عشق نہیں ہے آساں

رب جنہوں ایس دے دل وچ عشق دا نور بھر دیندا اے عشق روح دی غذا اے، روح دی تازگی دا سبب اے،
خوش قسمت ہوندے نیں اوہ لوک جنہاں دے اندر خالق کائنات ایس جذبے نوں زیادہ مقدار وچ رکھ دیندا اے

طیبہ ضیاء

عشق دے لغوی معنی تے پھٹ جان دے نیں۔ صوفی عشق نوں کجھ انج بیان کردے نیں، ’’عشق ایس اگ دا ناں اے جیہڑی عاشقاں دے دل تے سینے وچ بلدی رہندی اے تے خدا دے سوا جو کجھ ہے ایہنوں ساڑ کے خاکستر کر دیندی اے‘‘ بالکل ایہو کیفیت اک انسان دی دوجے انسان لئی وی بیدار ہو سکدی اے۔ محبت بار بار ہوندی اے، پر عشق اک وار ہوندا اے۔ کسے نے کیہ خوب کہیا کہ محبت پہلی نظر وچ ہو جاندی اے پر ایس نوں عشق دا مقام دین لئی محبت نوں کئی منزلاں طے کرنیاں پیندیاں نیں۔ کئی دشوار رستیاں توں لنگھنا پیندا اے، محبت انھی ہوندی اے، پر عشق کھلی اکھاں نال کیتا جاندا اے۔ محبت وچ فیصلے بدلدے رہندے نیں حالات بدلدے نیں، جذبات بدلدے نیں، انتخاب بدل جاندے نیں۔ انسان بدل جاندے نیں پر عشق؟ عشق آخری فیصلہ ہوندا اے! عشق وچ کجھ نہیں بدلدا۔ محبت انسان نوں بدل دیندی اے، پر عشق انسان نوں ادھورا کر کے وی مکمل کر دیندا اے۔ انسان دی جدوں تیکر ساہواں چلدیاں رہندیاں نیں، اوہ کئی محبتاں کردا اے۔ شاید انسان دی آخری ساہ تیکر تے محبت دا وجود تے تصور ای ایس دی زندگی توں ختم ہو جاندا اے۔ عشق وچ کدی الوداع دا لمحہ نہیں آندا۔ عشق دا آخری مقام عاشق دی آخری ساہ اے۔ عشق وچ معشوق تبدیل نہیں ہوندا۔
عاشق نوں یقین کامل ہو جاندا اے کہ صرف معشوق ای ایس دی ضرورت پوری کر سکدا اے تے منزل مقصود تیکر اپڑا سکدا اے۔
عاشق اپنے معشوق تیکر اپڑن تے پان دے جنون وچ مبتلا ہوجاندا اے، ایس دے دماغ اُتے معشوق دا خیال تے تصور قبضہ کر لیندا اے۔ اوہ ہر ویلے معشوق دے بارے وچ سوچدا رہندا اے، گلاں کردا رہندا اے۔
عاشق معشوق نوں راضی تے خوش کرن لئی کسے وی حد تیکر جا سکدا اے۔ اپنی جان قربان کر سکدا اے، اپنی ذات کھو سکدا اے، اقبال دے نیڑے عشق اک عطیہ الٰہی تے نعمت ازلی اے۔ اقبال دے ہاں عشق وجدان، خود آگہی، باطنی شعور، جنون، محبت، درد و سوز، شوق، آرزو مندی، مستی تے سرمستی دا ذکر جس تکرار تے شدت احساس دے نال ملدا اے کسے ہور موضوع دا نہیں ملدا ۔ اقبال دے ایتھے عشق موت دا باعث نہیں بلکہ زندگی دی علامت اے۔ عشق نال بندے دی نظر وچ بلندی تے قوت پیدا ہوندی اے۔ اقبال نے عشق زندگی لئی ضروری قرار دتا اے۔ اقبال شروع توں ای ایس گل دے قائل رہے نیں کہ عشق موت نوں نہیں لیاندا بلکہ زندگی دا پیمبر اے۔ بے خطر کود پیندا آتش نمرود وچ عشق عقل اے محو تماشائے لب بام ہجے قرآن وچ لفظ عشق ’’اَشَدّ حُبّاَ لَّلہ‘‘ دے الفاظ وچ آیا اے۔ یعنی شدید ترین محبت، ایس نوں فارسی اردو وچ عشق کہندے نیں۔ امام غزالی رحمت الہ دے نیڑے، طبیعت دا کسے لذیز شے ول مائل ہو جانا، محبت اکھواندا اے۔ تے جدوں ایہہ میلان قوی تے پختہ (یعنی بوہت مضبوط تے شدید) ہو جائے تے ایہنوں ’’عشق‘‘ کہندے نیں۔ دو انساناں وچ جذبہ عشق وی در حقیقت عشق حقیقی دا ای عنصر اے۔
رب جنہوں ایس دے دل وچ عشق دا نور بھر دیندا اے عشق روح دی غذا اے۔ روح دی تازگی دا سبب اے۔ خوش قسمت ہوندے نیں اوہ لوک جنہاں دے اندر خالق کائنات ایس جذبے نوں زیادہ مقدار وچ رکھ دیندا اے ایس جذبے جنون دا ناں اے عشق۔ محبت جدوں حد اعتدال توں ودھ جائے تے ایہنوں عشق دا ناں دتا جاندا اے۔ حکیماں دی نظر وچ عشق اک مرض اے جنون دی قسم اے جیہڑا کسے حسین شے نوں ویکھن نال پیدا ہوندا اے ایہہ لفظ عشق لفظ عشقہ نال وی منسوب کیتا جاندا اے ایہہ جس درخت نال لپٹدی اے ایس نوں خشک بے جان کر دیندی اے ایہو حالت عاشق دی وی ہوندی اے جس نوں ہوندا اے ایس نوں خشک تے ویران کر دیندا اے ابوالعاس احمد توں جدوں عشق و محبت دے بارے پچھیا گیا کہ محبت تے عشق دونواں وچوں کون زیادہ قابل تعریف اے تے اوہناں نے کہیا، محبت، کیوں جے عشق وچ انسان حد اعتدال توں ودھ جاندا اے محبوب اُتے ہر شے نوں قربان کر دین دا ناں عشق اے۔ بوہت سارے اہل دانش نے عشق مجازی نوں عشق حقیقی دا زینہ وی قرار دتا اے یعنی عشق حقیقی توں پہلے عشق مجازی دی لذتاں توں وی لنگھنا ہوئے گا عشق مجازی بوہت حساس رستہ اے پیر پیر تے رہنمائی دی لوڑ ہوندی اے تاکہ باطن دا آئینہ بے غبار رہے۔