شمی جلندھری دی ’’پہلی بارش‘‘

صدام ساگر

انسان نوں اللہ تعالیٰ نے دو اہم صلاحیتاں نال نوازیا اے۔ اوہ غوروفکر وی کردا اے تے محسوس وی کردا اے۔ پہلی قوت دا نام اے ادراک تے دوجی دا احساس۔ ایہو دونویں شیواں سانوں شملی جلندھری دی شاعری وچ نظر آندیاں نیں۔ شمی جلندھری کجھ عرصے توں آسٹریلیا دے شہر ایڈیلیڈ وچ سکونت اختیار کیتے ہوئے نیں۔ اوہناں دا شاعرانہ احساس ہمیشہ اپنی ماں بولی زبان تے اپنی مٹی نال جڑیا ہویا اے۔
پنجابی شعری روایت وچ شمی جلندھری دا نام روشن وکھائی دیندا اے۔ اگرچہ شمی جلندھری دے ہن تک تن شعری مجموعے منظر عام اتے آ چکے نیں جنہاں وچ ’’غماں دا سفر‘‘ ’’وطنوں دور‘‘ تے ’’پہلی بارش‘‘ شامل نیں۔ اپنے موضوع تے اسلوب دی ندرت پاروں شمی جلندھری نے دور حاضر دے شاعراں توں اپنی وکھری شناخت قائم کر لیتی اے۔
شمی جلندھری اپنے شعری سفر وچ کسے مقام اتے رکن دا قائل نہیں اے بلکہ مسلسل اگے ودھن دی خواہش اوہدے وچ موجود اے۔ ’’پہلی بارش‘‘ ایس شعری مجموعہ وچ شامل نظماںتوں ایسی حقیقتاں دا ادراک ہوندا اے جہڑیاں اوہناں دے ادھورے پن دے احساس توں ماورا ہو کے بہ حیثیت رجائیت پسند شاعر فکری امتیازات دے نال اوہناںنوں ایس ساری فضا وچ اپنے فن دی خشبو محسوس ہُندی اے۔
ایس شعری مجموعہ دا ’’مکھ بند‘‘ سکھن سرحدی نے لکھیا اے جد کہ دیباچہ نگاراں وچ پروفیسر عاشق رحیل‘ ڈاکٹر افضل محمود تے اشرف گل شامل نیں۔
’’پہلی بارش‘‘ نوں پروفیسر عاشق رحیل ’’رحمت دی پہلی بارش‘‘ قرار دیندے ہوئے لکھدے نیں کہ ’’شمی جلندھری کلام پیش کردیاں سوچ نوں جذبے دے رنگ وچ پیش کرن دے قائل نیں، اوہناں دیاں سوچاں احساساں دا چولا پا کے ظاہر ہوندیاں نیں،اوہ اپنی تخلیقی فطرت دے ہتھوں مجبور ہو کے اپنے خیالات دے ساہمنے کسے رکاوٹ دا ہونا پسند نہیں کردے۔ایس لئی اوہناں دی شاعری خیالاں دا اک نواں نکور تے حدوں ودھ سوہنا گلدستہ جاپدی اے، اوہ خیالاں نوں تصویر بنا کے پیش کر دیندے نیں تے ایس طرحاں اوہناں دا قلم مصور دا برش بن جاندا اے‘‘۔
شمی جلندھری دی کتاب ’’پہلی بارش‘‘ دا مطالعہ کردے ہوئے میں وی پروفیسر عاشق رحیل وانگوں سوچ وچ گواچ گیا کہ ایہہ کدھرے حفیظ جلندھری تے یزدانی جلندھری جیا کوئی شاعر ہووے گا جہڑا معیار دے اعتبار نال اردو شاعری لکھدے ہون گے۔
بہرحال جدوں اوہناں دی کتاب تے اوہناں دے کلام اتے نظر پائی تے پتہ چلیا کہ اوہ اپنی ماں بولی پنجابی وچ اپنے جوہر وکھا کے پنجابی ہون دا حق ادا کر رہے نیں۔ مینوں ایتھے بابائے پنجابی ڈاکٹر فقیر محمد فقیرؒ دے دوہترے جنید اکرم دا مشہور زمانہ شعر یاد آ رہیا اے کہ:
تیری ماں بولی اے بیبا ککھاں وانگ نہ رول پنجابی
پڑھ پنجابی، لکھ پنجابی، غیرت مندا بول پنجابی
٭٭٭٭٭٭

