وزیر اعلیٰ عثمان بزدار ای گورننس دے وَدھا لئی سر گرم

تحریر: عامر رفیق بٹ

کسے وی ملک دی ترقی سائنس تے ٹیکنالوجی دے بغیر ناممکن اے۔ اَج دنیا جدید توں جدید تر ہوندی چلی جا رہی ا ے۔ سائنس تے ٹیکنالوجی نے نہایت تیزی نال ترقی کیتی اے تے نویں نویں ایجاداں انسان نوں مہیا کردتیاں نیں۔ انسان کمپیوٹر تے انٹرنیٹ دے ذریعے گھر وچ بیٹھے ہزاراں سہولتاں نال مستفید ہو رہیا اے جد کہ دُوجی خودساختہ مشیناں دی بدولت کم منٹاں وچ تے صرف اک اشارے نال ہو جاندے نیں۔اوہو قوماں ترقی تے کامیابی دی منزلاں طے کردیاں نیں جہڑیاں سائنس تے ٹیکنالوجی وچ اہم تے ممتاز مقام حاصل کردیاں نیں۔ فی زمانہ بہت ساری ایجاداں ہوئیاں تے حقیقتاً20ویں صدی ایجاداں تے سائنسی کامرانیاں دی صدی سی۔ سائنسی ایجاداں پاروں زندگی آسان تے سہل ہو گئی اے۔ انسان ہُن تھوری جئی محنت نال تھورے ویلے وچ بہترین نتیجے حاصل کر سکدا اے۔ ایہو وجہ اے کہ پاکستان ٹیکنالوجی اینڈ ڈویلپمنٹ سیکٹر وچ تیزی نال ترقی کر رہیا اے۔ ایس حوالے نال 2021ء دا سال بے حد چنگا قرار دِتا جا رہیا اے۔ رواں سال ٹیکنالوجی دے میدان وچ پاکستان دی سب توں وڈی کامیابیاں دی فہرست کجھ اِنج اے۔ ملکی تریخ دی پہلی الیکٹرانک ووٹنگ مشین دا اطلاق‘ایمازون دے فروخت کنندگان دی فہرست وچ شمولیت‘ ملک وچ عالمی برانڈاز دے موبائل فوناں دی تیاری‘ ملک وچ پہلی ای کامرس یونیورسٹی دے قیام دا منصوبہ‘ ملک دے پہلے انٹرنیشنل پیمنٹ گیٹ وے دے قیام دا منصوبہ‘ ایلون مسک دی انٹرنیٹ سروس نوں ملک وچ شروع کرن دا منصوبہ‘ ملک دی ای سپورٹس توں کمان والے پہلے 30ملکاں وچ شمولیت‘ ملک وچ مینول ویزا سروسز دا خاتمہ‘ ملک وچ سویڈش میوزک اسٹریمنگ سروس سپاٹی فا دی آمد‘ ملک دا آن لائن لیبر فراہم کرن والا تیجا وڈا ملک بن جانا‘ کے ٹودے بیس کیمپ وچ 4جی سروس دا قیام‘ ملک دے وڈے شہراں دی ڈیجیٹل میپنگ تے وزارت سائنس اینڈ ٹیکنالوجی نے 2020وچ نجی شعبے دے تعاون نال میڈان پاکستان ڈرون تیار کیتے جنہاں نوں زرعی شعبے وچ استعمال کیتا جا رہیا اے۔
حال ای وچ گوگل تے پاشا نے ’’ان لاکنگ پاکستان ڈیجیٹل پوٹینشل‘‘ دے عنوان نال ڈیجیٹل ٹرانسفارمیشن توں متعلق رپورٹ وچ انکشاف کیتا اے کہ ٹیکنالوجی دے شعبے وچ پاکستان تیزی نال ترقی کر رہیا اے۔ گوگل تے آئی ٹی دے ادارے (P@SHA) دی رپورٹ دے مطابق پاکستان وچ 3لکھ توں ودھ آئی ٹی پروفیشنلز نیں تے سالانہ 25ہزار توں ودھ آئی ٹی گریجویٹس نکلدے نیں۔
