عام بندہ ہار رہیا اے

اشرف شریف

الیکشن ڈسکہ وچ ہووے‘ خانیوال دا ہووے یاں لہور دا‘ جت اشرافیہ تے ہار لوکاں دی ہو رہی اے بھاویں مسلم لیگ ن‘ پی ٹی آئی یاں پی پی جتے‘ عام بندہ ہار رہیا اے تے بری طرح ہار رہیا اے۔ جمہوری نظام وچ بے اختیار ہونا ہار ہوندا اے۔ ہر انتخاب تھلڑے طبقے نوں بے اختیار کردا جا رہیا اے۔ استاد مہربان اطہر ندیم دی برسی تن دسمبر نوں ہوندی اے لفظ دی حرمت تے گہرائی نوں سمجھدے سن۔ اوہناں دے نال صحافت دا آغاز کرن والیاں کجھ شخصیات نے بڑا ناں پیدا کیتا۔ کجھ صرف سرخی باز سن کجھ کہانی باز۔ صحافت شخصیت تے نہ اترے تے سمجھو اک ملمع اے جنہے کئی عیب چھپا رکھے ہوندے نیں۔ اطہرندیم ودھیا شاعر سن۔ ذاتی لائبریری وچ منتخب کتاباں سن۔ اوہناں دے مشورے تے ڈاکٹر طہٰ حسین تے امین مصری نوں پڑھیا۔ ملفوظاتی نثر وچ تذکرہ غوثیہ دی تحسین کردے‘ ایہ کتاب میں لبھ لیایا۔ عربی‘ فارسی‘ فرانسیسی تے انگریزی ادب دے حوالے جیویں سامنے دھرے ہوندے‘ اسیں سوال کردے فوراً جواب مل جاندا۔ اک چھوٹی جہی ڈکشنری تے ڈائری ہر ویلے نال رکھدے۔ ڈکشنری توں شاید ای کدی ترجمہ ویکھن دی نوبت آئوندی۔ ڈائری تے اداریہ لئی چاہیدے اعدادوشمار تے معلومات لکھیاں ہوندیاں۔
پاکستان دی سماجیات تے سیاسیات نوں فکری کجی ٹھیک کیتے بناں نہیں سمجھیا جا سکدا اج جو کجھ آں اوہناں دے سکھائے گئے پاروں ای آں۔ بجٹ میرے لئی اک گورکھ دھندا ہوندا اے سمجھ نہیں آندا کہ ایہدی اصلاحات تے اعدادوشمار وچ تعلق نوں انتظامی تے سماجی ترقی دے نال کیویں جوڑاں۔ ایہ اطہرندیم صاحب نے سمجھایا کہ وسیلے پہلے توں مراعات یافتہ طبقے یاں گروہ تے اوہدی معاشی خدمات و سماجی شراکت داری توں ودھ خرچ کیتے جا رہے نیں تے بجٹ نکام و ناقص ہووے گا۔ ایہناں کجھ ورھیاں وچ سفیدپوش طبقہ اپنا بھرم کھو بیٹھا اے مہینے وچ چار پنج لوک کسے نہ کسے طرح رابطہ کردے نیں۔ ایہ معاملہ ساریاں دے نال اے۔ دوست احباب تے جانن والے بہت سارے لوک ہن تہاڈے اگے مالی مدد دی درخواست کردے نیں۔ مطلب ایہ نہیں کہ تہاڈی آمدن ودھی اے اوہ تے شاید قدر دے حساب نال گھٹ ہوئی ہووے پر ریاست معاوضیاں دے تعینہ صحت دی سہولیات تعلیم حاصل کرن دی آسانی تے گھر دی تعمیر دے حوالے وچ جو مدد کردی سی ہن اوہدے توں دور ہوندی جا رہی اے۔ ایس طرح بھرم دی چادر ساڈے چہریاں توں ہٹدی جا رہی اے۔ نظام توں آس لائے ساڈیاں ہڈیاں ہن مٹی دا حصہ بن دیاں جا رہیاں نیں۔ موجودہ حکومت نے بیروزگار نوجواناں‘ بے گھر افراد تے کاروبار نوں بڑھاوا دین لئی کئی سکیماں متعارف کرا رکھیاں نیں۔ ہر سکیم دے اعلان تے میں جائزہ لینا واں کہ جہڑے لوک ساڈے اگے مدد دی درخواست کردے نیں کیہ اوہ ایہناں سکیماں توں فائدہ چکن دی اہلیت رکھدے نیں؟ ہر واری جواب نفی وچ آندا اے۔ کجھ سکیماں تے بلاسود یاں سوکھیاں قسطاں وچ ادائیگی دی تہمت وی لگی ہوندی اے۔ تہمت ایس لئی کہ اج تک تفصیلاں نہیں مل سکیاں کہ ساڑھے تن ورھیاں وچ ارباں روپیے دی ایہناں سکیماں توں کنے لوکاں نوں فائدہ اپڑایا گیا۔ بینک والے کہندے نیں حکومت نے گوسلو دا چکر چلا رکھیا اے وزیراعظم کہندے نیں بینکاں دا عملہ عام بندے نوں سہولتاں دین دی تربیت توں محروم اے۔ عام بندہ کدی بینکاں دی گل تے تاڑی ماردا اے کدی وزیراعظم دی گل سن کے زور زور نال تاڑیاں مارن لگ پیندا اے۔ کئی دکھی آتماواں تے سر پٹن لگ پیندیاں نیں۔
پچھلے دیہاڑیاں چھوٹے بھائی عقیل شریف دے کول اک مقدمہ آیا۔ غریب لوک سن‘ فیس دین دے پیسے نہیں سن۔ میاں بیوی وچ جھگڑا ہو گیا پنج چھ ورھے دی بچی اے۔ علیحدگی دے باوجود میاں بچی نال آزادانہ ملدا۔ فیر سابق شوہر نوں ماں دے کول رہن والی بچی دے تحفظ دے خدشات ہوئے۔ اوہ بچی لے کے غایب ہو گیا۔ بیوی کسے جج صاحب دے گھر ملازمت کردی سی جج صاحب نے تھانہ فیکٹری ایریا نوں باپ دے خلاف کاروائی دا حکم دے دتا۔ بچی دی بازیابی نہ ہون تے عدالت نے پولیس اہلکاراں دی وردی لاہن دی چتاونی دے دتی۔ پولیس نے باپ تے ایف آئی آر کٹی اوہدے بھراواں‘ بھیناں تے بھرجائیاں نوں نامزد ملزماں وچ لکھ لیا۔ عزت دار لوک عورتاں دی گرفتاری دے ڈر توں چھپدے پھر رہے سن۔ بچی تے اوہدے باپ دا اوہناں وچوں کسے نال رابطہ نہیں سی۔ بھج نس کر کے عورتاں دیاں ضمانتاں کروائیاں ایہ لوک اینے ڈرے ہوئے سن کہ ضمانت دے کاغذات تھانے وچ جمع کران دی ہمت نہیں سن کر رہے۔ اوہناں دے کسے ہمدرد نے ایہ کم انجام دتا۔ اجہے سینکڑوں واقعات ہوندے نیں۔ تھانیاں تے عدالتاں ٹھنڈے فرش تے ننگے پیریں تے الجھے والاں والے سارے لوک مجرم نہیں ہوندے زیادہ تر کسے ناانصافی دا شکارہو کے ریاست دے نظام عدل تے قربان ہو رہے نیں۔
لہور وچ شائستہ پرویز مشک دی تھاں جمشیداقبال چیمہ جت جاندے چوہدری اسلم گل جت جاندے‘ خانیوال توں رانا سلیم دی تھاں نشاط ڈاہا دی بیگم جت جاندیاں کیہ فرق پیندا۔ بجٹ وچ غریباں لئی مفت دوائیاں تے علاج دیاں سہولتاں گھٹ ہو رہیاں نیں۔ معاشی تے مالیاتی نظام نہ صرف سرمایہ داراں دے مفادات دا چوکیدار اے سرمائے دی قدر وچ وادھا کرن والی قوت مزدور تے کارکن دی ہوندی اے۔ مصنوعات وانگوں سرمائے دی ویلیو ایڈیشن وی ہوندی اے۔ کیہ ایہ ظلم نہیں کہ بینک وچ رقم رکھن تے سالانہ منافع گھٹ ملے تے بینک توں قرض لین تے غریب نوں سالانہ سود زیادہ بھرنا پوے۔ کیہ ایہ نظام عام شہری لئی اطمینان بخش ہو سکدا اے جتھے پٹواری چاہے تے زمین دا انتقال کرے چاہے تے اوہنوں وادھو کھاتیاں وچ پا کے شہریاں لئی اوکڑاں پیدا کرے۔ ساڈے پاکستانیاں دا مسئلہ ایہہ وے کہ اسیں نظام دی تھاں چہرے بدلن وچ دلچسپی لئی۔ ریاست دشمن تے عوام دشمن نظام تے جناں وی روح کیوڑہ چھڑک لوو چاندی دے جنے وی ورق لا دتے جان بو گھٹ نہیں ہو سکدی۔٭