شمی جلندھری دی ’’پہلی بارش‘‘ وچ شامل کلام دا اک اک لفظ بارش دا پہلا قطرہ معلوم ہوندا اے۔ جہدے اتے بابا نجمی اپنی رائے دا اظہار کجھ انج کردے نیں۔’’شمی جلندھری دی ’’پہلی بارش‘‘ نوں پڑھ کے اوسے طرحاں محسوس ہویا جویں موسم دی پہلی بارش پین مگروں ہوندا اے، اوس دی ہر نظم دے لفظ ورھ رہیاں کنیاں ورگے نیں جنہاں نوں پڑھدے پڑھدے ہر اک روح شاداب ہو جاوے، شمی دی شاعری صوفیانہ تے بڑی سادہ مزاج اے، اوہ بڑے ہی آسان لفظاں نال بڑے اُچے خیالاں دی اڈان بھردا اے، اُمید اے ایہہ بارش صرف لہندے تے چڑھدے پنجاب اُتے ہی نہیں سگوں دنیا دے ہر کونے وچ وسدے پنجابیاں دے دلاں دی زمین تے ورہے گی‘‘۔
شمی جلندھری دی شاعری وچ قدرت دا اوہ ہر رنگ ویکھیا جا سکدا اے جہڑا سانوں موسم بہار دی آمد ہون تے کائنات رنگ و بو وچ وکھائی دیندا اے۔ صابر علی صابر ایہناں نوں اپنے قبیلے دا شاعر تسلیم کردے ہوئے رقم طراز اے کہ’’دھرماں، فرقیاں تے قوماں دے پنجریاں چوں نکل کے لکھن والے شاعر، انساناں دی زندگی چہ امن تے بھلائی دے ضامن ہون کر کے ویلے دا سرمایہ ہوندے نیں۔ شمی جلندھری وی اک اجہیا ہی شاعر اے جو کہ اج دے ویلے دا سرمایہ اے، کسے نوں چنگی لگے یاں ماڑی اک ذمے دار عاشق وانگوں اپنے من دی گل کرن والے شاعر شمی جلندھری دی کتاب ’’پہلی بارش‘‘ بھرپور تے خوشگوار زندگی دا احساس چھڈ دی اے‘‘۔
شمی جلندھری گیت نگار وی اے۔ برٹش فلمی سنگیت کار مختار سہو تاشمی دے گیتاں دا عاشق اے جہنے شمی دے گیتاں نوں اپنی سنگت نال کئی فلماں تک اپڑایا۔ نورا سسٹرز‘ عارف لوہار تے کئی دنیا دے مشہور گلوکاراں نے شمی جلندھری دے گیتاں نوں اپنی آواز دتی اے۔ ’’پہلی بارش‘‘ وچ ’’فقیریاں‘‘ ’’عشق دی کہانی‘‘تے ’’میں کون ہاں؟‘‘ خوبصورت تے مکمل نظماں نیں جد کہ دُجی نظماں اپنے عنوان تے معیار دے اعتبار نال گھٹ نہیں۔ اخیر وچ پنجابی ادب دے سچے سیوکار تے منے پرمنے شاعر ناز اوکاڑوی جنہاں دا بہت شکر گزار آں جنہاں نے مینوں ’’پہلی بارش‘‘ دا خوبصورت تحفہ عنایت کیتا۔ ناز صاحب صاف دل تے محبت پرور انسان اے۔ اوہ پنجابی ادب دا مان نیں جنہاں اتے بابا نجمی دا ایہ شعر صادر آندا اے کہ:
اُچا کر کے میں جاواں گا جگ تے بول پنجابی دا
گھر گھر وجدا لوک سنن گے اک دن ڈھول پنجابی دا
٭٭٭٭٭٭