ ایس سمارٹ پراجیکٹ نال لائف سٹائل وچ جدت تے میونسپل سروسز دی فراہمی دے حوالے نال مانیٹرنگ دا بہترین نظام تیار ہوئے گا۔
کھیڈ کسے وی معاشرے دی تعمیر و ترقی تے بین الاقوامی سطح اُتے چنگے تعلقات قائم کرن وچ اہم کردار ادا کردے نیں ایسے اہمیت دے پیش نظر محکمہ لوکل گورنمنٹ نے مقامی حکومتاں دے بجٹ دا 2 فیصد کھیڈاں دے فروغ تے نوجواناں دی صلاحیتاں نوں ودھان لئی مختص کیتا اے۔ ایسے طرح خواجہ سرائواں تے کھلاڑیاں لئی محکمہ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ نے بالترتیب 2 فیصد تے 5 فیصد کوٹہ مختص کر دتا اے جیہڑ ااک تاریخی قدم اے۔
ماڈل قبرستاناں دا قیام
پنجاب شہر خموشاں شہر اتھارٹی دے زیر انتظام 88 کروڑ روپئے نال لہور، ساہیوال، رحیم یار خان، بہاولپور تے گجرات وچ ماڈل قبرستان قائم کیتے جان گے۔ ایس سلسلے وچ لہور دے 4 پاسے سندر رائیونڈ، صوئے آصل، یدیاں روڈ، بابو صابو، فیروز پور روڈ کاہنہ دے مقامات اُتے ماڈل قبرستاناں دی تعمیر لئی اراضی دی نشاندہی کر لئی گئی اے۔ پیدائش، موت ، نکاح تے طلاق دی رجسٹریشن دے حوالے نال درپیش عوامی شکایات دے ازالے لئی محکمہ لوکل گورنمنٹ نے متعلقہ ڈپٹی ڈائریکٹر لوکل گورنمنٹ دے دفتر وچ شکایت سیل وی قائم کر دتا اے جتھے عوام دی شکایات دا فوری حل یقینی بنایا جا رہیا اے۔
احتساب بورڈ دا قیام
صوبہ بھر وچ ترقیاتی منصوبیاں دے نال نال محکمہ لوکل گورنمنٹ وزیراعظم پاکستان دے مشن دے تحت ڈیپارٹمنٹ وچ ہر طرح دی بدعنوانی دے خاتمے لئی سرگرم عمل اے۔ محکمہ لوکل گورنمنٹ نے ایس سلسلے وچ احتساب بورڈ قائم کیتا اے۔ احتساب بورڈ لوکل گورنمنٹ اینڈ کمیونٹی ڈویلپمنٹ افسران تے ملازمین دے احتساب دا عمل بخوبی سرانجام دے رہیا اے۔
مویشی منڈیاں دی ریکارڈ نیلامی
محکمہ بلدیات پنجاب دے زیر انتظام پنجاب کیٹل مارکیٹ مینجمنٹ کمپنی ہر سال مویشی منڈیاں وچ بہترین انتظامات دا بندوبست کردی اے۔ منڈیاں وچ مویشی باڑے انتظامی دفاتر، میڈیکل کیمپ، سکیورٹی انتظامات تے دیگر بنیادی سہولتاں فراہم کیتیاں جاندیاں نیں۔ ایس سال پارکنگ تے انٹری فیس دی وصولی لئی منڈیاں نوں آئوٹ سورس کیتا گیا تاکہ شفاف طریقے نال انٹری تے پارکنگ فیس دی وصولی ممکن ہو سکے۔ مویشی منڈیاں دی کھلے عام نیلامی وچ تقریباً 4 ارب 5 کروڑ دا ریونیو اکٹھا کیتا گیا اے۔ پنجاب دی 9ڈویژنز دی 104 مویشی منڈیاں دی ریکارڈ نیلامی کیتی گئی اے۔ ایہہ ہن تیکر مویشی منڈیاں توں اکٹھا ہون والا تاریخی ریونیو اے۔
ویسٹ مینجمنٹ کمپنیاں
صفائی ستھرائی تے سالڈ ویسٹ مینجمنٹ سیکٹر وچ سروس دی بہتر فراہمی لئی اٹھ شہراں لہور،گوجرانوالہ،فیصل آباد تے ڈی جی خان وچ ویسٹ مینجمنٹ کمپنیاں قائم کیتیاں گئیاں نیں۔ ایہہ ویسٹ مینجمنٹ کمپنیاں متعلقہ شہراں وچ کوڑا کرکٹ تلف کرن لئی بہترین خدمات فراہم کر رہیاں نیں۔ ایس سلسلے وچ لہور ویسٹ مینجمنٹ کمپنی مانیٹرنگ نال بطور اپریشن کمپنی کم کرن ول گامزن اے۔ لہور ویسٹ کمپنی دا 9 ٹائونز لئی نویں 6000کنٹینرز،57ڈمپر،28ایکس کویٹر،66ٹرالیاں اور 17لوڈرز دی خریداری دا عمل شروع اے۔ ایس دے علاوہ دوجے ضلعیاں لئی 1ارب15کروڑ70لکھ دی لاگت نال ایم سی جڑانوالہ ِ،گوجرانوالہ، اوکاڑہ، جھنگ تے حا فظ آبادوچ 6موبائل ورکشاپ،4ایکسکویٹرز 6مکینیکل سویپرز 7ڈمپرز،50منی ٹرپرتے 813ہینڈ کارٹس 18ٹریکٹر تے دیگر مشینری خریدن دا عمل جاری اے۔ محکمہ بلدیات نے صفائی دے بہترین انتظامات یقینی بنان لئی صوبائی کنٹرول روم قائم کر رکھیا اے۔ عید قربان اُتے جس وچ 115 ملازمین نے 24 گھنٹے 3 شفٹاں وچ کم کیتا۔ صوبائی کنٹرول وچ براہ راست عوام الناس ولوں شکایات دا ازالہ کیتا گیا۔
ا ی ٹینڈرنگ سسٹم متعارف
نورالامین مینگل انتہائی محنتی پروفیشنل تے عوامی خدمت دے جذبے نال سرشار بیورو کریٹ نیں جنہاں نے اپنی دن رات دی محنت تے تجربہ نال شفافیت دا اعلیٰ معیار قائم کردے ہوئے پنجاب وچ پہلی وار ای ٹینڈرنگ دا نظام متعارف کروایا۔ جس نال دنیا دے کسے وی خطے توں ٹینڈرنگ دے عمل وچ شامل ہون دے موقعے تے ٹھیکیداران دے مابین صحت مند مقابلہ ہوئے گا۔ پہلے مرحلے وچ 5 کروڑ مالیت دے ترقیاتی منصوبہ جات لئی آن لائن ٹینڈرز وصول کیتے جان گے جد کہ اگلے مرحلے وچ سارے ترقیاتی منصوبیاں لئی ٹینڈرز وصول کیتے جا سکن گے۔