گوگل رپورٹ وچ انکشاف کیتا گیا کہ ڈیجیٹل ٹیکنالوجی 2030تک پاکستان دی اقتصادی ترقی وچ 9.7کھرب روپے دا وادھا کر سکدیاں نیں‘ پاکستان 2010 توں ہن تک 700 توں ودھ ٹیکنالوجی سٹارٹ اپس دی تربیت کر چکیا اے۔ ٹیکنالوجی دی برآمدا ت وچ 2020توں سالانہ 15فیصد وادھا دویکھن وچ آیا جد کہ 2022وچ ٹیکنالوجی برآمدات 3.5 ارب امریکی ڈالر تک پہنچن دی توقع اے۔ پاکستان دی آن لائن آبادی وچ تیزی دا رجحان ویکھن وچ آیا اے۔ 2021وچ انٹرنیٹ دے استعمال وچ 54فیصد وادھا ریکارڈ کیتا گیا۔ گوگل پاکستانیاں نوں کارآمد پروڈکٹس‘ ٹولز‘ تکنیکی معلومات تے آن لائن سیفٹی سکلز فراہم کردا رہیا اے۔ سب توں اہم تے بنیادی گل ایہ اے کہ وزیراعظم عمران خان پاکستان وچ ٹیکنالوجی دے سب توں وڈے حامی نیں تے ایس گل دا اظہار اوہ اپنے خطاباں وچ بڑی واری کر چکے نیں۔ وزیراعظم عمران خان دے مطابق معیشت دے استحکام لئی ٹیکنالوجی وچ ترقی ضروری اے۔ کورونا وبا دی شدت دے زمانے وچ جدوں دنیا دی معیشتاں نوں نقصان پہنچ رہیا سی تے ٹیکنالوجی کمپنیاں فیدہ چک رہیاں سن۔ اوہناں دے مطابق پاکستان انفارمیشن ٹیکنالوجی وچ تیز رفتار ترقی کر سکدا ای۔ آئی ٹی دے انقلاب نال اسیں تیزی نال اگے ودھ سکنے آں۔ ساڈی 22کروڑ دی آبادی وچ 60فیصد نوجوان نیں۔ ساڈی آئی ٹی دی برآمدات 2ارب ڈالر نیں۔ روزگار دی فراہمی تے برآمدات وچ ودھا دو وڈے مسئلے نیں‘ ماضی وچ برآمدات اتے توجہ نہیں دتی گئی۔ کاروبار وچ آسانی لئی رکاوٹاں نوں ٹیکنالوجی دے استعمال نال دور کیتا جا رہیا اے۔
وزیراعظم عمران خان دے مطابق ڈیجیٹل پاکستان ساڈا مستقبل اے تے ایہدے ذریعے دنیا دی دُوجی سب توں وڈی نوجوان آبادی دا حامل ملک ہون پاروں ساڈی آبادی ساڈی طاقت بن جاوے گی۔ وزیراعظم عمران خان نے ڈیجیٹل اکائونٹ دی سہولت متعارف کروائی جہدے مگروں تسیں امریکہ‘ کینیڈا یا دبئی وچ بیٹھ کے وی کراچی‘ لہور یا اسلام آباد وچ اپنے گھراں دے بجلی دے بل تے بالاں دی فیس جمع کروا سکدے او۔ روشن ڈیجیٹل اکائونٹ نال ترسیلات وچ ہور وادھا ہووے گا جہدے توں قرضیاں دا بوجھ وی گھٹ ہو سکے گا۔
وزیراعلیٰ عثمان بزدار دی صوبہ پنجاب نوں تیزی نال ڈیجیٹلائز کرن دی کوششاں جاری نیں۔ ہر شعبہ وچ انفارمیشن ٹیکنالوجی دے ودھ توں ودھ فروغ نال عوام دی زندگیاں وچ آسانیاں پیدا کرنا تے انفارمیشن ٹیکنالوجی دے ذریعے فرسودہ نظام نوں جدت دینا وزیراعلیٰ عثمان بزدار دی پہلی ترجیحاں وچوں اک اے۔ وزیراعلیٰ عثمان بزدار دے مطابق ای گورننس تے ای سروس ڈلیوری ویلے دی لوڑ اے۔ ای گورننس تے ای سروس ڈلیوری دے ذریعے نظام نوں سہل بنایا جاوے تے عوام نوں سہولت ملے گی۔
پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ جہدا قیام 1999 وچ گورنمنٹ آف پنجاب ولوں انڈسٹریل ڈیپارٹمنٹ دے ماتحت عمل وچ لیایا گیا۔ پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ دی خدمات حاصل کرن لئی وزیراعلیٰ پنجاب عثمان بزردار دے احساس پروگرام دے تحت متعارف کروایا گیا تاں جے کوویڈ 19توں متاثرہ مستحق شہریاں دی مدد کیتی جا سکے۔ اج جے صوبہ پنجاب ترقی دی راہ اتے گامزن اے تے ایہدے وچ سب توں وڈا ہتھ ٹیکنالوجی دا اے۔ اج سرکاری سکولاں دے استاداں دے ٹرانسفر لئی ای ٹرانسفر ایپ دستیاب اے جہدے ذریعے ٹرانسفر دے طریقہ کار نوں ڈیجیٹلائز کیتاگیا جہدے توں استاداں نوں موبائل فون دے ذریعے اک سکول توں دُوجے سکول وچ ٹرانسفر دی درخواست دین تے درخواست دی ٹریننگ دی سہولت دستیاب ہوئی اے۔ سرکاری ملازماں دی پروفائل‘ ہنرمندی‘ کارکردگی تے ریکارڈ دی درستگی برقرار رکھن لئی پنجاب وچ HRMSدا اجرا کیتا گیا۔ گریڈ 17 تے اوہدے اتے گریڈ دے 50ہزار توں ودھ پروفائلز نوں ڈیجیٹلائز کیتا گیا۔ پورے پنجاب وچ ایس ایم ڈی پی پراجیکٹ دے ذریعے اے ڈی پی دے عمل دی مکمل ڈیجیٹلائزیشن کیتی گئی جہدے توں پلاننگ‘ بجٹ تے ترقیاتی منصوبیاں دی موثر مانیٹرنگ ممکن ہوگئی۔ مزید برآں‘ پنجاب گورنمنٹ دے پیپرلیس ماحول ولوں اقدامات وچوں اک اہم قدم ایہ وی اے جہدے تحت ای لیٹر تے اک نوٹنگ شروع کیتی گئی اے۔ فوڈ ڈیپارٹمنٹ دی ڈیجیٹلائزیشن کیتی گئی۔ پی آئی ٹی بی نے باردانے دی رجسٹریشن‘ گندم پروکیورمنٹ وچ اہم کردار ادا کیتا۔ پی آئی ٹی بی دی ایپس پنجاب بھر وچ ذخیرہ کیتی گئی گندم دے بارے وچ اہم معلومات فراہم کردیاں نیں۔ ویٹ پرمٹ سسٹم دا ریکارڈ وی ممکن بنا دتا گیا اے۔ ملز مالکان ولوں گندم دی پرائیویٹ خریداری دا پتہ لان لئی ایہ ایپ بہت کارامد اے۔ ایسے طرحاں سی ایم پنجاب روزگار ایپ دے تحت بیروزگار نوجواناں نوں سکلز تے فری لانسنگ منصوبیاں دی تربیت دتی جاندی اے۔ یوتھ افیئرز سپورٹس دے ایس فلیگ شپ پروگرام دے تحت ایہناں نوجواناں نوں ایس ترتیب دے ذریعے کمان دے قابل بنایا جاندا اے۔
پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ صوبہ پنجاب نوں ڈیجیٹلائز کرن وچ اہم کردا ر ادا کر رہیا اے۔ اپنے کم نوں عام لوکاں وچ متعارف کروانا‘ ٹیکنالوجی وَل لوکاں دا رجحان ودھان لئی پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ ولوں ویب سائٹ بنائی گئی اے جہدا اہم مقصد عوام الناس وچ ٹیکنالوجی دے استعمال نوں ودھانا اے۔ کتب بینی نوں فروغ دین لئی حکومت پنجاب نے پی آئی ٹی بی دے نال رَل کے ای لائبریری دے نام توں ایپلیکیشن لانچ کیتی اے جہدے توں قارئین دی وڈی تعداد مستفید ہو سکے گی۔ پنجاب آئی ٹی بی بورڈ نے کتاباں تے میگزینز اتے مبنی ای لائبریری ایپ لانچ کیتی۔ ایس ایپ دے ذریعے پچھلے شمارے مفت پڑھے جاسکدے نیں۔ لاک ڈائون پاروں سکولاں تے لائبریریاں دی بندش تے عوامی مشکلاں دے پیش نظر ای لائبریری پنجاب ایپ وضع کیتی گئی۔ ٹیکس ادائیگی دی موبائل ایپ تے پنجاب دی مقبولیت وچ غیر معمولی وادھا ہویا اے۔ ای پے پنجاب نال ٹرانزیکشنز اک کروڑ 24لکھ توں ودھ گئیاں۔ ایس حوالے نال ذرائع دا کہنا اے کہ ای پے توں مجموعی طور تے حکومت پنجاب نوں 60ارب روپے توں ودھ ٹیکس ریونیو وصول ہویا اے۔ ای پے دے علاوہ 35ارب روپے سیلز ٹیکس تے ساڈھے10 ارب ٹوکن ٹیکس وصول جدکہ ای پے پنجاب دے علاوہ 8ارب روپے پراپرٹی ٹیکس تے پونے 3ارب ٹریفک چالان وصول کیتا گیا۔ ذرائع دے مطابق ای پے پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ نے محکمہ خزانہ پنجاب دے اشتراک نال وضع کیتا۔ چیئرمین پی آئی دے مطابق مذکورہ ایپ نال گھر بیٹھے 10محکمیاں دے 21ٹیکسزدی ادائیگی ممکن اے۔ ای پے نال عوام نوں ویلے دی بچت تے ٹیکس دی ادائیگی وچ سہولت فراہم کیتی گئی اے۔
پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ نے انڈسٹریل ڈیپارٹمنٹ دے اشتراک نال عوام الناس نوں اشیاء خوردونوش خصوصاً سبزیاں تے پھلاں دے سرکاری ریٹاں توں باخبر رکھن لئی قیمت پنجاب دے نام نال ایپلیکیشن متعارف کروائی اے۔ مفاد عامہ لئی 23اپریل 2019نوں پنجاب دے 36 اضلاع وچ قیمت پنجاب ایپلیکیشن دا اجراء کیتا گیا تاں جے دکانداراں دی ناجائز منافع خوری دی روک تھام نوں یقینی بنایا جا سکے۔ قیمت پنجاب عوام الناس نوں نہ صرف سرکاری ریٹاں توں باخبر رکھدی اے بلکہ ایہدے ذریعے ناجائز منافع وصول کرن والیاں دے خلاف شکایتاں وی درج کروائی جا سکدیاں نیں۔ ایہ شکایتاں ویلے اتے علاقہ مجسٹریٹ نوں موصول ہو جاندیاں نیں تے اوہ دو گھنٹے دے اندر اندر اوہدے اتے کارروائی کردے نیں جہڑا حکومت پنجاب ولوں ٹیکنالوجی نوں بروئے کار لیاندے ہوئے عوام لئی کیتے گئے اقداماں اتے ودھدے ہوئے عوامی اعتماد دا منہ بولدا ثبوت اے۔ ایسے طرحاں حکومت پنجاب نے 2020وچ انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ دے اشتراک نال ’’بلدیہ آن لائن‘‘ دے نام نال نویں بلدیہ ایپلیکیشن متعارف کروائی۔ ایس ایپ دے ذریعے شہری ہن متعلقہ 455 مقامی حکومتاں نال براہ راست رابطہ کر سکدے نیں۔ گھر بیٹھے باآسانی پیدائش دا اندراج‘ فیملی ممبر دی وفات دا اندراج‘ شادی یا طلاق دا اندراج کروایا جا سکدا اے تے یونین کونسل دی سرٹیفائیڈ کاپی وی حاصل کیتی جا سکدی اے۔ صوبہ پنجاب دے لوکاں نوں انٹرنیٹ دی مفت سہولت فراہم کرن لئی PITBہن تک لہور‘ راولپنڈی‘ فیصل آباد‘ ملتان‘ بہاولپور دے 200مختلف مقاماں اتے وائی فائی دی مفت سہولت فراہم کر چکیا اے۔ ایہناں مقاماں وچ ہسپتال‘ یونیورسٹیز‘ گورنمنٹ دفتر تے پارکس شامل نیں۔
