صاف پانی والا گورنر پنجاب
پاکستان دے صرف پندرہ فیصد شہری تے اٹھارہ فیصد دیہی علاقیاں وچ پین دے صاف پانی دی سہولت میسر اے
آلودہ پانی جتھے دنیا بھر لئی اک بوہت وڈا مسئلہ اے اوتھے ای پاکستان وچ ایہہ مسئلہ بوہت سنگین ہو چکیا اے
حسن جلیل
اسیں اک غریب ملک آں جو سارے ای جاندے نیں، نہ ساڈے کول کوئی بوہت زیادہ انڈسٹری اے تے نا ای کوئی بوہت وڈے Industrial Tycon نیں پر اج دی ایس ترقی یافتہ دنیا وچ جہڑی صنعتی ترقی اسیں ویکھ رہے آں، ایس دے سب توں زیادہ شدید اثرات پاکستان اُتے ہو رہے نیں تے افسوس دی گل ایہہ کہ اسیں ایس بارے وچ وی کجھ نہیں جاندے۔ جتھے پچھلی صدی وچ دنیا وسائل تے صنعتی ترقی لئی لڑائیاں لڑ رہیاں سی، اج حالات بالکل مختلف نیں، ایہناں لڑائیاں تے صنعتاں نے ہن ساڈے کرئہ ارض نوں ایس قدر بدصورت تے زہر آلود کر دتا اے کہ ایس اُتے زندہ رہنا بوہت مشکل اے، وڈے تے ترقی یافتہ ملک ہن اپنی پوری استعداد صرف ایس کم اُتے بروئے کار لیا رہے نیں کہ جہڑا اوہناں نے پچھلی صدی وچ وگاڑیا اے ایہنوں دوبارہ ٹھیک کنج کرنا اے تے ایس دی خاطر اوہ اپنا سارا کچرا چک کے غریب ملکاں وچ سٹ دیندے نیں اج ساڈی زمین نوں بوہت سارے مسائل دا ساہمنا اے جنہاں وچ ماحولیاتی تے آبی آلودگی دے سبب ہون والی تباہ کاریاں پہلے نمبر اُتے نیں جس وچ ویکھیا جائے تے پاکستان ایہناں تباہ کاریاں توں سب توں زیادہ متاثر ہون والا ملک اے۔
ایسے طرح آلودہ پانی جتھے دنیا بھر لئی اک بوہت وڈا مسئلہ اے اوتھے ای پاکستان وچ ایہہ مسئلہ بوہت سنگین ہو چکیا اے۔ پاکستان وچ متعدد سنگین امراض تے ناگہانی اموات دی اک بوہت وڈی وجہ آلودہ پانی اے جنہوں پین نال لوک پیٹ، جلد، جگر تے دیگر مختلف امراض دا شکار ہو جاندے نیں۔ ایہہ پانی وچ فلورائیڈ دی ودھدی ہوئی مقدار دے سبب لاحق ہوندی اے۔ آلودہ پانی دے سبب جوڑاں دا درد تے ریڑھ دی ہڈی دے مسائل وی پیدا ہو جاندے نیں۔ ایس دے علاوہ اکھاں تے جلد دے بوہت سارے مسائل دا وی آلودہ پانی نال تعلق اے پاکستان وچ ڈائریا تے گیسٹرو دے سالانہ 10 کروڑ کیسز ہوندے نیں۔
گیسٹرو تے ڈائیریا زیادہ تر بالاں وچ پایا جاندااے۔ اک محتاط اندازے دے مطابق پاکستان دے ہسپتالاں وچ 40 فیصد اموات دی وجہ آلودہ پانی ای اے۔ آلودہ پانی پولیو وائرس دے پھیلان دا اہم ترین ذریعہ اے۔ مالیاتی لحاظ نال ملک نوں گندے پانی نال ہون والے امراض تے دیگر مسائل دی وجہ نال سالانہ اک سو بارہ ارب روپئے جد کہ صحت دی خرابی تے آمدنی وچ کمی نال روزانہ 30 کروڑ روپئے دا نقصان ہوندا اے پاکستان دے صرف پندرہ فیصد شہری تے اٹھارہ فیصد دیہی علاقیاں وچ پین دے صاف پانی دی سہولت میسر اے۔ توجہ طلب گل اے کہ ایہہ آب حیات زہر وچ تبدیل ہوندا جا رہیا اے حکومت نوں ایہہ سنگین مسئلہ ترجیحی بنیاداں اُتے حل کرن دی لوڑ اے۔ 70 فیصد توں ودھ آبادی جیہڑی پنڈاں تے کچی آبادیاں وچ رہندی اے ایہناں لئی اپنے مالی حالات دے پیش نظر ممکن نہیں کہ اوہ فلٹر شدہ یا ابلیا ہویا پانی پی سکن۔ پاکستان وچ پین دے پانی دے حوالے نال کجھ تلخ حقائق دے منظر عام اُتے آن دے بعد ہن ایہہ نعمت ملک دے بیشتر علاقیاں وچ صحت لئی غیر محفوظ تصور کیتی جا رہی اے۔
انج اکثر اوقات اسیں ودھدی ہوئی بیماریاں نوں ویکھ کے ہسپتالاں دی استعداد کار ودھان اُتے زور دتے جا رہے آں پر اصل مسئلہ اوتھے کھڑا اے ۔ایس دوران بھلا ہوئے کہ اللہ نے سانوں کجھ سمجھ دار تے عقل رکھن والے لیڈر وی عطا کر دتے جیہڑے بلاشبہ ایہناں معاملات نوں سمجھدے نیں تے ایہناں نوں مستقبل وچ ایہناں توں پیش آن والی پریشانیاں دا ادراک وی اے۔ ایہناں وچ وزیراعظم پاکستان عمران خان تے گورنر پنجاب جناب چوہدری محمد سرور پیش پیش نیں۔ آلودہ پانی دے مسائل نال دو چار لوکاں لئی پورے ملک وچ صاف پانی دی فراہمی دی سکیماں لانا چاہندے نیں۔ پر فی الحال اوہ صوبہ پنجاب وچ سینکڑے صاف پانی دی فراہمی دے پراجیکٹس اُتے کم کر رہے نیں تے اپنی ساری مصروفیات دے باوجود اوہ آپ ایہناں سارے پراجیکٹس دی نگرانی کر رہے نیں۔ اللہ کرے کہ اوہ جلدی ایہناں پراجیکٹس نوں پایہ تکمیل تیکر اپڑان تے فیر ایہناں نوں رواں دواں رکھن دا کوئی باقاعدہ انتظام وی کر سکن کیوں جے ایہہ نا ہوئے کہ کدھرے پہلے ادوار وچ شروع ہون والے منصوبیاں دی طرح ایہہ منصوبے وی کجھ عرصے بعد بند ہو جان۔ ایس ضمن وچ اک اتھارٹی دا قیام وی عمل وچ لیایا گیا اے پر خدا دا واسطہ جے کجھ انج دی قانون سازی وی کروا کے جائو کہ ایہہ نا ہوئے کہ کل نوں کوئی ہور آن والا صرف اپنے ناں دی تختی لگوان دی خاطرایہناں ارباں روپیاں دے عوامی فلاح دے منصوبیاں نوں برباد کر دیوے۔ جے ایس لئی کوئی باقاعدہ صوبائی ادارہ بن جاندا جیہڑا کہ صرف عوام نوں صاف پانی فراہم کرن دا ذمہ دار ہوئے بلکہ مستقبل وچ ایہناں دی مرمت وی کر سکے تے ودھدی ہوئی آبادی دے پیش نظر انج دے ہور منصوبے ہر سال لائے جاندے رہن ایس دے نال نال نویں بنن والی ہائوسنگ کالونیاں نوں وی پابند کیتا جائے کہ اوہ اپنے مکیناں نوں پین دے صاف پانی دی فراہمی لئی لازمی اقدامات کرن گے۔
