وحشت زدہ معاشرہ

شکیل امجد صادق

کہندے نیں کہ کسے دراڈے پنڈ وچ اک معزز مہمان آیا۔ بڑی آئو بھگت ہوئی۔ پورا پنڈ اوہدے سامنے بچھا جا رہیا سی کھانے دا وقت ہویا تے وکھووکھ قسم دیاں نعمتاں اوہدے سامنے دسترخوان تے لیا کے رکھ دتیاں گئیاں۔ نال ای اک وڈی جہی سینی وچ اک لماں تے موٹا جیہا ڈنڈا وی لیا کے رکھ دتا گیا۔ مہمان نعمتاں ویکھ کے تے خوش ہویا پر ڈنڈا ویکھ کے ڈر گیا۔ سہمے ہوئے لہجے وچ پچھیا: تسیں ایہ ڈنڈا کہدے لئی لیائے او۔ میزباناں نے کہیا بس ایہ ساڈی روایت اے بزرگاں دے زمانے توں چلی آ رہی اے مہمان آئوندا اے تے اوہدے اگے کھانے دے نال نال ڈنڈا وی رکھ دینے آں۔ مہمان دی تسلی نہ ہوئی اوہنوں ڈر لگا کہ کدھرے ایہ ساری ضیافت کھانے دے بعد ڈنڈے نال ضیافت نہ کیتی جاندی ہووے اوہنے فیر تفتیش کیتی:
فیر وی‘ ایہدا کجھ تے مقصد ہووے گا۔ کجھ تے استعمال ہووے گا‘ آخر صرف مہمان دے اگے ای ڈنڈا کیوں رکھیا جاندا ے۔
میزباناں وچوں اک نے کہیا: اے معزز مہمان‘ سانوں مقصد پتہ اے نہ استعمال‘ بس ایہ بزرگاں توں چلی آن والی اک رسم اے‘ تسیں بے دھڑک ہو کے کھانا کھائو۔
مہمان نے دل وچ سوچیا‘ بے دھڑک کیویں کھاواں؟ خطرہ تے سامنے ای رکھیا ہویا اے۔
فیر اوہنے اعلان کر دتا: جدوں تک تسیں لوک ایہ نہیں دسو گے کہ تہاڈے ایتھے بزرگاں دے زمانے توں مہمان دے دسترخوان تے ڈنڈا کیوں رکھیا جاندا اے کیڑے نوں پتھر وچ رزق دین والے دی قسم: میں تہاڈا اک لقمہ وی نہیں کھاواں گا۔
ہن تے پورے پنڈ وچ کھلبلی پے گئی کہ مہمان نے کھانے توں انکار کر دتا اے۔ پنڈ دے اک بزرگ سدے گئے۔ اوہناں نے سارا ماجرا سنیا تے دسترخوان تے رکھیا ہویا ڈنڈا ویکھیا تے غصے نال بولے:
ارے کم بختو! تسیں ایناں وڈا ڈنڈا کیوں رکھ دتا اے؟ ایہنوں گھٹ کرو‘ ساڈے بزرگ مہمان دے سامنے ایناں وڈا ڈنڈا نہیں سی رکھدے۔ ڈنڈا فوراً آری نال کٹ کے دو تن فٹ گھٹ کر دتا گیا پر مہمان فیر وی مطمئن نہیں ہویا۔ اوہنوں اپنے سوال دا جواب چاہیدا سی۔ فیر اک ہور بزرگ سدے گئے اوہناں نے وی سارا ماجرا سنیا اوہناں نے وی ڈنڈا ناپ کے ویکھیا تے اوہناں نے وی اعتراض کیتا:
’’ڈنڈا ہن وی وڈا اے ساڈے بزرگ تے مہماناں دے اگے اک چھوٹی جہی پتلی جہی ڈنڈی رکھدے سن‘‘۔
