پروفیسرمحمدحیات داسفر حیات
تحریر:ڈاکٹر عبدالعزیز
پیر27دسمبر2004دی گل اے۔ جاڑا جوبن تے سی۔ٹھنڈی یخ ہواواں پوری طرحاں چل رہیاں سن۔ نواں سال 4دناں مگروں آن لئی پر تول چکیا سی۔ دسمبر دی سوگواری‘ اداسی تے دل گرفتگی نال بھری فضا وچ دنیائے طب دے درخشندہ ستارے پروفیسر ڈاکٹر محمد حیات ظفر نے ایس دارفانی توں رخت سفر بنھیا تے سوئے ارم روانہ ہوئے۔ پروفیسر محمد حیات ظفر اک عہد‘ اک تحریک تے اک جہد مسلسل دا ناں اے۔ کنگ ایڈورڈ میڈیکل کالج دے گریجویٹ پروفیسر حیات ظفر زمانہ طالبعلمی وچ بابائے قوم قائداعظم محمد علی جناحؒ دی یوتھ سکیورٹی وچ اہم ذمہ دار تے عہدیدار سن۔زمیندار خاندان نال تعلق رکھن والے پروفیسر ڈاکٹرحیات ظفر متوسط تے غریب طبقے نال دوستی رکھن وچ فخر محسوس کردے سن۔ نظم و ضبط وچ ڈھلے ہوئے پروفیسر ڈاکٹر حیات ظفر دے ہندو تے انگریز دوست اوہناں دی تعلیم وتربیت تے ڈسپلن مزاجی پاروں اوہناں توں رشک کردے سن۔ قابل ذکر گل ایہ اے کہ قیام پاکستان توں پہلے میٹرک دے امتحان وچ ٹاپ کر کے محمد حیات ظفر نے اپنے ہندو‘ سکھ تے انگریز طلباسنگیاں نوں حیران کر دتا۔ ہمہ صفت‘ ہمہ جہد تے ہمہ پہلو پروفیسر حیات ظفر جنوبی ایشیا دے پہلے ڈاکٹر سن جہڑے اپنے شعبے دے سارے عہدیاں اتے فائز رہے۔ اوہ نشتر میڈیکل کالج وہسپتال دے پرنسپل تے میڈیکل سپرنٹنڈنٹ۔ پاکستان میڈیکل اینڈ ڈینٹل کونسل دے صدر‘ کالج آف فزیشن اینڈ سرجنز پاکستان دے صدر‘ نشتر کالج بورڈ آف گورنرز دے چیئرمین‘ انٹرنیشنل میڈیکل ریگولیٹری اتھارٹی دے رکن تے یونیورسٹی آف ہیلتھ سائنسز لہور دے پہلے وائس چانسلر سن۔ اس توں علاوہ حکومت نے اوہناں نوں چیئرمین خدمت کمیٹی ملتان مقرر کیتا۔ اوہناں نے اپنی ذمہ داریاں احسن طریقے نال نبھائیاں۔ علاوہ ازیں پروفیسر ڈاکٹر حیات ظفر مختلف طبی تنظیماں تے اداریاں دے ممبر وی رہے۔ مختلف ملکاں دے طبی اداریاں دی اعزازی رکنیت وی اوہناں نوں حاصل رہی۔ وہ خود فرماندے سن میں سارے عہدے انجوائے کر لیتے نیں۔ ہن مینوںکسی عہدے دی لوڑ نہیں۔ ہن تے میں نہایت سکون تے اطمینان دے نال اپنے مالک حقیقی دے کول جانا چاہنا واں۔
پروفیسر حیات ظفر عالمی شہرت یافتہ فزیشن تے بہترین استاد ہون دے علاوہ اعلیٰ درجہ دے منتظم‘ معاملہ فہم‘ دوراندیش‘ عزم و ہمت دے پیکر‘ ذہانت و فطانت وچ اتارو‘ وضع دار‘ ملن سار‘ مثالی کاشتکار تے مشفق و مہربان‘ دست قدرت دا شاہکار سن۔ پروفیسر حیات ظفرمعاشرے دے سارے طبقیاں وچ اکو جئے محترم‘ ملک بھر دی ساری طبی‘ سماجی تے معاشرتی تنظیماں وچ مقبول تے ذاتی حیاتی وچ صاحب بصیرت تے زیرک انسان سن۔ اوہناں دی معاشرتی قدرتو منزلت دا ایہ عالم اے۔ ملتان تے کبیر والا دی سڑکاں اوہناں دے نال نال منسوب نیں۔