مودی جنوبی ایشیا دے امن لئی خطرہ

مالدیپ دے دارالحکومت مالے دی سڑکاں اُتے ہزاراں بندیاں نے احتجاج
تے مارچ کیتا تے مالدیپ توں ہندوستانی فوجی اہلکاراں نوں ہٹان دا مطالبہ کیتا

علی انوار

اپنی انتہا پسندانہ پالیسیاں دے ذریعے بھارت دے معاشی و معاشرتی ڈھانچے نوں تباہ کرن دے بعد نریندر مودی بھارت نوں سارے سفارتی محاذاں اُتے وی ناکام بنا رہے نیں۔ حیرت دی گل ایہہ وے کہ مودی نے اپنے پہلے دور حکومت دے آغاز وچ اپنے گوانڈھیاں دے نال چنگے تعلقات قائم کرن دی کوشش کیتی پر ایہناں دا دُوجا دور مقامی تے بین الاقوامی محاذ اُتے تنازعات نال دو چار اے۔ اک ویلا سی جدوں بھارتی وزیراعظم مودی دے چین دے نال بوہت چنگے تعلقات سن پر تاریخ گواہ اے کہ مودی دی جارحانہ تے انتہا پسندانہ پالیسی دی وجہ نال ایہہ تعلقات تباہ ہوئے۔ بھارت نوں اوس ویلے شدید ذلت دا ساہمنا کرنا پیا جدوں صرف اک سال پہلاں ایس دی لائن آف ایکچوئل کنٹرول اُتے چین دے نال جھڑپاں ہوئیاں۔ چین ولوں سرحد اُتے ہندوستانی فوج دے جواناں دا منہ توڑ جواب دتا گیا جیہڑا مودی سرکار لئی بڑا دھچکا سی۔ افغانستان دے نال ہندوستان دے سفارتی تعلقات وچ وی انج دی ای صورتحال ویکھی گئی ۔ گرمجوشی توں لے کے بغیر کسے تعلق تیکر، ہندوستان اج دے افغانستان وچ کدھرے نہیں تے ایہہ سب مودی دے دور وچ ہویا جس نے اپنے ملک نوں سارے محاذاں اُتے ناکام بنایا اے۔ کہانی ایتھے ختم نہیں ہوندی خطے وچ گوانڈھیاں دے نال بھارت دی خارجہ پالیسی مکمل طور تے ناکام اے۔ پاکستان ، بنگلہ دیش تے نیپال دے نال ایس دے سفارتی تعلقات وی مودی دے دور وچ تنازعات دی زد وچ رہے۔ انتہا پسند مودی نے جنوبی ایشیا وچ امن نوں درحقیقت نقصان اپڑایا تے اوہ جنوبی ایشیا علاقائی تعاون دی تنظیم (سارک) ملکاں دے نال چنگے تعلقات قائم کرن وچ ناکام رہے۔ ہن بھارت دے نال چنگے تعلقات رکھن والے ملکاں توں وی تنقید دیاں آوازاں آن لگیاں نیں۔ مالدیپ دے لوک ہندوستانی فوج نوں اپنی سرزمین توں کڈن دا مطالبہ کر رہے نیں کیوں جے ایہناں دا کہنا سی کہ مالدیپ دی قومی خود مختاری خطرے وچ اے۔ ہندوستان وچ ہمیشہ نام نہاد مشترکہ تاریخی تے ثقافتی رشتیاں دی بنیاد اُتے مالدیپ دے نال مضبوط دو طرفہ تعلقات دا دعویٰ کیتا اے۔ ہندوستان مالدیپ دا سب توں قریبی اتحادی تے بھروسے مند گوانڈھی ہون دا دعویٰ وی کردا اے جد کہ ایس دے برعکس، مالدیپ دے لوکاں دا خیال اے کہ ہندوستان مالدیپ دے جزیریاں نوں استعمال کردے ہوئے اپنے مخصوص اقتصادی تے فوجی مفادات دی پیروی کر رہیا اے۔ ایس وچ کوئی دو رائے نہیں کہ بھارت مالدیپ دے ای ذریعے چین نوں ٹیکل کرن دی کوشش کر رہیا اے تے ایسے طرح بھوٹان دے نال وی بھارت ایہو کھیڈ رچانا چاہ رہیا اے۔ بھارت دی مالدیپ وچ ودھدی ہوئی مداخلت پاروں مالدیپ وچ عدم تحفظ دا شدید احساس پایا جاندا اے کہ مودی بدعنوان سیاست داناں تے دیگر ریاستی اداریاں نوں استعمال کر کے ایہناں دے وطن نوں نو آبادیاتی بنان دی کوشش کر رہیا اے جس دی وجہ نال قومی سلامتی نوں خطرہ لاحق اے۔ مالدیپ وچ ودھدے ہوئے منفی اثر و رسوخ دے خلاف مالدیپ وچ عوامی جذبات احتجاج تے بھارت مخالف ریلیاں دی شکل وچ ظاہر ہوئے نیں۔ مالدیپ دے عوام وچ شعور بیدار ہو چکیا اے تے اوہ بھارت مخالف مہم ’’انڈیا آئوٹ مہم‘‘ دے تحت پورے ملک وچ ریلیاں تے احتجاجی مظاہرے کر رہے نیں۔ انڈیا آئوٹ مہم پچھلے سال مالدیپ وچ شروع ہوئی تے بعد وچ سوشل میڈیا پلیٹ فارمز دے ذریعے مالدیپ دے کونے کونے وچ پھیل گئی۔ مالدیپ دے اپوزیشن اتحاد نے اپنی مہم دا آغاز’’ ان ڈیفنس آف انڈیپنڈنس‘‘ تحریک دے ناں توں کیتا۔ ایس تحریک جس دا مقصد مالدیپ دی آزادی تے خود مختاری نوں محفوظ بنانا اے تے اپوزیشن نے ہن کھلے عام مالدیپ وچ تعینات ہندوستانی فوجیاں نوں ہٹان دا مطالبہ کیتا اے۔ مالدیپ دے دارالحکومت مالے دی سڑکاں اُتے ہزاراں بندیاں نے احتجاج تے مارچ کیتا تے مالدیپ توں ہندوستانی فوجی اہلکاراں نوں ہٹان دا مطالبہ کیتا۔ ہن مظاہرین ’’انڈین ملٹری گو آئوٹ ‘‘ تے ’’مالدیپ دی سیاست وچ مزید ہندوستانی مداخلت نہیں‘‘ جہے بھارت مخالف نعرے لا رہے نیں۔ مالدیپ دی اپوزیشن دا مننا اے کہ آر ایس ایس دی حمایت یافتہ ہندوستانی حکومت اپنی توسیع پسندانہ پالیسیاں دے تحت مالدیپ دے اندرونی معاملات وچ مداخلت کر رہی اے۔ جنوری 2021 توں بھارت مخالف مہم زور پھڑ گئی اے۔ مالدیپ توں بھارتی فوجیاں نوں ہٹان دی مہم نے اوس ویلے زور پھڑیا جدوں بھارتی ہائی کمشنر دی رہائش گاہ دے ساہمنے اک احتجاجی مظاہرہ کیتا گیا۔ بھارتی ہائی کمیشن نے ویانا کنونشن دا نام نہاد حوالہ دے کے احتجاج نوں سفارتی خلاف ورزی قرار دتا جس اُتے مالدیپ دے لوکاں نے بھارتی ہائی کمیشن دے اقدام اُتے تنقید کیتی تے ایہنوں ریاست دی خود مختاری نوں نقصان اپڑان دی کوشش قرار دتا۔ مالدیپ دی میڈیا رپورٹس نے نشاندہی کیتی کہ آر ایس ایس دی حمایت یافتہ ہندوستانی حکومت اپنی توسیع پسندانہ پالیسیاں دے تحت مالدیپ دے اندرونی معاملات وچ مداخلت کر رہی اے۔ ایہہ وی ظاہر ہوندا اے کہ مالدیپ اک مسلم ملک ہون دے ناطے ہندوستان دی ہندو توا حکومت دے نشانے اُتے اے۔ ہندوستانی تسلط پسندانہ عزائم تے ایس دی غنڈہ گردی مالدیپ دی خود مختاری لئی نقصان دہ اے تے ہندوستان دے ودھدے ہوئے اثر و رسوخ دی وجہ نال ملک دی اسلامی تے ثقافتی اقدار خطرے وچ نیں۔ مودی دی قیادت وچ بھارتی حکومت دے توسیع پسندانہ عزائم خطے وچ امن نوں متاثر کر رہے نیں۔ ایہہ کوئی راز نہیں رہیا کہ نئی دہلی دے جارحانہ عزائم پورے جنوبی ایشیا لئی وڈا خطرہ نیں۔ ہندوستان بلاشبہ مودی دی قیادت وچ اک فاشسٹ حکومت بن چکیا اے تے بھارت وچ مسلماناں دی جان و مال اُتے حملے ظاہر کردے نیں کہ بھارت جیہڑا سیکولر ہون دا نام نہاد دعویٰ کردا اے اوہ مودی دی قیادت وچ آر ایس ایس دی ہندو توا ذہنیت اُتے مکمل طور تے یقین رکھدا اے۔ ایہہ مودی دی فاشسٹ ذہنیت ای اے کہ ایس نے مقبوضہ وادی جموں و کشمیر نوں دنیا دی سب توں وڈی جیل بناندے ہوئے کشمیر وچ انسانی حقوق دی سنگین خلاف ورزیاں کیتیاں نیں۔ ہن اوہ ایہو کھیڈ مالدیپ وچ کھیڈنا چاہندا اے تے مالدیپ جہے امن پسند ملک نوں اپنی کالونی بنانا چاہندا اے۔ مالدیپ دی ناعاقبت اندیش حکومت نوں اپنے غیور عوام دی اواز اُتے دھیان دینا چاہیدا اے تے ایہنوں بھارت دے نال اپنی ساری فوجی مصروفیات نوں فوری طور تے منسوخ کرنا چاہیدا اے نہیں تے بھارت جہیا وڈا ملک ایہنوں ہڑپ کرن وچ دیر نہیں لائے گا۔