ایہناں بزرگاں دے کہن تے باقی ڈنڈا وی کٹ کے تے چھل کے اک چھوٹی جہی ڈنڈی بنا دتی گئی۔ بھاویں ہن ڈنڈے دا سائز تے جسامت خطرے توں باہر ہو گئی سی پر مہمان دا تجسس برقرار رہیا۔ ہن تک آن والے بزرگاں نے صرف سائز تے خطرے ای گھٹ کیتے سن اوہدا استعمال تے اوہدا مقصد کوئی نہ دس سکیا۔ مہمان ہن وی کھانا زہر مار کرن تے تیار نہ ہویا۔ ہن لبھ لبھا کے پنڈ دا اک اجیہا بزرگ ڈنڈا ڈولی کرکے لیاندا گیا جہدے سر دے وال ای نہیں بھربھٹے وی چٹے ہو چکے سن۔ محتاط توں محتاط اندازے دے مطابق وی بزرگ دی عمر 99 ورھے توں گھٹ نہیں سی۔ نظر وی گھٹ ای آئوندا سی جدوں اوہناں نوں ڈنڈے دی شکل و صورت تے اوہدا سائز تفصیل نال دسیا گیا تے اوہ بھڑک کے اپنی لاٹھی لبھن لگ پئے۔ چیک کے بولے: ارے عقل دے انھیو‘ ساڈے بزرگ مہمان دے سامنے اک چھوٹی جہی پیالی وچ اک چھوٹا جیہا تنکا رکھدے سن تاں جے مہمان دے دنداں وچ گوشت دا کوئی ریزہ پھس جاوے تے اوہ خلال کرکے اوہنوں باہر کڈھے‘‘۔
زندگی دے کسے وی شعبے وچ کوئی نویں گل‘ کوئی بدعت‘ شروع تے خلال دے تنکے توں ای ہوندی اے پر فیر اوہدے پیروکار اوہنوں ودھا کے لماں جیہا تے موٹا جیہا ڈنڈا بنا دیندے نیں تے ایہدے تے وی مطمئن نہیں ہوندے۔ اسیں سیالکوٹ واقعے دی بالکل وی تحقیق نہیں کیتی‘ ایس معاملے دی تہہ تک جان دی بالکل کوشش نہیں کیتی تے انسانیت نوں شرمندہ کر دین والا عمل برپا کر دتا۔ اسیں دنیا نوں پیغام دتا اے کہ اسیں وحشت زدہ معاشرے دا حصہ آں۔ نعوذباللہ جے اوہدے توں نبیؐ دی شان وچ گستاخی دا عمل سرزد ہویا وی ہووے تے اوہنوں قنون دے حوالے کرنا چاہیدا سی… سانوں ایہ کنہے اختیار دتا اے کہ اسیں اک انسان نوں جیوندا ساڑ دیئے۔ اسیں عقلوں انھے تے ہے ای سی دل تے اکھاں توں وی انھے آں۔ کسے نے سچ کہیا اے دنیا دا بہترین مذہب لوکاں دے ہتھ وچ اے۔ بقول امتیاز انجم
شہرِ دل ایسا کہ حیراں تھی طِلِسمات کی گَرد
جم گئی جس کے در و بام پہ خدشات کی گرد
ایک ہی نام فقط مجھ کو دکھائی دیا ہے
صاف کرتا رہا اک عمر میں صفحات کی گَرد
میں نے کچھ شہروں میں یوں خاک اڑی دیکھی ہے
جان لے کچھ بھی نہیں تیرے مضافات کی گرد
اب کوئی گرد بھی ہو مجھ کو ذرا فرق نہیں
آنکھ میں جب سے پڑی تیرے اِشارات کی گرد
تیرے اعمال کہ جس طرح ریا کاری کی دُھول
تیرے افکار کہ ہو جیسے تضادات کی گرد
گاؤں میں امن سے رہتے ہیں وفا کرتے ہیں
شکر ہے ہم پہ نہیں پڑتی محلات کی گرد
اب مجھے تو ہی بتا کیسے تجھے دیکھتا میں
چار سُو اُڑتی رہی تیرے خیالات کی گرد