استاداں دی پے پروٹیکشن دا مسئلہ

شکیل امجد صادق

اک چوہا کسان دے گھر وچ کھڈ بنا کے رہندا سی۔ اک دن چوہے نے ویکھیا کہ کسان تے اوہدی بیوی اک تھیلے چوں کڈھ رہے نیں چوہے نے سوچیا کہ شاید کجھ کھانے دا سامان اے۔ خوب غور نال ویکھن تے اوہنے ویکھیا کہ اوہ اک چوہے دانی سی۔ خطرہ سمجھ کے اوہنے گھر دے پچھواڑے وچ جا کے کبوتر نوں ایہ گل دسی کہ گھر وچ چوہے دانی آ گئی اے۔ کبوتر نے مذاق اڑاندے ہوئے کہیا کہ مینوں اوہدے نال کیہ؟ میں کہڑا اوہدے وچ پھسنا اے؟ مایوس چوہا ایہ گل ککڑ نوں دسن گیا۔ ککڑ نے وی مذاق اڑاندے ہوئے کہیا کہ جا بھائی ایہ میرا مسئلہ نہیں آخر چوہے نے جا کے بکرے نوں وی ایہ گل سنائی جہنوں سن کے بکرا ہسدے ہسدے لوٹ پوٹ ہون لگ پیا تے ایہو کہیا کہ جائو میاں ایہ میرا مسئلہ نہیں۔ اوسے رات چوہے دانی وچ پھٹاک دی آواز ہوئی جہدے وچ اک زہریلا سپ پھس گیا سی۔ انھیرے وچ اوہدی پوشل نوں چوہا سمجھ کے کسان دی بیوی جدوں اوہنوں کڈھن لگے تے سپ نے اوہنوں ڈنگ لیا۔ طبیعت وگڑن تے کسان نے حکیم نوں بلوایا جنہے اوہنوں کبوتر دا سوپ پلان دا مشورہ دتا۔ کبوتر اجے برتن وچ ابل ای رہیا سی کہ خبر سن کے کسان دے کجھ رشتہ دار عیادت نوں آ گئے جہناں دے کھانے دے انتظام لئی اگلے دن ککڑ نوں کوہیا گیا۔ کجھ دیہاڑیاں بعد کسان دی بیوی مر گئی۔ جہدے جنازے تے تعزیت تے آن والیاں دی ضیافت وچ بکرا کوہن توں علاوہ کوئی چارا نہیں سی جد کہ چوہا تے کدوں دا دور جا چکیا سی بہت دور جا چکیا سی۔
پے پروٹیکشن اک گھمبیر مسئلہ بن چکیا اے۔ جس طرح اک نہیں دو پاکستان دیاں آوازاں گونج رہیاں نیں۔ ایسے طرح پے پروٹیکشن دے متاثرین استاداں دے نال ہو رہیا اے۔ کجھ استاداں دیاں تنخواہواں توں کٹوتی پورے جوبن دے نال جاری و ساری اے تے کجھ استاد ایس قسم توں مبرا نیں۔ اک اہم استاد نیں جو اپنے حق وچ آواز اٹھان توں گریز نیں سگوں ایس معاملے تے سوچنا وی گوارا نہیں کردے۔ سانوں تے چاہیدا سی کہ اسیں پابجولاں ہو کے ایس دوڑ وچ شامل ہو جاندے تے آخری ساہ تک ایس مسئلے نال لڑدے۔ حکومت نوں گھٹن ٹیکن تے مجبور کر دیندے پر اسیں صرف ایہ سوچنے آں کہ مینوں کیہ؟ جو ہووے گا ویکھیا جاوے گا۔ مینوں ایہدے نال کیہ لینا دینا؟ میرا کہڑا اکلے دا نقصان ہو رہیا اے۔ میں وی ساریاں دے نال ای آں۔ ساڈے ایتھے وی عجیب منافقت پائی جاندی اے اسیں اپنا نقصان تے برداشت کر لینے آں پر پورے گروہ یاں پوری اک نسل دے نقصان نوں جو بھر وی اہمیت نہیں دیندے۔ سائنس دے استاداں دا رویہ ایناں کربناک اے کہ ناقابل بیان ہو جاندا اے۔ اوہناں رویہ اے کہ چلو ساڈیاں اکیڈمیاں تے ٹیوشن سنٹر تے سانوں ماہانہ لکھاں روپیہ دے رہے نیں سانوں ایس جمگھٹے وچ پین دی کیہ لوڑ اے؟ ایہ وقت تے توانائی اسیں اپنے کم وچ خرچ کرنے آں۔ لے دے کے آرٹس والے رہ جاندے نیں اوہناں نوں وی اک ادھ دن جوش آندا اے اہ وی نعرے لا کے تے بینر اٹھا کے اپنے شکستہ دل نوں تسلی دے لیندے نیں فیر پانی دی جھگ وانگوں بہہ جاندے نیں۔ 2002-05ء بیج والے استاد سب توں ودھ متاثر ہوئے نیں۔ 2002ء دے بیج والے استاداں نوںاوہناں دی حتمی سلیکشن دے دس مہینے بعد نان ٹرانسفر ایبل بنیاداں تے پنجاب دے دراڈے علاقیاں وچ تعینات کیتا گیا۔ اوہناں نوں صرف اوہناں دی بنیادی تنخواہ 6210 روپیے دتی جاندی رہی۔ تن ورھے تک حکومت بجٹ وچ سارے ملازماں دی تنخواہ وچ وادھا کردی رہی پر ایہناں استاداں نوں صرف سالانہ انکریمنٹ دے کے ٹرخا دتا جاندا۔ ایہدے بعد 2005ء دا بیج آیا تے ساریاں دی تنخواہ دس ہزار برابر کر دتی گئی تے ہارڈ ایریا وچ تعینات استاداں نوں دو ہزار ودھ دا لالچ دے دتا گیا۔ فیر ایہناں دوہاں بیجاں نوں 2009ء وچ پکا کیتا گیا۔ پہلے بیج ست ورھے دی سروس دے بعد تے دوجا بیج تقریباً پنج ورھے بعد مستقل کیتا گیا۔ سب توں گھٹ نقصان 2009ء والے بیج نوں ہویا۔ ہن جدوں کٹوتی دا مسئلہ سامنے ہووے گا تے فیر وی نقصان ایہناں دوہاں بیجاں دا اے۔ اسیں ہن عمر دے اوس حصے وچ آں ضرورت در ضرورت جنم لین وچ کوئی کسر نہیں چھڈدیاں۔ بچیاں دی پڑھائی‘ اوہناں دی لوڑ تے اوہدے بعد اوہناں دے ویاہ ایہناں ضرورتاں توں کیویں مکریا جا سکدا اے۔ ایس لئی بہت ضروری اے کہ اسیں اپنے اپنے حصے دی شمع جلائیے تے پے پروٹیکشن دے مسئلے نوں حل کروائیے۔
بھاویں اسیں چوہے‘ بکرے تے سپ ورگا رویہ رکھاں گے تے اجتماعی مسئلے ول دھیان نہیں دیاں گے تے اسیں سارے اپنا نقصان کروا بیٹھاں گے ایس لئی جدوں کدی وی کوئی تہانو ںاپنا مسئلہ دسے تے تہانوں لگے کہ ایہ میرا مسئلہ نہیںتے انتظار کرو تے فیر سوچو۔ ایہدے تے ورک کرو سگوں اوہنوں اپنے پلان وچ لیا کے سوچو کہ کدھرے اسیں سارے خطرے وچ تے نہیں کیوں جے سماج دا اک حصہ‘ اک طبقہ‘ یاں اک شہری وی خطرے وچ اے تے یقینا اسیں سارے خطرے وچ آں۔ ذات‘ مذہب تے طبقے دے دائرے چوں باہر نکلو‘ صرف اپنی ای ذات تک محدود نہ رہو‘ دوجیاں دا وی احساس کرو۔ اوہناں دے مسئلے نوں وی سمجھن دی کوشش کرو کیوں جے گوانڈھ وچ لگی اگ تہاڈے گھر تک وی اپڑ سکدی اے۔ بقول خوبصورت لہجے دے باکمال جاویدرامش
میں بیچنے ہی لگا تھا نیام اور تلوار
پھر آستیں سے اچانک عدو نکل آیا