وزیراعلیٰ پنجاب عثمان بزدار نے یوتھ افیئرز اینڈ سپورٹس ڈیپارٹمنٹ تے پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ دے اشتراک نال ای روزگار ٹریننگ پروگرام دا آغاز کیتا۔ ایس پروگرام وچ سولہ سالہ تعلیم یافتہ بے رزوگار نوجواناں نوں ڈیجیٹل سکلز تے فری لانسنگ دے ذریعے انٹرنیٹ توں پیسے کمان دا ہنر سکھایا جاندا اے۔ ایس پروگرام دے ذریعے ہن تک 35000 توں ودھ طلبہ تے طالبات مختلف سکلز دی تربیت حاصل کر چکے نیں۔ صوبہ پنجاب وچ ای روزگار دے 31سنٹرز بنائے گئے نیں جنہاں وچ زنانیاں دی شرح 54فیصد اے۔
علاوہ ازیں‘ آن لائن ایجوکیشن نوں فروغ دین لئی حکومت پنجاب نے PITBدے اشتراک نال Elearnپنجاب دین نام نال اینڈ رائیڈ ایپلیکیشن لائونج کیتی جہدے ذریعے بہت دلچسپ انداز وچ بالاں نوں پڑھایا جا سکدا اے۔ حال ای وچ وزیراعلیٰ عثمان بزدار نے نیا پاکستان قومی صحت کارڈ دا انعقاد کیتا۔ ایس ضمن وچ صحت کارڈ دی آن لائن رجسٹریشن لئی پنجاب انفارمیشن ٹیکنالوجی بورڈ دے اشتراک نال ’’نیا پاکستان صحت کارڈ‘‘ دے نام نال ایپلیکیشن وی لائونج کردتی گئی اے جہدے وچ اپنے CNICدے ذریعے اپنا اکائونٹ بنایا جاوے گے تے اوہنوں نادرا ویری فائی کر کے مکمل کر دیوے گا۔ ایس ایپلیکیشن دے ذریعے تسیں اپنے ایریاز دے ہسپتالاں دی لسٹ بآسانی ویکھ سکدے او۔
دبئی ایکسپو 2020وچ منعقدہ پنجاب انٹرنیشنل بزنس کانفرنس وچ پنجاب آئی ٹی بورڈ نے انٹر پرینورشپ تے سرمایہ کاری دے فروغ لئی پاکستان بزنس کونسل دبئی تے پاکستان اوورسیز کمیونٹی گلوبل دے نال دو مفاہمتی یادداشتاں اتے دستخط کیتے۔ بزنس کانفرنس دے دوران پی آئی ٹی بی دے وضع کردہ سٹارٹ اپ پنجاب پورٹل دا وی افتتاح کیتا گیا جد کہ پنجاب دے 20منتخب سٹارٹ اپس نے منفرد آئیڈیاز عالمی سرمایہ کاراں دے سامنے پیش کیتے۔ ایونٹ وچ شرکا نوں پنجاب وچ آئی ٹی دے فروغ دے حوالے نال پی آئی ٹی بی اتے مبنی ڈاکومنٹری وی وکھائی گئی تے پینل ڈسکشن دا وی پربندھ کیتا گیا جہدے وچ منسٹر راجہ یاسر ہمایوں‘ چیئرمین پی آئی ٹی بی‘ چیئرمین پاشا بدر خوشنود‘ سی ای او انفوٹیک نصیر اختر‘ منیجنگ پارٹنر گلوبل سیمی کنڈکٹر گروپ تے دوجے انڈسٹری ایکسپرٹس شامل سن۔