پلاک وچ خواجہ غلام فرید کانفرنس

خواجہ غلام فرید نے زیادہ تر کلام پنجابی زبان وچ لکھیا تے ایس دے علاوہ اردو، عربی، فارسی، پوربی، سندھی تے ہندی وچ شاعری وی کیتی اے

عتیق انور راجا

پنجاب انسٹیٹیوٹ آف لینگوئج، آرٹ اینڈ کلچر (پلاک) وچ خواجہ غلام فرید کانفرنس دا پربندھ کیتا گیا، ڈائریکٹر جنرل پلاک ڈاکٹر صغرا صدف نے مہماناں نوں خوش آمدید کہندے ہوئے کہیا کہ اج دے حالات وچ جے اسیں ایہہ چاہنے آں کہ ساڈے لوکاں دے اندر امن و امان، صلح جوئی تے درگزر دے جذبات پروان چڑھ سکن تے سانوں پنجاب دے صوفیا دے کلام نوں عام کرنا پوے گا۔ ساڈے صوفیا دا ایہہ وصف سی کہ کسے وی بندے توں اوہدا وطن ، مذہب تے رنگ و نسل پچھے بغیر ایہنوں اپنے نیڑے تھاں دتا کردے سن۔ اوہناں نے مزید دسیا کہ ایسے مہینے توں پنجاب دی ثقافتی تے مذہبی سیاحت دا آغاز کر رہے آں جس دی ابتدا بابا غلام فرید دے دربار توں کیتی جائے گی۔ سجادہ نشین دربار فرید جناب خواجہ معین الدین محبوب کوریجہ صاحب نے بڑے خوبصورت انداز وچ خواجہ غلام فرید دا مختصر جہیا تعارف پیش کیتا تے دسیا کہ چار ورھے دی عمر وچ والدہ تے اٹھ ورہے دی عمر وچ باپ دے سائے توں محروم ہو جان دے بعد آپ دے وڈے بھرا خواجہ فخر نے آپ دی تعلیم و تربیت دی ذمہ داری بخوبی نبھائی تے 27 ورہے دی عمر وچ وڈے بھرا دے دنیا توں رخصت ہون اُتے آپ سجادہ نشین بنے۔ آپ 18 ورہے روہی (چولستان) وچ رہے۔

ایس دوران اک مظلوم آپ دے کول نواب بہاولپور دے حضور کسے کم دی سفارش لئی حاضر ہویا تے آپ نے ایس دے ہتھ اپنے مرید خاص نواب آف بہاولپور نواب صادق عباسی سی نوں نصیحت کجھ انج کیتی کہ ’’زیر تھی، زبر نہ بن، متاں پیش امدی ہووی‘‘ یعنی نرمی اختیار کرو، سختی نہ کیتا کرو، نہیں تے اللہ تعالیٰ تہاڈے اُتے وی سختی کر سکدے نیں۔ خواجہ غلام فرید نے زیادہ تر کلام پنجابی زبان وچ لکھیا تے ایس دے علاوہ اردو، عربی، فارسی، پوربی، سندھی تے ہندی وچ شاعری وی کیتی اے۔ خواجہ صاحب عموماً حالت وجد وچ اشعار کہندے سن لکھن اُتے آندے تے الہام دی کیفیت ہوندی تے اکثر لمبی لمبی کافیاں 10-15 منٹاں وچ ای کہہ دیندے سن۔ کہندے نیں کہ آپ نوں 39 راگ، راگنیاں اُتے عبور سی اکثر کافیاں وچ لفظاں دے تکرار نال انج دی ہم صوتی تے ہم آہنگی پیدا کیتی اے کہ ہوا تے پانی دی لہراں اپنے نغمے بھُل جان۔ لطیف احساسات، جذبات تے وجدانی کیفیات وچ کہیا جان والا اوہناںدا کلام روح اُتے ایس طرح اثر کردا اے جویں چشمیاں تے جھرنیاں توں وگدا ہویا راگ نہاں خانہ، دل وچ اتردا محسوس ہوندا اے۔ آپ 56 سال دی عمر وچ 24 جولائی 1901ء نوں خالق حقیقی نال جا ملے تے آپ نوں کوٹ مٹھن (ضلع راجن پور) وچ دفن کیتا گیا۔
سجادہ نشین دربار فرید نے ڈائریکٹر پلاک ڈاکٹر صغرا صدف دا شکریہ ادا کیتا کہ اوہ ہر سال بابا غلام فرید دی یاد وچ لہور اک تقریب ضرور منعقد کرواندیاں نیں ایہناں دا کہنا سی کہ انج دی تقریبات وچ شرکت نال ساڈاپنجاب دے جنوبی حصے دے واسیاں دا احساس محرومی بوہت حد تیکر گھٹ ہو جاندا اے۔ اوہناں نے خواہش ظاہر کیتی کہ صوبائی وزیر ایہناں دے علاقے دا دورہ کرن جتھے اج وی لوک پین دے پانی جہی سہولتاں توں محروم نیں۔ صوبائی وزیر ثقافت و کالونی جناب خیال احمد کاسترو جیہڑے بڑے نرم لہجے وچ گل بات کرن دے حوالے نال جانے جاندے نیں اوہناں نے اپنی مختصر جہی تقریر وچ کہیا کہ اوہ جلدی توں جلدی کالم نگاراں تے ٹی وی اینکرز دے نال کوٹ مٹھن دا دورہ کرن گے تے جتھوں تیکر ممکن ہویا لوکاں دی آسانی لئی عملی اقدامات کرن دی کوشش کرن گے۔ ایس دے علاوہ صوبائی وزیر ثقافت نے خوش خبری سنائی کہ پنجاب سرکار فن کاراں، شاعراں تے لوک گلوکاراں دی ہر ممکن انداز وچ مدد کرن دی کوشش کرے گی۔
سجنو! ہُن آئے دن ملک وچ جس طرح دے پرتشدد واقعات ہورہے نیں ایہناں نوں روکن لئی تے اپنے صوبے بلکہ ملک نوں امن دا گہوارہ بنان لئی سانوں صوفیا دے پیام نوں عام کرنا پئے گا۔ پرائمری توں نصاب وچ بابا فرید، وارث شاہ، بابا بھلے شاہ، شاہ حسین، سلطان باہو تے میاں محمد بخش دے کلام نوں شامل کرنا پئے گا۔ ریاست نوں اپنی رٹ ہر حال وچ برقرار رکھن لئی عملی اقدامات چکنے ہون گے تے مذہب نوں ذاتی انتقام لئی استعمال کرن والیاں نوں جلدی تے سخت سزاواں دینیاں ہون گیاں۔ پچھلی تن چار دہائیاں وچ ساڈی قوم نے فرقہ پرستی دے ناں اُتے جیہڑا بیج بویا سی ہن اوہ فصل تیار ہو کے ساڈے ساہمنے کھلوتی اے۔ ملک وچ مذہبی ہم آہنگی فروغ پا سکدی اے پر ایس لئی نیک نیتی نال کوششاں کرنیاں ہون گیاں تے ایہہ وی سوچنا ہوئے گا کہ جتھے صوبے دے وزیر اعلیٰ، بااثر وزیر، گورنر تے ملک دے وزیراعظم منتخب ہوندے چلے آ رہے نیں ایس پنجاب دے جنوبی حصے نوں بااختیار لوکاں نے کِتے اپنا ووٹ بینک محفوظ رکھن لئی ای تے پسماندہ رکھن دی کوشش نہیں کیتی؟۔