حکیم عنایت اللہ نسیم سوہدروی

حکیم صاحب دا تعلق اک دین دار تے ممتاز طبی خانوادے نال سی، ایہناں دی ولادت
مردم خیز سرزمین سوہدرہ وچ ہوئی ابتدائی دینی تعلیم مولانا غلام نبی اربانی توں حاصل کیتی

تحریر:حکیم ایم اقبال بلوچ

پروفیسر حکیم عنایت اللہ نسیم سوہدروی علیگ،ہمہ جہت،ہمہ صفت،عہد آفرین شخصیت سن ۔اللہ تعالیٰ نے ایہناں نوں بوہت ساری خوبیاں تے صلاحیتاں نال نوازیا سی۔ اوہ بیک وقت بے مثال خطیب ، ادیب ،نڈر صحافی ،بلند پایہ شاعر ،مایہ ناز طبیب ، دانشور ،ممتاز سماجی وسیاسی کارکن ،تحریک پاکستان ،تحریک تحفظ ختم نبوت دے کارکن سن۔پر ایہناں دا سب توں وڈا وصف ایہناں دا سچا و پکا مسلمان ہونا سی۔ اوہناں نے حق پرستاں دی طرح زندگی لنگھائی تے ایہناں دی زندگی دا عنوان اسلام، پاکستان تے طب مشرقی سی۔جس کم وچ وی حصہ لیا ایس دا مقصد اسلام دی سربلندی و سرفرازی رہیا۔حالات وواقعات ،مسائل و مشکلات ایہناں دے پایہ استقلال وچ لغزش پیدا نہ کر سکے۔ پچھلی ادھی صدی وچ علم و ادب دا میدان ہوئے یا طب و صحت دا ، تحریک پاکستان ہوئے یا استحکام پاکستان، ختم نبوت دی تحریک ہوئے یا نظام مصطفی دی، شعر و شاعری ہوئے یا سماجی بہبود دی سرگرمیاں ہون یا قومی خدمت دا کوئی مسئلہ ہوئے اوہ ہر تھاں سچے جذبیاں نال نظر آندے نیں۔
حکیم عنایت اللہ نسیم دا تعلق اک دین دار تے ممتاز طبی خانوادے نال سی۔ ایہناں دی ولادت مردم خیز سرزمین سوہدرہ وچ ہوئی ابتدائی دینی تعلیم مولانا غلام نبی اربانی توں حاصل کیتی۔ ایہناں دے چچا حکیم عبدالرحمن اپنے عہد دے نامور طبیب سن۔ دوران تعلیم ای بابائے صحافت مولانا ظفر علی خان نال تعلق قائم ہو گیا۔ میٹرک دا امتحان پاس کیتا تے مولانا ظفر علی خان دے ایما اُتے مزید تعلیم لئی علی گڑھ مسلم یونیورسٹی چلے گئے۔ جتھے طب دا پنج سالہ ڈگری کورس امتیازی حیثیت توں پاس کیتا۔ علی گڑھ یونیورسٹی ایہناں دناں ملی سرگرمیاں دا مرکز سی۔ انج آپ دا دور شباب حریت و آزادی نال عبارت اے۔ ایس یونیورسٹی دے طلبہ نے برصغیر دی تاریخ وچ اک انقلاب برپا کیتا تے برطانوی و ہندو سامراج توں آزادی حاصل کر کے پاکستان قائم کیتا۔حکیم عنایت اللہ نسیم ایہناں طلبہ دے سرخیل سن جیہڑے قیام پاکستان دی جنگ لڑ رہے سن۔ علی گڑھ وچ جدوں آل انڈیا مسلم سٹوڈنٹس فیڈریشن دا قیام عمل وچ آیا تے حکیم صاحب تاسیسی اجلاس وچ شریک سن۔ قائداعظم دی علی گڑھ آمد اُتے جنہاں طلبا نے ایہناں دی بگھی نوں موہڈیاں اُتے چکیا ایہناں وچ وی اوہ پیش پیش سن۔ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی دے اوہ طلبہ جیہڑے آل انڈیا مسلم لیگ دے لکھنو سیشن 1937ئ، پٹنہ سیشن 1938ء تے لہور سیشن 1940ء وچ شریک ہوئے ایہناں وچ حکیم عنایت اللہ نسیم شامل سن۔1937 دے بجنور دے ضمنی انتخابات وچ مولانا شوکت علی تے مولانا ظفر علی خان دے ہمراہ کم کیتا۔ فسادات بہار وچ بیگم سلمیٰ تصدق حسین دے نال کم کیتا۔ 1946 دے انتخابات جیہڑے قیام پاکستان دے ناں اُتے لڑے گئے ، وچ نواب زادہ لیاقت علی تے کنور اعجاز دے حلقہ مظفر نگر وچ مسلم لیگ ولوں ڈیوٹی کیتی۔ تحریک پاکستان وچ مولانا ظفر علی خان تے ابوسعید انور دے نال کم کیتا قیام پاکستان دے بعد مہاجرین دی آبادکاری، تحریک جمہوریت، تحریک ختم نبوت، تحریک نظام مصطفی وچ کم کیتا۔آپ نوں 1987 وچ حکومت پاکستان ولوں تحریک پاکستان گولڈ میڈل دتا گیا۔ حکیم عنایت اللہ نسیم نظریہ پاکستان دے سچے سپاہی سن۔ پاکستان نال محبت ایہناں دے ایمان دا حصہ سی۔ اوہ کہیا کردے سن کہ ایہہ وطن اسیں بڑی قربانیاں دے بعد حاصل کیتا اے۔ ایس دی حفاظت ساڈا فرض اے۔ اسیں آزادی دی ناقدری کیتی جس دی سزا سقوط مشرقی پاکستان دی صورت وچ ملی اے۔پاکستان دی بقا و تحفظ نظریہ پاکستان وچ اے۔ اسیں عطیہ ربانی دی قدر نہ کیتی تے قائد دی امانت وچ خیانت دے مرتکب ہوئے۔ اسلام پاکستان تے طب دے حوالے نال جدوں کوئی مسئلہ ہوندا اوہ تحریر و تقریر دونواں صورتاں وچ ساہمنے آ جاندے تے رہنمائی کردے۔ آپ مولانا ظفر علی خان دے خصوصی مداح سن ایہناں دے رفیق سن۔ مولانا ظفر علی خان دے انتقال دے بعد اوہ واحد شخصیت سن جنہاں نے ظفر علی خان دے فکر و نظر دے چراغ نوں جلائے رکھیا۔ مرکزی مجلس ظفر علی خان قائم کیتی۔ ہر سال ایہناں دی برسی دا اہتمام کردے۔ ایہناں دے افکار نوں عام کرن لئی شہر شہر جاندے، تقریراں کردے، اخبارتے رسالیاں وچ تحریراں شائع کرواندے، اپنے تعلق تے دوستی دے شایان شان ایہناں دی تقلید کیتی انج اوہ ظفر علی خان دی زندگی دا جزو لاینفک بن گئے۔ ایہناں دی شخصیت اُتے قائداعظم دے سیاسی افکار، علامہ اقبال دے فکر و فلسفہ، مولانا ظفر علی خان دے جذبیاں تے ولولیاں دی گہری چھاپ سی۔ ایہناں دی تحریراں، ایہناں دے گہرے سیاسی شعور تے عمیق فکر اُتے دلالت کردیاں نیں۔ اوہناں نے جس جوش نال تحریک پاکستان لئی کم کیتا ایس توں زیادہ جذبے نال استحکام پاکستان لئی کوشاں رہے۔ اسلامی شعائر و روایات دے پابند تے ایہناں دی بے حرمتی کسے طور تے برداشت نہ کردے۔ آپ نے اک رفاہی ادارہ البدر کمپلیکس وی قائم کیتا جس وچ دارالمطالعہ، لائبریری ، بچیاں لئی دستکاری سکول و قرآن سکول قائم کیتے۔ انجمن حمایت اسلام لہور دی جنرل کونسل،مجلس کارکنان تحریک پاکستان دی مجلس عاملہ ،مجلس محمد علی جوہردی مجلس عاملہ دے ممبر ،مرکزی مجلس ظفر علی خان دے بانی و صدر ،طبیہ کالج حمایت اسلام لاہور دی کمیٹی دے ممبر رہے ۔اینی مصروف زندگی دے باوجود، باقاعدہ مطب کردے۔
آپ نیشنل کونسل فار طب حکومت پاکستان دے 11 سال ممبر رہے۔ امتحانی کمیٹی دے چیئر مین تے حکما دی تنظیم پاکستان طبی ایسوسی ایشن دے مرکزی جنرل سیکرٹری فار ایئر ہیلتھ پلان تے ٹیکسٹ بک کمیٹی دے ممبر رسہے۔ ایہناں ذمہ داریاں دے حوالے نال ملک بھر دے دورے کیتے۔ طب دی دنیا وچ قیادت دے درجے اُتے فائز سن تے شہید حکیم محمد سعید دہلوی دے رفیق خاص سن۔ آپ میدان طب وچ عالمی فکر و نظر دی تعلیم و تحقیق دے علم بردار سن۔ عطایت دے سخت مخالف سن تے ایہناں نوں طب لئی بدنامی قرار دیندے اخبار و رسائل وچ ملکی و ملی مسائل اُتے ایہناں دی تحریراں بقاعدگی نال ایہناں دی زندگی وچ شائع ہوندیاں رہیاں۔ ایہناں دی معروف تصانیف وچ ظفرعلی خان اور ان کا عہد ،قائد اعظم محمد علی جناح ،علی گڑھ کے تین نامور فرزند،رسول کائناتۖ،طبی فارما کوپیا ،جدید و قدیم طب کا موازنہ ،پھلوں وسبزیوں سے علاج شامل، نیں۔ ایس قدر مصروفیات دے باوجود قلم و قرطاس نال رشتہ قائم رکھیا۔ آپ 9 دسمبر 1994 نوں کجھ دن بیماری توں بعد جمعے دی شام انتقال کر گئے۔ آپ دی نماز جنازہ حافظ احمد شاکر بن عطااللہ حنیف نے پڑھائی۔ آپ نوں ابائواجداد دے پہلو وچ سپرد خاک کیتا گیا۔ شہید پاکستان محمد سعید نے ایہناں نوں انج خراج عقیدت پیش کیتا، حکیم عنایت اللہ نسیم راہ حق دے مسافر سن، اوہناں نے ایس راہ وچ مقصد ہر سنگ گراں نوں نظر انداز کیتا ایہناں دا اصول حیات خدمت خلق رہیا تے مقصد حیات نفی ذات کر کے حقوق العباد اُتے ہمہ دم و ہمہ جہت ، متوجہ رہندے۔ آپ اک بلند فکر طبیب سن نال علم و ادب دے میدان وچ مستعد و متحرک، تحریک پاکستان نال ایہناں دی وابستگی تے راہنماواں نال ایہناں دی قربت تاریخ پاکستان دا باب اے۔