جس جرم دی سزا نہیں ہوندی

امرجلیل

کیوں جے میں جھوٹ بولنا واں‘ جھوٹ لکھنا واں‘ جھوٹ سننا واں‘ جھوٹ ویکھدا واں ایس لئی سیاست تے سیاستداناں دے بارے لکھنا مینوں چنگا لگدا اے۔ ہن تے میں احتیاط توں کم لینا واں‘ نہیں تے اک اجیہا دور وی آیا سی جدوں میں لگاتار‘ انھے واہ سیاسی کالم لکھدا سی۔ انج انج دے کالم لکھدا سی جہناں نوں پڑھ کے سیاستداناں وچ بھاجڑ پے جاندی سی۔ کئی سیاستدان بھاجڑ دوران ڈگ پیندے تے پیراں تھلے مدھے جاندے سن۔ کجھ سیاستدان گھابر کے سیاست کرنا چھڈ دیندے سن تے برنس روڈ تے ای دہی بھلے ویچن لگ پیندے سن۔ دیکھا دیکھی نسل در نسل دہی بھلے ویچن والے سیاستدان بن جاندے سن۔ پاکستان دی سیاست وچ اک دور اجیہا وی آیا سی جدوں آرام باغ دے نکڑ تے بند کباب ویچن والے نے اک نامی گرامی سیاستدان نوں انتخابات وچ عبرت ناک شکست دتی سی تے اوہدی ضمانت ضبط ہو گئی سی۔ بند کباب ویچن والا وزیرتعلیم بن گیا سی تے لوکاں نے نامی گرامی سیاستدان نوں آرام باغ دے نکڑ تے بند کباب ویچدے ہوئے ویکھیا سی۔ کمال دا سیاسی پس منظر اے ساڈا۔
مشرقی پاکستان دے بنگلہ دیش بن جان دے بعد پاکستان دی قنون ساز اسمبلی وچ اجہے سیاستدان وی آئے سن جو ہر دور وچ الیکشن جت کے قنون ساز اسمبلی دے ممبر بن دے سی۔ ہمیشہ چپ بیٹھے رہندے سن۔ اباسیاں لیندے رہندے سن‘ بیٹھے بیٹھے اونگھدے رہندے تے فیر سوں جاندے سن۔ کھلے ہوئے مائیکروفون دی وجہ نال اوہناں دے خراٹے ایوان وچ گونجدے رہندے سن۔ آخرکار سپیکر نوں اجہے ممبراں دے مائیکروفون بند کروانے پیندے سن۔ اجہے ممبران اپنے قبیلیاں دے سردار ہوندے سن۔ وڈے وڈے زمیندار ہوندے سن۔ جاگیردار ہوندے سن سگوں ہوندے نیں۔ اوہ سارے اسمبلیاں وچ اپنی اپنی سیٹ نوں اپنی موروثی جاگیر سمجھدے نیں۔ پاکستان دی دستور ساز اسمبلی وچ اجہے ممبر وی ویکھے جاندے نیں جہناں دے وڈیرے انگریز دی اسمبلی دے ممبر ہوندے سی۔ اوہناں دی موروثی سیٹ کدی وی اوہناں دی فیملی توں باہر کسے نوں نصیب نہیں ہوندی۔ اج وی اوہناں دے پوترے‘ پڑپوتے اوہناں دیاں موروثی سیٹاں تے براجمان نیں تے اوہ اپنی موجودگی نال دستور ساز تے قنون ساز اسمبلی نوں چار پنج چن لاندے رہندے نیں۔ اک اک ٹبر دے قبضے وچ پنج چھ سیٹاں ہوندیاں نیں۔
اجہے سرداری تے جاگیرداری گھرانے وی نیں جہناں دی فیملی دے دس باراں بندے اکٹھے اسمبلی وچ موجود ہوندے نیں۔ اک نجی ادارے دی تحقیق موجب اسمبلی دے سارے ممبران آپس وچ دور دے یاں نیڑے دے رشتے دار ہوندے نیں۔ اوہ سارے شام توں رات گئے تک اک دوجے نوں دعوتاں تے بلاندے نیں۔ دعوتاں وچ پرانے دوست احباب سدے جاندے نیں۔ جزا تے سزا نوں سامنے رکھدے ہوئے ایہناں محفلاں دا اکھیں ویکھیا حال میں تہانوں سنانا مناسب نہیں سمجھدا۔ تہاڈے لئی ایناں جاننا کافی اے کہ ایہناں دعوتاں دوران خفیہ تے ظاہری حکمراناں تے سیاسی اتار چڑھائو تے گلاں ہوندیاں نیں تے قہقہے لگدے نیں۔ تہیہ کیتا سی کہ اج سیاست دا ذکر خیر نہیں ہووے گا ایس لئی سیاست تے سیاستداناں نوں جان بجھ کے نظرانداز کر دتا اے۔ میں تہانوں اک افسانہ سنانا چاہنا واں۔ میں جاننا واں کہ افسانہ پڑھن والی شے اے سنان دی نہیں۔ سنائی شاعری جاندی اے‘ سنایا گانا جاندا ے تسیں گانا پڑھدے گھٹ تے سن دے زیادہ او۔ بہرحال میں تہانوں اج اک افسانہ سنانا واں پر افسانہ سنن توں پہلاں تسیں اک پہیلی بجھو۔ سوکھی جہی پہیلی اے‘ تسیں پہیلی سنو‘ اوہ کہڑا جرم اے کہ جرم کردے ہوئے کوئی پھڑیا جاوے تے اوہنوں قنون دے تحت مجوزہ سزا بھگتنی پیندی اے۔ جے کوئی جرم کرن وچ کامیاب ہو جاوے تے اوہنوں کوئی سزا نہیں ملدی۔ سگوں جے ایس طرح کہیا جاوے کہ اوہنوں کوئی جج سزا نہیں دے سکدا؟ ایسے دوران مینوں ٹھیک جواب موصول ہو چکیا اے۔ اک صاحب نے لکھیا اے کہ اوہ جرم خودکشی کرنا اے۔ جے تسیں خودکشی کردے ہوئے پھڑے جاندے او تے تہانوں قنوناً دو ڈھائی ورھے جیل کٹن دی سزا بھگتنی پیندی اے۔ خودکشی کردے ہوئے جے کوئی اللہ سائیں نوں پیارا ہو جاوے تے فیر اوہنوں کسے قسم دی کوئی سزا نہیں ملدی۔
ہن تسیں افسانہ سنو جہڑا بالکل سچا اے۔ افسانے وچ جائے وقوع‘ ملک تے معاشرے دا ذکر کرنا میں مناسب نہیں سمجھدا۔ ایس قسم دی کہانی کسے وی ملک‘ کسے وی معاشرے وچ جنم لے سکدی اے۔ اک بندے نے عمارت دے ستویں فلور توں چھال لا دتی۔ جہنوں اللہ رکھے‘ اوہنوں کون چکھے دے مصداق‘ خودکشی کرن والا بندہ سڑک توں گزردے ہوئے ٹرک تے جا پیا۔ ٹرک بھوہ نال بھریاں بوریاں نال لدیا ہویا سی۔ خودکشی دی کوشش کرن والا بندہ بھوہ بھریاں بوریاں توں تلکدا ہویا سڑک تے ڈگ پیا۔ اوہنوں تھوڑیاں بہت رگڑاں آئیاں۔ دھر لیا گیا‘ سرکاری ہسپتال توں مرہم پٹی کروان دے بعد پولیس نے ملزم نوں عدالت وچ پیش کیتا۔ جج نے عدالت وچ اک پاسے بیٹھے ہوئے چار لوکاں ول اشارا کردے ہوئے کہیا۔ ایہناں چار چشم دید گواہواں نے تینوں عمارت دی ستویں منزل توں چھال ماردے ہوئے ویکھیا سی۔ ملزم نے چشم دید گواہواں ول ویکھدے ہوئے کہیا اودوں ایہ چشم دید گواہ کتھے سن جدوں میں ہنرمند روزگار لئی دھکے کھا رہیا سی؟ اودوں ایہ چار چشم دید گواہ کتھے سن جدوں میری بیوی نے اپنے بچیاں نوں بھکھ تے بیماری وچ بلکدے ہوئے ویکھ کے خودکشی کر لئی سی؟ ایہناں چار چشم دید گواہواں نے میرے توں پچھیا سی کہ میں کیوں خودکشی کرن جا رہیا سی؟۔ ہن تسیں سوچو کہ جج نے کیہ فیصلہ دتا ہووے گا۔٭٭