ایڈیٹر دی موت

اشرف شریف

1997ء دی گل اے روزنامہ دن وچ ٹرینی سب ایڈیٹر سی جدوں قدرت اللہ چوہدری بطور ایڈیٹر آئے۔ ایثار رنا صاحب تے فیر نوید چوہدری صاحب نے ابتدائی تربیت کیتی۔ قدرت اللہ چوہدری آرٹ ایڈیٹراں دے ٹیبل تے آئوندے تے صفحہ چیک کردے۔ میں اوہناں دے نال کھڑا ہوندا۔ جیویں ای چوہدری صاحب کسے ضمنی وچ غلطی پھڑدے سرخی وچ املا یاں واقعاتی نقص دی نشاندہی کردے یاں فیر خبر دے متن وچ غلطی کڈھدے میں فوراً کمپیوٹر سیکشن وچ جا کے ٹھیک کروا لیاندا۔ میں تے احمد ظہیر حیران ہوندے کہ چوہدری صاحب دی نظر ہمیشہ اوتھے پیندی اے جتھے غلطی چھپی بیٹھی ہووے۔ بعد وچ جدوں مینوں کاپی چیک کرن دا موقع ملیا تے چوہدری صاحب توں سکھیا ہویا کم آیا۔ انگریزی توں اردو ترجمہ دی چنگی استعداد پاروں مینوں انٹرنیشنل ڈیسک تے گھلیا گیا۔ گوہربٹ‘ فوزیہ طفیل تے اج دے نامور شاعر اکرام عارفی میرے سینئر سن۔ مینوں خبراں توں ودھ کالم لکھن وچ دلچسپی سی۔ اک دن ماحولیاتی مسئلیاں تے لکھیا تے قدرت اللہ چوہدری صاحب نوں پیش کر دتا اوہناں نے سرسری ویکھیا تے پچھیا تہانوں جہڑا کم دتا گیا اے کیہ اوہ سکھ گئے او؟ چوہدری صاحب دی شخصیت وچ اک رعب سی کوئی جواب نہ بن سکیا۔ مینو ںاپنی اوس تحریر وچ کوئی خامی نظر نہ آئی سو اوہدیاں کجھ کاپیاں کرا لئیاں۔ ماجد یزدانی قدرت اللہ چوہدری صاحب دے نیڑے سن۔ میں اک دن ماجد توں پچھیا: چوہدری صاحب نے کسے دا ٹیسٹ لینا ہووے تے کیہ کردے نیں۔ دسیا گیا کہ دی نیشن وچوں کسے رپورٹ دا ترجمہ کرواندے نیں یاں فیر اوس ترجمے وچوں خبر کڈھواندے نیں‘ سرخی بنواندے نیں۔ اگلے دن میں فیر اوہو کالم لے کے چوہدری صاحب دے کول ٹر گیا۔ اوہناں نے پہلے والا سوال دہرایا ہن دی واری میں کہیا‘ جی مینوں کم آ گیا اے تسیں ٹیسٹ لے لوو۔ چوہدری صاحب ہلکا جیہا مسکرا کے چپ ہو گئے۔ ایس واقعہ دے بعد کجھ مہینے بعد فروری مارچ 1998ء وچ اسلام آباد پنڈی توں روزنامہ دن دی اشاعت دا فیصلہ ہویا۔ رائو ندیم تے آرٹ ایڈیٹر یعقوب کھوکھر نے مینوں اسلام آباد جان دا مشورہ دتا۔ اوہناں دا خیال سی کہ لہور وچ سارے مینوں جونیئر س مجھ کے اہمیت نہیں دین گے۔ دوجے شہر جاواں گا تے ترقی دے موقعے ودھ جان گے۔ اوہناں دیہاڑیاں قدرت اللہ چوہدری صاحب نے روزنامہ دن چھڈ کے روزنامہ پاکستان اسلام آباد نوں بطور ایڈیٹر سنبھالیا۔کجھ ہفتیاں تک میری کارکردگی ویکھ کے ایڈیٹر فاروق فیصل نے ادارتی صفحے میرے حوالے کر دتے۔ میں سب توں پہلاں اپنا اوہو کالم لایا جو دو واری چوہدری صاحب نوں پیش کر چکیا سی۔ اتفاق ایہ ہویا کہ چوہدری صاحب اوسے دن فاروق صاحب نوں ملن ساڈے دفتر آ گئے۔ اوہناں نے میرا کالم پڑھیا تے فاروق فیصل صاحب دے سامنے تعریف کیتی۔ فاروق صاحب نے فوراً مینوں سدیا تے چوہدری صاحب نوں ملوایا۔ اوہ مینوں پچھان گئے تے حوصلہ افزائی کیتی۔ اوہناں دی حوصلہ افزائی دے بعد وچ وی جاری رہی۔ کوئی میرا ذکر کردا تے چوہدری صاحب ہمیشہ سراہندے۔
