کیہ کدی نظام بدلے گا؟

مطلوب ورائچ

عدل و انصاف دی اہمیت نوں واضح کرن لئی برطانوی وزیراعظم دے اوس قول دا حوالہ دتا جاندا اے کہ جے ساڈیاں عدالتاں انصاف تے مبنی فیصلے کر رہیاں نیں تے برطانیہ نوں دنیا دی کوئی طاقت ہرا نہیں سکدی۔ سانوں اک مسلمان دے طو رتے علم ہونا چاہیدا اے کہ چوداں پندراں صدیاں پہلاں حضرت علیؓ ہوراں فرمایا سی کہ معاشرہ کفر دے نال تے باقی رہ سکدا اے انصاف دے بناں اوہدی بقاء ممکن نہیں۔ ایس توں عدل و انصاف دی اہمیت ایس طرح واضح ہوندی اے کہ باقی تشریحات تے چرچل ورگے لوکاں دے اقوال نوں دہران دی لوڑ نہیں رہندی۔ عدل و انصاف دی اہمیت تے زور دیندے ہوئے امام غزالی نے کہیا سی کہ جے اللہ تعالیٰ دنیا تو ںاپنی آخری کتاب قرآن مجید واپس لے لوے تے انساناں لئی اک لفظ اعدلو یعنی عدل کرو رہن دیوے تے وی معاشرہ زندہ تے سلامت رہ سکدا اے۔ ایہدے وچ شک نہیں کہ عدل اپنے معانی و مفاہیم وچ بڑی وسعت رکھدا اے تے معاشرے وچ عدل و انصاف دی کارفرمائی دے نال نال ساڈی ذاتی زندگیاں وچ وی ایہدی اہمیت اے پر اسیں گل کراں گے معاشرے وچ عدل دی فراہمی دی جہدی ذمہ دار ریاست ہوندی اے تے ریاست نے ایس حوالے نال قواعدو ضوابط دے تحت اک ادارہ عدلیہ قائم کر رکھیا اے۔ اج ساڈا معاشرہ وگاڑ دی انتہا نوں چھو رہیا اے۔ جے ساڈا نظام عدل ٹھیک ہو جاوے تے وطن عزیز جنت نظیر بن سکدا اے۔ ساڈے ایتھے عدلیہ انصاف دی فراہمی ججاں دے راہیں کردی اے۔ سانوں اوہناں ججاں تے مان اے جہناں دی حیثیت اپ رائٹ ججاں دے طور تے مسلمہ اے پرا یس معاشرے وچ اجہے جج وی آئے جہناں دے کردار و عمل نال عدلیہ دی تریخ گہنا گئی تے اجہے کردار گھٹ سہی پر ہر دور وچ موجود رہے نیں۔
میں سوئٹزرلینڈ وچ سی اوتھے میرا دوست ہائیکورٹ دا جج سی جو بعد وچ سپریم کورٹ وچ وی تعینات ہوئے۔ ایہناں دے بارے اک واقعہ آخر وچ بیان کراں گا۔ جج ہر تعصب توں بالاتر‘ لالچ توں پاک تے سادگی و وقار دا پیکر ہوندا اے۔ عدلیہ وچ بلاشبہ احتساب دا وی اک نظام اے اوہنوں وی کجھ لوک یرغمال بنان دی کوشش کردے نیں۔ ہن میں سوئس جج دا واقعہ سنانا واں۔ دوستو! جسٹس فرانزنیفلر ہائیکورٹ دا جج سی تے میں وی اوتھے اک ادارے وچ ملازمت کردا سی۔ لنچ بریک دے ویلے برن شہر دا سارا ای سرکاری سٹاف ریسٹورانٹس وچ لنچ کردے سی تے اخلاقاً کدی کدی میں اپنے نال بیٹھے دوست دا بل وی بھر دیندا سی تے ایویں ای اک دن جسٹس فرانز نے ویٹر نوں بل ادا کردے ہوئے میرے سوپ دے پیسے وی بھر دتے تے مینوں معذرت نال کہیا کہ مسٹر وڑائچ میرا بجٹ ایس گل دی اجازت نہیں دیندا کہ میں تیرے پورے لنچ دے پیسے بھر سکاں۔ میں جسٹس فرانز دا شکریہ ادا کیتا تے کہیا ایہدی کوئی لوڑ نہیں میں تہاڈے نال ٹیبل تے بہہ کے بہت کجھ سکھیا اے میرے لئی ایہو کافی اے۔
دوستو! جسٹس فرانزنیفلر بعد وچ سپریم کورٹ دے جج بنے تے دس ورھے تک سوئٹزرلینڈ دی سپریم کورٹ دے چیف جسٹس وی رہے تے جدوں اوہ ریٹائر ہوئے تے کرایے دے گھر وچ اپنی فیملی نال رہ رہے سن تے ایسے طرح یورپ‘ امریکہ تے کینیڈا وچ جج جدوں ریٹائر ہوندے نیں یاں تے کرایے دے گھراں وچ حیاتی گزاردے نیں تے بڈھا ہو جان تے سینئر سٹیزن لئی مخصوص پناہ گاہواں وچ رہائش اختیار کر لیندے نیں پر ایہ صرف مسلم ملکاں وچ سائوتھ ایشیا وچ ای ممکن اے۔ مینوں پورا یقین اے کہ پرائم منسٹر عمران خان ضرور ایس ملک تے قوم دی تقدیر بدلنا چاہندے نیں جے حکومت اج وی شروع کرے تے پاکستان دے عدالتی نظام وچ اک وڈا ریفارم لیان دی لوڑ اے۔ عمران خان اقتدار وچ انصاف تے احتساب دے ناں تے آئے سن پر اوہناں دی گردی مقبولیت تے ساکھ ایس گل دی نشاندہی کردی اے کہ اوہ سٹیٹس کو والے سسٹم نوں ہرا نہیں سکے۔٭٭