اک باکمال نثرنگار۔۔۔حیات عبداللہ

حیات عبداللہ بنیادی طور تے کالم نگار دی حیثیت نال جانے پہچانے
تے منے جاندے نیں، اوہ اپنی نثر دی طرح شاعر وی بہت عمدہ نیں

تحریر:صدام ساگر

حیات عبداللہ عہد موجود دے مشہور تے جانے پہچانے کالم نگار نیں جنہاں صرف زندگی نوں محض سامانِ آسائش دے حصول دا ناں نہیں دتا بلکہ اپنے کالماں وچ دسیا کہ زندگی حُسنِ سیرت دا ناں اے حیات عبداللہ بنیادی طور تے کالم نگار دی حیثیت نال جانے پہچانے تے منے جاندے نیں۔ اوہ اپنی نثر دی طرح شاعر وی بہت عمدہ نیں ہر شاعر دی طرح ایہناں دے نیڑے وی جمال پرستی خدائی صفت اے تے حیات عبداللہ دے نیڑے حُسن شاعری وچ ہوئے یا رقص و موسیقی وچ، بند کھڑکیاں وچ ہوئے یا کھلے دریچیاں وچ، گلاب وچ ہوئے یا شب ماہتاب وچ، تصور دے رنگاں وچ ہوئے یا لکیراں وچ، ستاریاں وچ ہوئے یا سیاریاں وچ، آواز وچ ہوئے یا رنگین آنچلاں دی سرسراہٹ وچ، حیات عبداللہ دے دل دے دریچے اُتے بہرحال دستک دیندا اے۔ بقول ناصر زیدی کہ:
یہ روشنی کا سمندر کہاں سے آیا ہے
بکھر رہے ہیں کئی آفتاب آنکھوں میں
آفتاب دی کرناں اپنی مٹھی وچ سمیٹن والا ، رتجگاں وچ ستاریاں نال ہم کلام ہون والا، تازہ پھُلاں دی مہک نال مہکن والا، رقص کردی تتلی دے رنگین پراں نوں ویکھن والا، خزاں وچ امید بہار رکھن والا، ہتھیلی اُتے بجھدے چراغاںنوں ساڑن والا بندا کنج ہنیریاں دا تعاقب کر سکدا اے؟ ایہناں سب سوالاں دے جواب سانوں حیات عبداللہ دے کالماں دا مجموعہ ’’اندھیروں کا تعاقب‘‘ دی صورت وچ ملدا اے۔ جو روزنامہ خبریں وچ شائع ہون والے منتخب کالماں اُتے مشتمل نیں۔ ایس کتاب دے ٹائٹل توں پتہ چلدا اے کہ ہنیری رات دے سناٹیاں وچ پیا، دِیوا کنج اپنی سمت اک انج دے بندے نوں کھچ رہیا اے جیہڑا نہ صرف آندھیاںدا بلکہ ہنیریاں دا تعاقب وی کر سکدا اے۔اعزاز احمد آذر دا اک شعر یاد آیا:
تم ایسا کرنا کہ کوئی جگنو کوئی ستارہ سنبھال رکھنا
مرے اندھیروں کی فکر چھوڑو بس اپنے گھر کا خیال رکھنا
حیات عبداللہ اک نڈر بندا اے اوہناں نے ’’اندھیروں کا تعاقب‘‘ بڑی جاں فشانی نال کیتا اے جس دی گوائی محسن پاکستان ڈاکٹر عبدالقدیر خان دیندے نیں کہ ’’حیات عبداللہ دے کالم تحریری جہاد تے قلمی تبلیغ نیں، اوہ بڑے نپے تلے تے جچے لفظاں وچ منادی کردے نیں، ایہناں دے کالم مکمل معاشرتی تصویر اے جیہڑی کدھروں کٹی پھٹی، کدھروں لہولہان، کدھروں منہ چڑاندی ہوئی تے کدھرے رواندی ہوئی۔‘‘
حیات عبداللہ دی ایس کتاب’’اندھیروں کا تعاقب‘‘ وچ بوہت ساری یاداں دے جگنو ٹمٹما رہے نیں تے کدھرے ہنیرے وچ گم ہوئے راہی نوں منزل دا درست رستہ وکھا رہے نیں ایہناں دی ایس قلمی کاوش نوں عبدالستار عاصم ’’جہادِ اکبر‘‘ دا ناں دیندے ہوئے لکھدے نیں کہ ’’حیات عبداللہ دے خیالات، مشاہدات، افکار دا مجموعہ ’’اندھیروں کا تعاقب‘‘ قلم فائونڈیشن اک قومی فریضہ سمجھ کے شائع کرن دی سعادت حاصل کر رہیا اے۔ ایہناں دے افکار دی روشنی دے مینار نیں اوہناں نے دو عشریاں توں کوشش کیتی اے کہ اپنے حصے دی شمع قلم دے روشن دان وچ سجا کے ایس دی روشنی قوم نوں اپڑان تے ایہناں دا ہر کالم معلومات دا انسائیکلو پیڈیا ہوندا اے بلکہ ایہہ کہیا جائے تے بہتر ہوئے گا کہ ایہناں دا ہر کالم اک کتاب جہیا سبق آموز ہوندا اے۔‘‘
