خوش فہمی وچ مبتلا رہنا چنگا لگدا اے

امرجلیل

زندگی اجہی خوش فہمیاں وچ غرق رہندے ہوئے تقریباً گزر چکی اے جو خوش فہمیاں اگے جا کے غلط فہمی وچ بدل جاندیاں نیں۔ اودوں اسیں محسوس کرنے آں کہ جہنوں اسیں خوش فہمی سمجھدے سی اوہ ساڈی غلط فہمی ہوندی سی۔ اسیں چڑھدے سورج دی سلامی بھردے سی۔ اوہو سورج جدوں ڈھلن لگدا سی تے شام ہوندے ہودے ڈب جاندا سی اودوں ساڈی خوش فہمی پھرر ہو جاندی سی اسیں سوچن تے مجبور ہو جاندے سی کہ ہر عروج دے نصیب وچ زوال لکھیا ہویا ہوندا اے۔ کوئی حاکم روز آخر تک حاکم نہیں رہندا۔ انج وی غلط فہمی وچ مبتلا رہنا انسان دی فطرت وچ شامل ہوندا اے۔ لگاتار غلط فہمیاں وچ مبتلا رہن نال زندگی آسانی نال کٹ جاندی اے۔ ملازمت توں کڈھ دتے جان دے بعد اسیں باور کر لینے آں کہ اسیں نکارہ تے کم چور ن ہیں سی۔ ظہر تے عصر دی نمازپڑھن دا بہانہ بنا کے اسیں دفتروں اکثر غایب نہیں سی رہندے۔ اسیں کیوں جے بڑے ذہین سی ایس لئی لوک ساڈے توں سڑدے سن۔ ساڈے خلاف باس دے کن بھردے رہندے سن۔ پس پردہ‘ کولیگ ساڈے خلاف محاذ کھڑا کر دیندے سی۔ مہم جو ساڈے خلاف افواہواں دا جال پھیلا دیندے سن۔ تے اک دن سانوں ملازمت توں فارغ کروا کے ساہ لیندے سی۔ تھوڑی دیر لئی سوچو جے سانوں نالائق تے نااہل ثابت کرکے ملازمت توں فارغ کر دتا جاوے تے ساڈا ضمیر تصدیق کر دیوے کہ اسیں بڑے نالائق تے نااہل سی اودوں اسیں لوکاں توں منہ لکاندے پھردے۔ اپنی نااہلی تے شرمندہ ہوندے۔ مرن توں پہلاں اندروں مر رہے ہوندے۔ اجہے وچ اسیں خوش فہمی دا سہارا لے لینے آں۔ اپنے آپ نوں اسیں یقین دوانے آں کہ فرم دے مالکان نے میرے ورگا لائق تے قابل بندا ویکھیا ای کدوں سی۔ اوہ تے سطحی قسم دے لوکاں نوں ملازمت تے رکھدے نیں جو اوہناں دی ہاں وچ ہاں ملاندے نیں۔ ایسے طرح اسیں وچارے ناموس نوں بچا لینے آں۔
پچھلے ہفتے دا افسانہ میں ایس خوش فہمی وچ مبتلا ہوندے ہوئے ادھورا چھڈیا سی کہ تسیں افسانہ غور نال پڑھو گے تے مینوں جج صاحب دے ممکنہ فیصلے بارے دسو گے۔ میری خوش فہمی اودوں غلط فہمی وچ بدل گئی جدوں مینوں کدھروں اک جواب وی موصول نہیں ہویا۔ ایس توں پہلاں کہ میں مایوسی دی دلدل وچ اتردا چلا جاندا میں خوش فہمی دا سہارا لے لیا۔ خوش فہمی نے مینوں یقین دوایا کہ ملک وچ کھانے پینے تے اوڑھنے بچھونے دی خستہ حالی اے۔ مہنگائی نے رکاوٹاں دے نال نال لوکاں دے دل وی توڑ دتے نیں۔ کنی خوش فہمی سی کہ لوکاں نوں ورلڈکپ وانگوں کپتان عمران خان سیاست دے میدان وچ وی کامیابیاں دے جھنڈے گڈ دیوے گا۔ پاکستان نوں کسے وی میدان وچ ہارن نہیں دیوے گا۔ حالات نے لوکاں دی خوش فہمی نوں غلط فہمی وچ بدل دتا اے۔ اجہے وچ کسے قاری نوں کیہ پئی اے کہ تہاڈے ادھورے افسانے نوں مکمل کرن لئی جج صاحب دا متوقع فیصلہ لکھ کے تہانوں گھل دیوے۔ میں کند ذہن پتے دی گل سمجھن وچ دیر نہیں کردا۔ خوش فہمی نوں آسانی نال غلط فہمی وچ بدلن نہیں دیندا۔ ہن تے تسیں وی سمجھ گئے ہوو گے کہ پریشان حال پبلک نوں کتھے ویہل ملدی کہ میرا ادھورا افسانہ پڑھن دے بعد مکمل کردے تے جج صاحب دا متوقع فیصلہ لکھ کے مینوں گھلدے۔ جے حالات ورلڈکپ ورگے ہوندے تے لگدے ہوئے چوکیاں تے چھکیاں تے لوک تاڑیاں مار رہندے ہوندے اودوں جج صاحب دے ممکنہ فیصلے دے ڈھیر لوک مینوں گھل چکے ہوندے۔
چلو‘ میں تہانوں جج صاحب دا فیصلہ سنانا واں پر رکو! تسیں میرے وانگوں بھلکڑ تے نہیں؟ پچھلے ہفتے میں تہانوں خودکشی دی کوشش وچ بری طرح نکام ہون تے فیر پھڑے جان والے بندے دا قصہ سنایا سی۔ عدالت وچ موجود چار چشم دید گواہواں ول اشارا کردے ہوئے جج صاحب نے ملزم نوں کہیا سی ایہناں چوہاں نے تینوں عمارت دے ستویں فلور توں چھال ماردے ہوئے ویکھیا سی۔ ملزم نے چشم دید گواہواں ول ویکھدے ہوئے کہیا سی۔ جدوں میں ہنرمند روزگار لئی دھکے کھا رہیا سی اودوں ایہ چار چشم دید گواہ کتھے سن؟ بیماری تے بھکھ نال بلکدے ہوئے بچیاں نوں ویکھ کے جدوں میری بیوی نے خودکشی کر لئی سی اودوں ایہ چار چشم دید گواہ کتھے سن؟۔
جج صاحب دھون جھکا کے کجھ دیر سوچدے رہے۔ دھون چک کے عدالت وچ موجود لوکاں ول ویکھدے ہوئے جج صاحب نے فیصلہ سناندے ہوئے کہیا۔ ملک تے معاشرے وچ بدترین عدم توازن دی وجہ نال جدوں کوئی بندہ جرم دا ارتکاب کردا اے اودوں سزا ملزم نوں نہیں حاکم وقت نوں ملنی چاہیدی اے۔ میں حاکم وقت نوں دو ورھے قید بامشقت دی سزا دینا واں۔
ایہ کہانی برطانیہ دے اک جزیرے دی اے۔ آصف علی زرداری دے مشہور زمانہ سرے محل دا قصہ تے یاد ہووے گا۔ سرے محل برطانیہ دے جزیرے آئل آف مین وچ بنیا ہویا اے۔ آئل آف مین وچ اک قنونی روایت چلی آ رہی سی کہ حالات دے ہتھوں مجبور ہو کے خودکشی دی کوشش کرن والے بندے نوں سزا دین دی تھاں بدترین حالات پیدا کرن والے بندے یاں بندیاں نوں سزا دتی جاندی سی۔ برصغیر دی ونڈ توں بہت پہلے دا قصہ اے۔ مینوں یادآ رہیا اے تسیں وی سن لوو۔ اک جج صاحب نے قتل دے مقدمے وچ ملزم نوں سزائے موت دا فیصلہ سنان دے بعد ملزم توں پچھیا توں کجھ کہنا اے؟۔
ملزم نے جج توں پچھیا:
تسیں مسلمان او؟
جج نے کہیا الحمدللہ
ملزم نے کہیا فیر تے تسیں جان دے ہوو گے کہ زندگی تے موت اللہ دے ہتھ وچ اے۔
جج صاحب نے کہیا: ایس گل وچ کسے شک و شبہ دی گنجائش نہیں۔
ملزم نے کہیا تے فیر‘ میں اک بندہ‘ کسے نوں کیویں مار سکنا واں؟
ہن تسیں جج صاحب دے ردعمل بارے سوچدے رہو‘ سوچنا دماغی صحت لئی چنگا ہوندا اے۔٭