پی ایم ڈی سی تے ملتان کالج ایڈیٹوریم وی اوہناں دے ناں نال موسوم اے۔ فاطمہ جناح کالج میڈیکل کالج یونیورسٹی وچ گائنی تے میڈیسن دے پوزیشن ہولڈراں نوں پروفیسر حیات ظفر گولڈ میڈل عطا کیتا جاندا اے۔ ایہ امر قابل ذکر اے نشتر میڈیکل کالج تے ہسپتال دے بانی ڈاکٹر محمد جمال بھٹہ مگروں ایس ادارے دی تعمیرو ترقی دا سارا کریڈٹ پروفیسر حیات ظفر نوں دتا جاندا اے۔ اوہناں نے نشتر کالج وچ 6مختلف مضموناں وچ ڈپلومہ کورسز دا اجرا کیتا جہدے توں عالمی سطح اتے پوسٹ گریجویشن لئی نشتر میڈیکل کالج نوں تسلیم کیتا گیا۔ امراض قلب دا شعبہ‘ فیملی وارڈز‘ آئی سی یو‘ کالج ایڈیٹوریم‘ لیکچر تھیٹر‘ جدید لیبارٹریز‘ گرلز ہاسٹل‘ گیسٹ روم کی تعمیر مختلف شعبیاں دی اپ گریڈیشن سنے کئی ترقیاتی منصوبے مرحوم دی اعلیٰ انتظامی صلاحیتاں دی سند امتیاز نیں۔ پروفیسر حیات ظفر نے نشتر میڈیکل کالج دے علاوہ بہائوالدین زکریا یونیورسٹی دی تعمیرو ترقی تے معیاری تعلیم دی بہتری لئی بھرواں کردار ادا کیتا۔ موصوف نے عالمی سطح اتے ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن تے یونیسیف سنے مختلف اداریاں‘ میڈیکل کالجز تے یونیورسٹیز وچ ہون والی کانفرساں تے سیمیناراں وچ مندوب دی حیثیت نال پاکستان دی نمائندگی کیتی۔
پروفیسر حیات ظفر ورلڈکلاس ٹیچر دی حیثیت نال بیرون ملک لیکچر دیندے رہے۔ بے شمار قومی تے بین الاقوامی اجتماعواں وچ تحقیقی مقالہ جات پڑھے۔ غیر ملکی طبی جرائد وچ موصوف دے ریسرچ پیپراں نوں انتہائی پذیرائی حاصل ہوئی۔اوہناں دا طرز تدریس نہایت موثر تے جاذبانہ سی تے اوہناں دے اثر انگیز لیکچرز طلبا دے قلب و ذہن وچ اتر جاندے سن۔ اوہ 1975توں 1989 تک نشتر میڈیکل کالج دے پرنسپل رہے۔ اینے لمے عرصے دی پرنسپل شپ دا اعزاز ایس توں پہلے کسی نوں حاصل نہیں ہویا۔ اوہناں دے شاگرداں دی اکثریتنوں وی مختلف میڈیکل کالجاں دی پرنسپ شپ دا اعزاز حاصل رہیا۔ واضح رہوے چنگے والدین دی چنگی اولاد‘ نعمت خداوندی اے۔ پروفیسر حیات ظفر دے فرزند ارجمند پی جی ایم آئی‘ امیر الدین میڈیکل کالج تے لہور جنرل ہسپتال دے پرنسپل پروفیسر ڈاکٹر سردار الفرید ظفر نے اپنے عظیم والد دی یاد وچ نورحیات ظفر فائونڈیشن قائم کر کے مرحوم دے خواب نوں شرمندہ تعبیر کیتا اے تے متوسط طبقے دے بالاں دی تعلیم و کفالت دے پروگراماں دا اجراء‘ خواتین لئی تربیت مراکز دا قیام‘ جتھے کم سکھ کے خواتین باعزت روزگار حاصل کر سکدیاں نیں۔ میڈیکل کیمپ لا کے اپنے والد دی خدمات نوں ودھاوا دتا اے۔ قیام پاکستان مگروں ہجرت کر کے چک سلطان محمود‘ تحصیل کبیر والا ضلع خانیوال وچ قیام کرن والے پروفیسر ڈاکٹر حیات ظفر دے شاگرد دنیا بھر وچ موجود نیں۔ اوہناں وچوں پروفیسر ڈاکٹر پروفیسر ڈاکٹر انجم حبیب وہرہ ، پروفیسر ڈاکٹر ظفر اللہ، پروفیسر ڈاکٹر راشد لطیف، پروفیسر ڈاکٹر طارق صلاح الدین ، پروفیسر ڈاکٹر افتخار راجہ، پروفیسرڈاکٹر محمود چوہدری ، پروفیسر ڈاکٹر شمیم احمد خان، پروفیسر ڈاکٹر فیصل مسعود، پروفیسر ڈاکٹر فخر زمان، پروفیسر ڈاکٹر محمد طیب ، پروفیسر ڈاکٹر خلیل الرحمن ، پروفیسر ڈاکٹر رشید احمد تے دوجے شامل نیں۔
