ادھے سر دا درد

ایہہ مرض پریشان کن ضرور اے پر جان لیوا نہیں

ازحکیم حارث نسیم سوہدروی

ادھے سر دا درد جنہوں طبی اصطلاح وچ درد شقیقہ تے انگریزی وچ (MIGRAINE) کہیا جاندا اے اک شدید اذیت زدہ درد اے ایہہ ادھے سر وچ ہوندا اے پر ایس قدر شدید ہوندا اے کہ درد دا شکار مریض سر ہلان گردن گھمان اکھاں دے سجے کھبے کرن نال وی شدید تکلیف محسوس کردا اے تے اکھاں دے اگے چنگاریاں نکلدیاں محسوس ہوندی اے اکھاں توں پانی وی نکل آندا اے تے کجھ مریضاں وچ تے قے تے متلی دی شکایت وی ہوندی اے کن دے اُتے ول لے کے کنپٹی تیکر حصہ شدید اذیت وچ ہوندا اے تے ایہہ حصہ سن محسوس ہوندا اے۔ مطب دے مشاہدات دے مطابق ویکھیا ایہہ گیا اے کہ ایہہ درد عام طور تے سورج دی روشنی دے نال نال ودھدا جاندا اے تے غروب آفتاب دے نال نال گھٹ ہو جاندا اے ایس نوں اسیں دو درجیاں وچ تقسیم کرنے آں۔ پرائمری تے سکینڈری۔ پرائمری درجے وچ ایہہ اوہ درد سر اے جیہڑا کسے دوجے مرض دی وجہ نال نہ ہوئے جد کہ سیکنڈری کسے ہور مرض پاروں ہوندا اے۔ درد شقیقہ اگرچے سر درد اے پر ایہہ صرف ادھے سر وچ ہوندا اے تے ایہہ بذات آپ اک وکھری مرض دی حیثیت رکھدا اے طب دی کتاباں وچ ایہنوں اک وکھرے مرض دی حیثیت نال زیر بحث لیایا گیا اے ہن تیکر دی ہون والی تحقیقات دے مطابق ایس دی درج ذیل وجوہات ساہمنے آئیاں نیں۔ روشنی کسے مخصوص روشنی یا ضرورت توں زیادہ تیز روشنی والی تھاں اُتے رہن پاروں ایہہ درد شروع ہو سکدا اے۔ روشنی دا تعلق براہ راست اکھاں توں جد کہ اکھاں دا دماغ نال اے ایس طرح اکھاں توں دماغ ایس درد نوں محسوس کردا اے تے درد ہوندا اے۔ بوجویں تیز روشنی درد دا سبب بن سکدی اے ایسے طرح کسے بو نال وی ادھے سر دا درد ہو سکدا اے۔ بو دے علاوہ کوئی تیز خوشبو وی ایس دا سبب بن سکدی اے زیادہ متحرک دماغ دا ضرورت توں زیادہ متحرک و فعال ہونا وی ایس دی وجہ ہو سکدا اے اونج تے دماغ دا کم ای ہر ویلے فعال تے متحرک رہنا اے پر بوہت زیادہ فعال تے متحرک رہن نال دماغ، بو، خوشبو تے درجہ حرارت وچ تبدیلی نال اک عصبی خلیہ نیو رونی نال دوجے خلفہ تیکر بار بار اک ای اشارہ دیندا اے جس نال ادھے سر دا درد ہو سکدا اے تحقیق دے مطابق عصبی مرسل ہارمون وچ کمی وی ایس اذیت والے مرض دی وجہ ہو سکدا اے جذباتی دبائو، کسے وی ذہنی دبائو یا تنائو نال صحت دے مسائل تے پیدا ہوندے نیں پر ادھے سر دا درد دا سبب وی بن سکدا اے تے اج دے دور وچ تے ذہنی دبائو تے اعصابی تنائو تے بوہت ودھ چکیا اے جس نے اضمحلال و افسردگی وچ بوہت وادھا کیتا اے۔ ہارمونز خواتین وچ ہارمونز دے نظام وچ اکثر بڑی تیزی نال تبدیلیاں آندیاں نیں ویکھیا ایہہ گیا اے کہ ادھے سر دا شکار زیادہ تر خواتین ای ہوندیاں نیں اگرچے مرداں وچ وی ایہہ عارضی ہوندا اے تاں خواتین زیادہ متاثر زیادہ شکار ہوندیاں نیں۔ مرد خواتین دی نسبت گھٹ جذباتی ہوندے نیں ایس لئی ایہناں وچ ہارمونز دی تبدیلی گھٹ ہوندی اے۔ شاید ایہو وجہ اے کہ اوہ ایس مرض وچ گھٹ مبتلا ہوندے نیں محفوظ رہن دے طریقہ آرام ایس مرض دا سب توں بہتر مداوا آرام اے جدوں ایہہ درد ہوئے تے گھر وچ ہنیرا کر کے ہنیرے وچ مکمل آرام کرو تے آرام دہ بستر اُتے لیٹو چائے ایس مرض دے دورے دی صورت وچ ایس ویلے چاہ یا فیر کافی دا استعمال وی فائدہ دیندا اے ایس وچ کیفین کافی مقدار وچ ہوندی اے جیہڑی افاقہ دیندی اے۔ روزانہ غسل وی صحت دے نال نال ایس تکلیف دہ مرض وچ مفید اے علاج طب یونانی، مشرقی وچ ایس دا موثر علاج موجود اے تسیں اسطو خودوس تےکشنزخشک( دھنیا) ہم وز لوئو فیر ادھا حصہ کالی مرچاں پیس کے ملا لوئو تے صبح شام کھان توں پہلاں اک اک چمچہ تازہ پانی نال کھانا مفید اے اک مہینے تیکر استعمال کافی اے اطریفل اسطوخودوس تے سومینا دے وی موثر مفید نتائج ساہمنے آئے نیں ہجے تحقیق دا عمل جاری اے۔ جلدی ایس مرض دے بارے وچ حتمی رائے یعنی اسباب مرض دی تشخیص ہ وجائے گی ایہہ مرض پریشان کن ضرور اے پر جان لیوا نہیں۔