میرے استاداں تے سینئرز وچ شامل اکثر شخصیات دا تعلق بائیں بازو نال اے۔ حمیداختر‘ اطہرندیم‘ حسین نقی‘ حلقہ احباب وی ایہناں بارے رہیا۔ چوہدری صاحب دائیں بازو دے نظریاتی سن پر اخبار دے صفحے تے کسے دائیں بائیں دی تھاں صرف میرٹ نوں اہمیت دیندے۔ ایسے لئی اوہناں دی وفات دی خبر نے صحافتی حلقیاں دی ہر فکری پرت نوں سوگوار کیتا۔ روزنامہ دن راولپنڈی وچ میگزین ایڈیٹر بنایا گیا تے مسعود سعد سلمان ورگے بزرگ میرے شعبے وچ آ گئے۔ مسعود سلمان جدوں لہور ہوندے تے چوہدری صاحب اوہناں دی شاگردی وچ رہے۔ میں ویکھیا کہ چوہدری صاحب اوہناں دے نال کنے ادب تے محبت نال ملدے۔ مسعود سلمان بڑے خوددار انسان سن اوہ ایس گل تے فخر کردے کہ قدرت اللہ چوہدری اوہناں دے ٹرینی نیں۔ یوسف رضا گیلانی وزیراعظم بنے تے اک دن کجھ کالم نگاراں نوں لہور والی رہائش گاہ تے سدیا۔ قدرت اللہ چوہدری‘ نجم سیٹھی‘ مستنصرحسین تارڑ‘ عبدالقادر حسن‘ امجداسلام امجد تے مینوں موقع ملیا کہ پی پی حکومت دی کارکردگی تے وزیراعظم دے نال تبادلہ خیال کر سکیے۔ چوہدری صاحب مینوں ویکھ کے بڑے خوش ہوئے کہ میڈیا وچ اپنے کم دی بنیاد تے حیثیت منوا رہیا واں۔ حوصلہ افزائی تے مبنی انج دا رویہ گھٹ ای کسے ہور وچ ویکھیا۔
ہارون الرشید صاحب تے ارشاد احمد عارف صاحب نے قدرت اللہ چوہدری صاحب دی شخصیت نوں اک دوست تے ساتھی دے طور تے اجاگر کیتا۔ میں تے اک طالب علم آں جنہے صحافتی رکھ رکھائو ایڈیٹر دا کردار تے اخبار دے کوالٹی کنٹرول دے نال نال ایہ وی سکھیا کہ ایڈیٹر نوں باوقار ہونا چاہیدا اے۔ بلاشبہ زمانہ بدل رہیا اے ہن ایڈیٹر مالکان نوں مشورہ دیندا اے نہ پالیسی طے کردا اے۔ ایڈیٹر لئی ہن ضروری نہیں رہیا کہ اوہ صاحب علم ہووے جو پیامن بھائے اوہ ٹی وی چینل تے سینئر تجزیہ کا ربن جاندا اے ایڈیٹر بن جاندا اے۔ کئی حکومتاں وچ اوہناں دے دوست اعلیٰ منصباں تے فائز ہوئے پر چوہدری صاحب نے خودداری قائم رکھی۔ اوہناں نوں کسے اجہے کم وچ ملوث نہیں ویکھیا گیا جو پیشہ وارانہ وقار دے منافی ہووے۔ اخبار دا ایڈیٹر مختصر تے واضح تحریر دی مہارت رکھدا اے۔ ایڈیٹر قارئین دی دلچسپی دا مواد رپورٹراں دے راہیں کھوجدا اے۔ ایڈیٹر توازن برقرار رکھدا اے اوہ ہنگامی حالات وچ حواس باختہ ہوئے بناں معاملات تے سوچ نوں ٹھیک سرے توں پھڑی رکھدا اے۔ ایڈیٹر متجسس تے تخلیقی ذہن رکھدا اے۔ سب توں اہم گل ایہہ وے کہ اوہ اپنی پراڈیکٹ دے معیار تے سمجھوتہ کردے ہوئے حکومت یاں کسے پریشر گروپ دا دبائو قبول نہیں کردا۔ دوجے شعبیاں وانگوں میڈیا وی مثالی شخصیات توں خالی ہوندا جا رہیا اے ایتھے مشہور ہونا دانشمند ہون تے بازی لے گیا اے شاید ایسے لئی کئی لوک چوہدری صاحب دی محنت تے رہنمائی نال مشہور ہوئے پر چوہدری صاحب نے اپنے واسطے مسلسل ریاضت دا راہ چنیا۔ قدرت اللہ چوہدری انج دے ای مثالی ایڈیٹر سن۔ اک عالم وفات پاندا اے تے پورا عالم مر جاندا اے اک قدرت اللہ چوہدری انتقال کر جاوے تے آئیڈل ازم دی جان نکل جاندی اے۔٭