چیئرمین بورڈ آف مینجمنٹ پنجاب انسٹی ٹیوٹ آف نیورو سائنسز ،پروفیسر ڈاکٹر انجم حبیب وہرہ دے مطابق پروفیسر حیات ظفر مردم شناس‘ کوالٹی آف لیڈرشپ دا پرتو تے مریضاں لئی امرت دھارا سن۔ جے کسی سرکاری تقریب پاروں اوہ دن وچ اپنے مریضاں دے کول نہ جاپاندے تے رات ویلے اک اک مریض دے بستر اتے جا کے اوہناں دا معائنہ کردے سن۔ شفا اگرچہ من جانب اللہ اے مگر پروفیسر حیات طفر بہترین طبیب تے وید دی چلدی پھردی مثال سن۔
مرحوم دی دوجی خوبیاں وچ قابل ذکر وصف ایہ وی اے اوہ ائیرکندیشن وچ بیٹھدے نہ وڈی گڈی استعمال کردے سن۔ اکانومی کلاس وچ سفر کرنا اوہناں نوں پسند سی۔ اپنے شاگرداں نوں ہمیشہ تلقین کردے سن کہ صحت تے تعلیم نوں کاروبار نہ سمجھو‘ پاکستان دی مٹی بڑی ذرخیز اے۔ ایہدے وچ اپنی محنت دی تخم ریزی کرن تاں جے بہترین فصل اگے تے ایس توں اعلیٰ درجے دی پیداوار ہووے۔ بیرون ملک ملازمت کرنا کوئی اعزاز دی گل نہیں۔مزا تاں ایہ اے کہا پنے ملک وچ رہ کے دکھی انسانیت دی ودھ توں ودھ خدمت کیتی جاوے۔ بیرون ملک دی بجائے اپنے ملک وچ خدمت کرنا بوہتا افضل اے۔ پروفیسر حیات ظفر ایمادنار‘ شریف النفس‘ خوش اخلاق‘ صوم و صلوٰۃ دے پابند سن۔ حقوق اللہ تے حقوق العباد دے احساس نال معمور سن۔ اک نرس انور سلطانہ دا مرحوم پروفیسر دے بارے کہنا اے کہ اوہ 1984 وچ نشتر ہسپتال توں نرسنگ کورس کر کے فارغ التحصیل ہوئی۔ اوس ویلے پروفیسر ظفر حیات دی وارڈ وچ ڈیوٹی کرنا نرسز فخر سمجھدیاں سن۔ڈاکٹر صاحب مریضاں دے علاج تے لواحقین دی کونسلنگ دا حق کماحقہ ادا کردے سن۔ چیتا رہوے پروفیسر ڈاکٹر حیات ظفر نوں ناصرف ریڈیالوجی اتے عبور حاصل سی بلکہ انفیکشن دے امراض دے سدباب تے شعبہ میڈیسن دے وی ماہر سن۔ مریض نوں ویکھ کے ای اوہدا مرض داپتہ چلا لیا کردے سن۔ دوائیاں دے انتخاب تے نسخہ دی تیاری وچ مہارت رکھدے سن۔ ہر اک دا فون آپ سندے سن۔ کسی دی فون کال نوں نظرانداز نہیں کردے سن۔ غریب پروری تے فرض شناسی دا ایہ عالم سی کہ وفات توں ادھا گھنٹہ پہلے وی اک مریض نوں چیک کر کے حق مسیحائی ادا کیتا۔ پروفیسر ڈاکٹر حیات ظفر دے اخلاص‘ اخلاق تے اوصاف دا احاطہ اک مضمون وچ کرنا ممکن نہیں۔ اوہناں دی برسی اتے ایس تحریر وچ اللہ کولوں دعا اے کہ اللہ مرحوم نوں غریق رحمت کرے تے اوہناں دے درجات بلند کرے۔