’’اندھیروں کا تعاقب‘‘ دے بعد ایہناں دی نویں کتاب ’’سلام کشمیر‘‘ دے مطالعہ دے موقعے فراہم ہویا جس وچ کشمیر، فلسطین، برما تے شام اُتے لکھے گئے کالماں نوں شامل کیتا گیا اے۔ جس دا انتساب اوہناں نے گلشنِ حیات دے نوخیز پھُل ارحم عبداللہ دے ناں منسوب کیتا اے۔ حیات عبداللہ ’’سلام کشمیر‘‘ جتھے مقبوضہ کشمیر دی آزادی لئی اپنی جاناں نوں قربان کرن والے سارے شہداء دی عظمتاں تے رفعتاں نوں سلام پیش کر رہے نیں اوتھے ای فلسطین ، برما تے شام دے مسلمان شہداء نوں وی سلام پیش کر رہے نیں۔ ایس توں پہلاں وی کشمیر، برما، فلسطین تے شام دے موضوعات اُتے بوہت ساری کتاباں لکھیاں جا چکیاں نیں۔ میرے خیال وچ اینی ساری کتاباں نوں دیگر موضوعات اُتے وکھرے وکھرے پڑھن توں بہتر ہوئے گا کہ حیات عبداللہ دی کتا ب ’’سلام کشمیر‘‘ دا اک ای وار مطالعہ کر لیا جائے تے تہانوں کشمیر توں فلسطین تے برما توں شام دے مسلماناں اُتے ہون والے ہر مظالم دی داستان پڑھن نوں مل جائے گی۔ ’’سلام کشمیر‘‘ دے حوالے نال اپنی رائے وچ حافظ محمد سعید لکھدے نیں کہ حیات عبداللہ جہے درد دل رکھن والے اہل قلم جس طرح معاشرتی مسائل، اُمتِ مسلمہ نوں درپیش چیلنجز تے دنیا بھر و چ انسانی حقوق دی پامالیاں دے حوالے نال قلم چُک رہے نیں اوہ یقینا لائق تحسین اے۔ ایس دے علاوہ کتاب وچ الطاف حسن قریشی تے اوریا مقبول جان دی قیمتی آراء نوں وی شامل کیتا گیا اے۔ حیات عبداللہ صرف سچائی اُتے یقین رکھدے نیں کیوں جے ایہناں نوں جھوٹھ توں سخت نفرت اے، اوہ بہت سنجیدہ مزاج تے کم گو انسان نیں۔ سلام کشمیر دے حرفِ آغاز وچ بقول ایہناں کہ ،ستر سال توں ودھ عرصے اُتے محیط تلخیاں دے آزار سہن دے باوجود کشمیریاں نے اپنے جذبات تے خیالات وچ کوئی مصلحت پیدا نہ ہون دتی۔ اہل کشمیر دے دِلاں وچ پاکستان دی محبت، آنگن وچ اتری مانوس خوشبوواں وانگر جاگزیں اے، اوہ بندوقاں دے ساہمنے وی بہ بانگِ دہل پاکستان دے نال محبت دا اظہار کردے نیں، ایس دے نال نال فلسطین، برما تے شام دے دُکھاں اُتے مشتمل کجھ اوراق وی کتاب دا حصہ نیں۔

بابائے قوم بانی پاکستان قائداعظم محمد علی جناح ؒنے کہیا سی کہ ’’کشمیر پاکستان کی شاہ رگ ہے‘‘۔ پر اسیں اپنے اپنے مفادات دی خاطر کنہے انھے ہو چکے آں کہ سانوں اپنی شہ رگ کٹ جان دا وی ڈر نہیں۔ کئی حکمران آندے تے جاندے رہے پر مسئلہ کشمیر اوتھے دا اوتھے رہیا میرے خیال وچ سانوں اپنی اکھاں کھول لینی چاہیدیاں نیں تے حیا ت عبداللہ دی کتاب ’’سلام کشمیر‘‘ نوں پڑھ کے قائد دے فرمان وَل توجہ مرکوز کر لینی چاہیدی اے تے اپنے اندر ایس گل دا احساس پیدا کر لیئے کہ جنہاں مسلماناں دا کوئی قصور نہیں ایہناں نوں ناحق کیوں ماریا جا رہیا اے کیہ اوہ ساڈے وانگ انسان نہیں بقول سید انوار احمد د ے ایس شعر کہ
کیوں مل رہی ہے ان کو سزا،چیختی رہی
سنسان وادیوں میں ہَوا چیختی رہی
٭٭٭